Химиядан 8 -9 сыныпқа арналған олимпиада тапсырмалары

         «Шәкерім атындағы орта мектебі» КММ  химия пәні                       

                                  Ауд ХО-2014

8-сыныпқа арналған теориялық тур тапсырмаларының жауабы

(Орындау уақыты 180 минут)

 

 

1. Массасы 2,1 г магний мен алюминийден тұратын қоспа тұз қышқылымен әрекеттескенде 2,24л (қ.ж.) сутек бөлінген. Бастапқы қоспаның құрамы қандай?

 

Шешуі:

 

Мg+2HCL=MgCL₂+H₂

2AL+6HCL=2ALCL₃+3H₂

m Mg=X

m AL=2.1-X

V₁H₂=хл

V₂H₂=22,4-хл

Хг                              ул

Мg+2HCL=MgCL₂+H₂

24г                               22,4л

22.4x

У= ——— =093x

24

2.1-x                             22.4-yл

2AL+6HCL=2ALCL₃+3H₂

54                                 67,2л

 

{67.2(2,1-х)=54(2,24-у)

{y=0.93

X=1.2 Mg

mAI=m(қоспа) –mMg=2.1-1.2=0.9г

 

0.9

W AI   =  ————*100%=42.86%

                                    _2.1

 

 

1.2

W Cu =  ————*100%=57.14%

                                  2.1

Жауабы:   42.86% AI ;   57.14% Cu

 

2.  Төмендегі өзгерісті орында,реакция типтерін жаз.

1            2               3         4                 5               6

КCIО₃       O₂        H₂O          H₂            HCI          NaCI        CI₂                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

9

7

P₂ O₅                                        AICI₃

8                                            10

Н₃РО₄                                     AI₂  (SO₄)₃

 

1. 2КCIО₃= 2KCL+ 3O₂ айырылу реакциясы
2. 2Н₂+О₂= 2H₂O қосылу реакциясы
3. 2H₂O=2Н₂+О₂ айырылу реакциясы
4. H₂+ CI₂=2HCI қосылу реакциясы
5. 2Na+2HCI=2NaCI+ H₂ орынбасу реакциясы
6. 2NaCI+F₂=2NaF+CI₂ орынбасу   реакциясы
7. 4P+5 O₂=2 P₂ O₅   қосылу реакциясы
8. P₂ O₅ +3 H₂O=2  Н₃РО₄ қосылу реакциясы
9. 6HCI+2AI =2AICI₃+3 H₂   орынбасу   реакциясы
10. 2AICI₃ +H₂SO₄₌  AI₂  (SO₄)₃ + HCI  алмасу  реакциясы

 

3. 3. Массасы 4г кальцийді өртеу үшін қанша моль және қанша грамм О₂ керек?

    

               

Шешуі:

4г      xг

2 Са+  O₂ =2CaO

80г        32г

 

4г*32г

X=——————=1.6г  O₂

80г

 

M            1.6г

V=———-=———-=0.05моль

M           32г/моль

Жауабы:  0,05 моль; 1,6г

 

4. 5% ерітінді даярлау үшін 2 г қантты ерітетін судың массасы тең

 

Шешуі:

 

m_{еріткіш}=m_{ерітінді}  —  m_{еріген зат}

 

 

 

m_{еріген зат}

w =  ——————  *100%

m_{ерітінд}          

 

m_{еріген зат                             2г}

m_{ерітінд= —————- *100%} =  ————— *100% =40г

w                           5%

 

 

 

m_{еріткіш}=m_{ерітінді}  —  m_{еріген зат} =40-2 =38г

 

Жауабы:  38г еріткіш қажет.

 

5. Күміс нитратының 136 мл (ρ= 1,25 г/мл) 10% — ды ерітіндісіне  мыс салынды. Мыстың массасын есептеңіз.

 Шешуі:

Берілгені:                        ‌  ‌

ω₁(AgNO₃) – 10%

V(AgNO₃) – 136 мл

ρ – 1,25 г/мл

———————————

табу керек:  m(Cu) — ?

