Географиялық есептер шығару жолдары

Алматы облысы, Ақсу ауданы Барлыбек Сырттанов атындағы орта мектебінің география пәнінің мұғалімі Сарбекова Айгүл Рүстембекқызы

Географиялық есептер шығару жолдары

 Жер шары шеңберінің 1⁰ доғасының қанша километр екенін анықтаңыз?

Жауабы:  40000 :  360⁰  =  111км.

2. Африканың батыс жағалауынан шығыс жағалауына дейінгі экватор бойынша градустық қашықтығы қанша?

Жауабы:   111км  × 34⁰ =  3774км.

3. 70⁰ батыс бойлық бойынша Оңтүстік Американың солтүстігінен оңтүстігіне дейінгі қашықтығы қанша?

Жауабы:   111км  × 65⁰ =  7215км.

4. Мысалы ,100 метрде 200 қадам болды делік. Демек әрбір қадамның ұзындығы қанша болғаны?

Жауабы:   100 м  : 200 =  0,5 м.

5. Егер қашықтық 700метр болып, ал қағаздың көлемі бір ғана парақ болса, ол қашықтықты қағазға қалай түсіру керек?

Жауабы:    мұндай жағдайда қашықтық  кішерейтілген түрде бейнеленеді. Қағаздағы 1см 100 м орнына алынады. Бұл жағдайда сызбадағы қашықтық 7 см-ге тең болады.

6. Егер ұзындығы 9 метр , ені 6 метр, биіктігі 4 метр десек, сынып бөлмесіндегі ауаның салмағы қанша болатынын есептеп шығарыңыз?

Жауабы:   9 м ×6 м × 4 м =216 м³;

1 кг 300 г × 216 м³ = 280 кг 800 г.

(Бір куб сантиметр  ауаның салмағы 1кг 300 г шамасы екені есептеліп шығарылған)

7. Бөлменің ұзындығы 7 метр, ені 5 метр, биіктігі 3,5 метр. Бөлменің көлемі мен ондағы ауаның салмағын есептеңіз?

Жауабы:   7 м ×5 м × 3,5 м =122,5 м³;

1 кг 300 г × 122,5 м³ = 159 кг 29 г.

8. Көлемі 200 куб метр сынып бөлмесінің ауасында +20⁰ температура- да қанша литр су буы болады?

Жауабы:   200 м³ ×17 г =3400г= 3,4 л ;

9. Радио былай хабарлады: +10⁰ температурада ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 50% . Мұндай 1м³ ауада неше грамм су болады? Оның қанығуы үшін қанша су керек?

Жауабы:   t₁ = +10⁰ –да 9 г су буы — 100 % ;

t₂ = +10⁰ –да  Х г су буы — 50 % ;

Х =   =   4,5 г су буы.

+10⁰ температурада ауаның қанығу үшін 4,5 г су буы қажет.

10. Бір тонна мұхит суынан қанша тұз алуға болады ?

   Жауабы:   1 литр мұхит суындағы тұздылық 35‰;

1000 л  × 35‰ = 35000г

Өзеннің  1тонна суы  1000 л × 0,2 ‰ = 200г.

11. Егер тұздылығы 18‰ болса, Қара теңіздің 1 тонна суынан әр түрлі заттардың неше грамын алуға болады?

Жауабы:   1 тонна 1000 л ;

1000 л  × 18 ‰ = 18000 г

12. Бір тәулік ішінде ауа температурасы төмендегідей болып өзгерді: +4⁰, -2⁰,

+8⁰,+6⁰. Тәуліктің орташа температурасын тап ?

Жауабы:   4⁰ +( -2⁰) +8⁰+6⁰  =16⁰;

16 : 4  = 4⁰.

13. Таудың етегінде +20⁰, ал шыңында  -16⁰ болса, таудың биіктігі қандай ?

Жауабы:  + 20⁰ -( -16⁰)  =36⁰;

36 : 6 = 6 км.

14. Үш километр биіктікте термометр 0⁰ –ты көрсетті. Осы кезде тау етегінде температура қандай болды?

