Зат есім

максат — міндеттері:

а)акпараттық құзыреттілік:

ә)коммуникативтік құзыреттілік:

б)проблеманы шешу құзререттілігі:

Зат есім туралы жалпы мәлімет беру.

Ойын түрлерін пайдаланып, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Жаттығу барысында басқа сөз таптары ішінен зат есімді ажырата білуге  дағдыландыру.

—          Оқушылардың назарын сабаққа аудару. Оқу құралдарының дайындығын тексеру.

—          Сабаққа дайындалу.

зат есімді өттіңіздер.Есімізге түсіріп көрейікші. Зат есім дегеніміз не? Зат есім қандай сұрақтарға жауап береді?

—          Өте тамаша, дұрыс айтасын енді

біз зат есімді тереңірек қарастырамыз.

есім дейміз.

—          Зат есім кім? кімдер? не? нелер?

деген сұраққатар қойылады.

Қойылған сұрақтарға дұрыс  та нақты жауап береді.

—          Өте жақсы, ендеше оқулыққа

назар аударып, 15- беттегі 1- жаттығуға қарайық.

2-       жаттығу. Мәтінді оқу.

-Мәтінде не туралы айтылған?

-Мәтінге ат қой.

— Мәтінді зат есімдерсіз оқып көр.

-Мәтінді зат есімсіз түсінуге бола ма ?

-Зат есімдерді теріп жаз.

санына сәйкес келетін сөздерді тап.Ол сөздер қандай сұраққа жауап береді?

Қазы, алма, кесе, кілем, бесік, тарақ, мата

2-       жаттығу.Мәтінді оқы.

Қарғаның су ішкісі келді. Қорада су құйылған құмыра тұр еді.Құмырадағы су орта болатын.Қарғаның суға тұмсығы жетпеді.

Ол енді тұмсығымен құмыраға ұсақ тастар тастай бастады.Бір кезде су көтеріліп, ішуге жарады.

Л.Толтой

— Қарға.

— Қарғаның тапқырлығы.

—  Қарғаның ішкісі келді. Қорада құйылған тұр еді.Құмырадағы орта болатын.Қарғаның суға тұмсығы жетпеді.

енді тұмсығымен құмыраға ұсақ тастай бастады.Бір кезде көтеріліп, ішуге жарады.

(Мәтін түсініксіз құрылған)

-Жоқ.

-Су, құмыра, ол, тастар .

Сөзжұмбақты шеше отырып, оқушылар бұрынғы алған білімдерін еске түсіреді, зат есімге сұрақтар қояды, зат есімнің ережесін қайталайды.

Берілген мәтіннің мазмұны талданғаннан кейін, оқушылар мәтінді зат есімдерсіз сөйлемнің мағынасызекендігін оқып көрсетеді.

Тапсырмаларына толық жауап бере отырып, мәтінді талдайды.

Еркін тұрып, тыныста.

Оң қолыңды оң жаққа,

Сол қолыңды сол жаққа,

Қолынды көтер жоғары,

Жақсылап бір байқа да,

Оншақты рет қайтала.

Еркін тұрып, тыныста.

Оң қолыңды оң жаққа,

Сол қолыңды сол жаққа,

Қолынды көтер жоғары,

Жақсылап бір байқа да,

Оншақты рет қайтала.

Сергіту сәті арқылы бойлары тынығады.

Адамдар: кім? нағашы, ақын . . . .

Өсімдіктер: не? түймедағы, . . . .

Құстар: не? бүркіт, . . . .

Балықтар: не? жайын, . . .

Аңдар: не? жолбарыс, . . . .

Еңбек құралдары: не? егеу, . . . .

Көлік: не? трамвай, . . . . .

тағы үш сөзден қосып жаз.

Өсімдіктер: не? түймедағы, жусан, селеу, итмұрын.

Құстар: не? бүркіт, қарылғаш, торғай, көгершін.

Балықтар: не? жайын,

Аңдар: не? жолбарыс, арыстан, қоян, қасқыр, түлкі.

Еңбек құралдары: не? егеу, ара, күрек, біз.

Көлік: не? трамвай, машина, ұшақ

Сөздер тобын толықтыру арқылы зат есімнің нақты заттардың атауы екенін ұғынады.

Соынымен бірге, белгілі бір ұғым, құбылыстардың атауы болатынына да назар аударады.

( Тақтаға әртүрлі ұғымды білдіретін зат есімдер жазылады.Мысалы, құрылысшы, сәби, кітап, үй, жаңбыр, найзағай, қой, торғай, қияр, жолжелкен, т.б.)

 
Адамдық

қатысты

атаулар

 
Нақты

заттар

Құбылыс

аттары

 
Жан-

уарлар

аттары

 
Өсім-

діктер

атаулары

Топқа бөлініп отырады.

Тақтадағы көмекші сөздерге сүйене отырып, тапсырманы орындайды.

Сазгер           Оқушы

Сәби

Көрші

Адамдық                Құрлысшы

Малшы          қатысты

ата                 атаулар                 Мұғалім

 
Дәрігер                                  Саудагер

Нағашы әже

терезе             ыдыс

 
шкав                                          сабын

Нақты

заттар                    кітап

баға

 
қалам                             бөлме

үй

сел                боран

тасқын                                     дауыл

Құбылыс

Жел                     аттары               жаңбыр

Қар                                        бұлт

найзағай

қоян               үкі

 
қасқыр                                        сиыр

Жан-

уарлар                  түйе

қырғауыл           аттары

бүркіт

арыстан

қой

Бидай            арпа

Қияр                                         алма

Өсім-

діктер                  өрік

қауын              атаулары

сұлы

қарбыз          қауын

Әр топ өзіне жүктелген міндетті орындап, әртүрлі ұғымды білдіретін зат есімдерді жазады.

Адамдық қатысты атауларын толтырады.

Нақты заттарды жазады.

Табиғат құбылыстарының атауын жазады.

Жануарлар атауларын толтырады.

Өсімдіктер атауларын толтырып жазады.

Балабақта

Бағында бұл балалар

Іні,

Әпке,

Аға бар,

Ойыншықтар мол онда:

Машина,

Арба,

Шана бар.

Жазатұғын тақта бар,

Үйретеді тақпақ та,

Жаңылыспай жаттап ал.

С.Оспанов

5- жаттығу.

Өнер – ағып жатқан бұлақ,

Ғылым – жанып тұрған шырақ.

Ата – бәйтерек,

Бала – жапырақ.

есімдерді теріп жаз.Оларды қандай белгісі бойынша екі топқа бөліп жазар едің?

Кім? Балалар,іні, әпке, аға,

Не?  Ойыншықтар, машина, арба, шана, тақта, ат, тақпақ.

5- жаттығу. Мақалдарды көшіріп жаз. Зат есімдердің астын сыз.

Өнер – ағып жатқан бұлақ,

Ғылым – жанып тұрған шырақ.

Ата – бәйтерек,

Бала – жапырақ.

Сабақта алған білімдерін қолдана отырып жаттығудын тапсырмаларып толық орындау.

—          Сұрақтарыңыз барма?

—          Сау болыңыздар!

—          Жоқ

—          Сау болыңыз!