Шешуі:     Cu + 2AgNO₃ = Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓

m AgNO₃ = ρ* V= 136 мл*1,25 г/мл=170г

m_{еріген зат}

w =  ——————  *100%

m_{ерітінд}        

 

m_еріт*   w       _10г*170                 

m_{еріген зат    = —————-} =  —————  =17г

_100%              100%

 

Х г     17г                                                          17*64

Cu + 2AgNO₃ = Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓        Х=——————-= 3,2г Cu

64г      340г                                                          340

Жауабы: m(Cu) – 3,2г

 

Ауд ХО-2014

8-сыныпқа арналған тәжірибелік тур тапсырмаларының жауабы

(Орындау уақыты 120 минут)

 

6 нөмірленген сынауыққы келесі заттардың ертінділері құйылған: азот қышқылы ; күкірт қышқылы; алюминий хлориді; калий корбанаты; барий нитраты  және алюмюний сульфаты,.

Оптималь жоспар құрып және басқа заттарды пайдаланбай қай заттың ертіндісі құйылғаның аңықтандар. Сәйкес реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде жазыңдар.

 

 

 

	НNO3	H2SO4	АІСІ3	K2CO3	Ba(NO3)2	AL2(SO4)3	Эффект
НNO3	Х	Х		Х	—-	1     1
H2SO4	Х	Х	——		Х	11 1      1
AICI3		——	Х	——	——	—-	1
K2CO3			——	Х	—-	11 2     1
Ba(NO3)2	Х	——	Х	3
AL2(SO4)3	——	Х	Х	—-	Х	1

 

 

6*6=36

36-6=30

30/2=15

Кейбір реакция эффектілері қайталанып келеді. Сонда бізге көрініп тұрған нақты

эффекті 6  болды.

 

 

1. ALCL₃+3HNO₃₌AL(NO₃)₃+3HCL

AL³⁺+3CL^—+3H⁺3NO₃= AL(NO₃)₃     3H⁺3CL^—

AL³+3NO₃= AL(NO₃)₃    

 

2. 2. 2HNO₃+K₂CO₃₌CO_{2 +}H₂O+2KNO₃

.2H⁺ + 2NO₃^—+2K⁺ + CO₃^2-₌ CO_{2    +}H₂O+2K⁺ + 2NO₃^—

.2H⁺+ CO₃^2-₌ CO_{2    +}H₂O

 

3.6HNO₃+AL₂(SO₄)₃₌3H₂SO₄+2AL(NO₃)₃

6H⁺ + 6NO₃^—+2AL³⁺+ 3SO₄^2-₌6H⁺+ 3SO₄^2—+2AL³⁺ + 6NO₃^—

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

 

4. .3H₂SO₄ + 2ALCL₃=6HCL+AL₂(SO₄­)₃

6H⁺+3SO₄^2- + 2AL³⁺+6CL^—=6H⁺+6CL^—+2AL³⁺+3SO₄­^2-

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

 

5. H₂SO₄ + K₂CO₃₌CO_{2    +}H₂O+ K₂ SO₄

 

 

2H⁺ +SO₄^2-  +2 K⁺ +CO₃^2-₌CO_{2    +}H₂O+ 2K⁺  ₊SO₄^2-

 

 

2H⁺ + CO₃^2-₌CO_{2    +}H₂O

  

 

 

 

6. H₂SO₄  + Ba(NO₃)_{2 =}   BaSO₄    +2HNO₃

 

 

2H⁺+SO₄^2-  + Ba²⁺+ 2NO₃^— ₌   BaSO₄    +2H⁺+2NO₃^—

 

 

Ba²⁺+  SO₄²= BaSO₄

7. 2 ALCL₃+3 K₂CO_{3 =} AL₂(CO₃)₃   + 6KCI

        2 AL³⁺ +6CI ^—+6K⁺  +3CO₃^2- =2AL+3CO₃^2-  + 6K⁺+6CI^—

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

8. 2 AICI₃ + 3Ba(NO₃)_{2  =} 2AL(NO₃)₃   + 3Ba CI₂   

 2AI³⁺+6CI^— + 3Ba²⁺+6NO₃^—  ₌ 2AI³⁺+6NO₃^—  + 3Ba²⁺+6 CI^—  

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

9. Ba(NO₃)₂ + K₂CO_{3   =}  BaCO₃ +2KNO₃

Ba²⁺+2NO₃^— + 2K⁺ +CO₃^2-   ₌  BaCO₃  +2K⁺ +2NO₃^—

                         

                            Ba²⁺+  CO₃²= BaCO₃

1. 10. 3Ba(NO₃)₂ +AL₂(SO₄)₃₌  3 BaSO_{4    +}   2AL(NO₃)₃

   3Ba²⁺ +6NO₃^—  +2AІ³⁺+3SO₄^2-₌  3 BaSO_{4    +}   2AІ³⁺+6NO₃^—

 

3 Ba²⁺+ 3 SO₄²= 3BaSO₄ ақ тұнба

1. 3 K₂CO₃  +  AL₂(SO₄)₃₌  AL₂(CO₃)₃   +3K₂ SO₄

6K⁺ +3CO₃²⁺  +  2AI³⁺ +3SO₄^2-  ₌  2AI³⁺ +3CO₃^2-   +6K⁺  +SO₄^2-

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

 

 

 

 

 

                    «Шәкерім атындағы орта мектебі» КММ  химия пәні                       

Ауд ХО-2014

9-сыныпқа арналған теориялық тур тапсырмаларының жауаптары.

(Орындау уақыты 180 минут)

1. Тотығу-тотықсыздану реакцияларын құрастыру және теңестіру керек.

а)СН₄+О₂ СО₂+Н₂О

б)AgNO₃          Ag+NO₂ +O₂

 

-4 +1                    +4 -2       +1  -2

C H₄+ 2O⁰ ₂      CO₂ + 2H₂O

C^{-4    -8 e}             C⁺⁴       4 2           тотығу,тотықсыздану

O ⁰₂   ^-4e            2O ⁰₂      1       тотықсыздану, тотығу

 

 

2AgNO₃          2Ag+2NO₂+O ⁰₂     

2O₂^{-2   -4 e}        O⁰₂   4 1     тотығу, тотықсыздану

Ag⁺¹                  Ag⁰      4      тотықсыздану, тотығу

 

2. 10г алюминий мен мыстан тұратын қоспа тұз қышқылымен әрекеттескенде 2,24л (қ.ж.) сутек бөлінген. Бастапқы қоспаның құрамы қандай?

Бер:                                                            Шешуі:

m (Al + Cu) =10 г                                          2Al+6HCl=2АICI₃+3H₂

V_m =22,4 г/ моль·3  моль=67,2 л                Cu+HCI=

Vн₂  =2,24                                                   Аr АI=27*2=54

Табу керек:                                                                        2, 24

WАI=?                                                              X=——-=1.8

^{W Cu=?}                                                         67.2                                                                                      

3. Химиялық теңдеу бойынша есептер.

Лабораторияда азот қышқылын алу үшін 17г NaNO₃ және  20 г H₂ SO₄ алынды.Түзілген HNO₃-тің массасын тап.

Шешуі:

      17г        20г                       Xг

 2NаNO₃₊H₂SO₄=Nа₂SO₄+2HNO₃             

       170          98                                  126

17г

V₁NаNO₃= ——=0.1моль

170

 

20

V₂ H₂SO_{4 =————  =}  0.2 моль

                              98

V₁NаNO₃< V₂H₂SO₄

0.1моль<0.2моль

 

17г NаNO₃——- XгHNO₃

170г NаN0₃—— 126HNO₃

17г * 126г

X=   ———— —  =12г

170г

Жауабы:m HNO₃=12г

4. Қосылыстың эмпирикалық және шынайы формуласын тап.

Құрамында 80%  С және 20% Н бар қосылыстың формуласын тап.

Mr(С_х Н_у )=30

Шешуі:

W

X:У=   ———

Аr

\      80%

X= ——-  =6.6: 6.6=1*2=2

12

20

У=  ——-   -=20:6.6=3*2=6

1

Жауабы:    Mr C₂H₆=30

5. Дегидратация реакциясына (катализатор қатысында) массасы 92 г этанол қатысты. Іс жүзіндегі шығымы 75 % болатын болса, этанолдан алынған этиленнің (қ.ж.) көлемі қандай?

 

Шешуі:

92г 75%            xл

C₂H₅OH—— C₂H₄+H₂O

46г          22.4л

 

m _іс-ж

Ŋ =  ———* 100%

m _теор

ŋ*m_теор               75%*92г

m _іс—ж  =———   -=   ————   =1.67 г C₂H₅OH

100%               100%

1.67г C₂H₅OH —-Xл C₂H₄

46г C₂H₅OH—- 22_.4л C₂H₄

1.67г*22.4л

X=    —————    =0.81г C₂H₄

46г                                                                          Жауабы:    081г  C₂H

ХО- 2014 мектепшілік 9-сыныпқа арналған

 тәжіриебелік тур тапсырмаларының жауабы

(Орындауға уақыт 120 минут)

 

5  нөмірленген сынауықта келесі заттардың 0,1 М ертінділері құйылған: тұз қышқылы, натрий сульфаты, калий корбанаты , барий хлориді, темір (ІІ) сульфаты тек осы заттарды пайдаланып, қай сынауыққа қай заттың ертіндісі құйылғаның аңықтаңыздар.

Анализ жасау жоспарын жасап, тиісті реакция теңдеулерін жазыңдар.

 

 

	HCI	Nа2SO4	K2CO3	BаCI2	FeSO4	Σ
HCI	X	——		X	———	1
Nа2SO4	—	X	—		Х	1
K2CO3		—	X	1 2
BаCI2	Х			X		3
FeSO4	—	Х			X	2

 

5*5=25

25-5=20

20/2=10

Кейбір реакция эффектілері қайталанып келеді. Сонда бізге көрініп тұрған нақты эффекті 5 болды.

1. 2НCI + Na₂SO₄= H₂SO₄ +2NACI

2H^— + 2CL^{— +} 2Na⁺ + SO₄^2-=2H + SO₄² + 2CL^{— +} 2Na⁺

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

 

2 .    2HCI + K₂CO₃ = H₂O+CO₂    + 2KCI

2H⁺ + 2CL^— + 2K^— + CO₃^2-=2K^— + 2CL^— + CO₂      + H₂O

2H⁺ + CO₃^2-= + CO₂      + H₂O

3 .   2HCI + 2FeSO4₄ = H₂SO₄ + FeCI₂

2H^— + 2CI^— + Fe^2- SO₄^2- = 2H^— + SO₄^2-  Fe²⁺ 2CI^—

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

 

 

4 .    Na₂SO₄ + K₂CO₃ = Na₂CO₃ + K₂SO₄

2Na⁺ + SO₄^2-  + 2K ⁺ + CO₃^2- = 2 Na⁺ + CO₃^2-  + 2K ⁺ + SO₄^2-

ИОН АЛМАСУ РЕАКЦИЯСЫ ЖҮРМЕЙДІ

5 .     Na₂SO₄ + BaCI₂ =  2NaCI + BaSO₄

2Na⁺+SO₄ ^2-  + Ba²⁺+2CI^— =  2Na⁺+2CI^—+ BaSO₄

Ba²⁺+ SO₄²= BaSO₄ ақ тұнба

6. K₂CO₃+ BaCI₂= BaСO₃  +2КСІ

2K⁺+CO₃^2-+ Ba²⁺+2CI^—=  BaСO₃   +2К⁺+2СІ^—

Ba²⁺⁺+CO₃^2-=  BaСO₃

7. K₂CO₃+ ҒеSO₄= ҒеСO₃ +  K₂SO₄

 2K⁺+CO₃^2-+ Ғе²⁺+SO₄^2— = ҒеСO₃   + 2K⁺+SO₄

Ғе^{2+ +}+CO₃^2-= ҒеСO₃

8. BaCI₂+ ҒеSO₄= BaSO₄   +ҒеCI₂

Ba²⁺+2CI^— + Ғе²⁺+SO₄²= BaSO₄  + Ғе²⁺+ 2СІ^—

Ba²⁺+ SO₄²= BaSO₄ ақ тұнба