Жауабы:   6⁰×3 км = +18⁰;

15.Ұшақ қанатында ауа температурасы -30⁰ көрсетті. Осы кезде жер бетіндегі температура  +24⁰ болса , ұшақ қандай биіктікте көтерілген ?

Жауабы:   ( -30⁰) -24  =54⁰;

54⁰ : 6⁰ = 9 км.

16. Барометр тау етегінде 740 мм , ал тау басында 440 мм көрсетсе, тау басының биіктігі қандай?

Жауабы:   ( 740 мм- 440мм) × 10мм  =3000 м;

(Әрбір 100 метр  биіктеген сайын қысым шамамен 10 мм-ге кемиді. Ал 10метр биікте 1 мм-ге төмендейді.)

17.Ұшақ  үш километр биіктікке көтерілді. Егер жер бетіндегі атмосфералық қысым 750мм болса, ұшақ көтерілген биіктікте атмосфералық қысым қандай ?

Жауабы:  3км  = 3000м;

750 мм — ( 3000 м :10 мм)  =450 мм ;

18. Мәскеу қаласының атмосфералық қысымы 748 мм болса, мұхит деңгейімен салыстырғанда оның биіктігі қандай ?

Жауабы:   ( 760 мм – 748 мм) ×10мм  =120 м ;

(Мұхит деңгейінде барометрдегі сынаптың биіктігі 0⁰ –та 760 мм болады. Мұндай қысым қалыпты атмосфералық қысым болып табылады.)

19. Орташа айлық ауа температурасын есептеп шығарыңыз. Мысалы : желтоқсан айының орташа температурасы -8⁰С; Тамыз айының орташа температурасы +24⁰С. Аытқу температурасын табыңыз?

Жауабы:  + 24⁰ -( -8⁰)  =32⁰  ауытқу амплитудасы;

24⁰ — 8⁰  = 16⁰;

16⁰ : 2⁰ = 8⁰ орташа температура;

20. Арал теңізінің ауданында жауын –шашынның мөлшері 150 мм шамасында, ал булану мөлшері 1000 мм. Ылғалдану коэффицентінті анықтаңыз?

              Жауабы:     К =  ;            К =  = 0,15мм;

21. Астана қаласында жауын –шашынның жылдық мөлшері 300мм шамасында, ал булану мөлшері 600мм. Сонда ылғалдану коэффицентінті анықтаңыз?

              Жауабы:     К =  = 0,5мм;

 

22. 77⁰ ш.б. Алматыда- сағат 16⁰⁰, 73⁰ б.б. Нью-Иоркте – сағат х⁰⁰;

 

Жауабы:  360⁰ : 24 сағат = 15⁰                     1. 77⁰+73⁰ = 150⁰

1⁰ – х минут,                          2. 150⁰ ×4 мин = 600мин.

15⁰  — 60 минут:                         3. 600 :60 = 10 сағат,

= 4минут;                        4. 16⁰⁰ – 10⁰⁰ = 6⁰⁰ таңғы .

23. Семейде – 79⁰ ш.б.- 4 – ақпан, сағат 22⁰⁰ ; Токиода 139⁰ш.б. –та қай күн, қай сағат?

                Жауабы:  1. 139⁰ — 79⁰ = 60⁰;

2. 60⁰ ×4 мин = 240мин;
3. 240мин :60 = 4 сағат,
4. 22⁰⁰ +4⁰⁰ = 2⁰⁰. ( 5-ақпан, түнгі сағат 2⁰⁰).
5. Аустарлия материгінің оңтүстік жарты шардағы үлесі % қанша?

Жауабы:   Жердің жалпы көлемі- 510 млн. км²;

510 млн. км² : 2 = 255 млн. км²;

Аустралияның көлемі –аралдары мен қоса есептегенде -9млн.км²

= 3,5% ;

25. Батыс Қазақстанның экономикалық ауданындағы 2179 мың адамның 71% экономикалық белсенді халық. Оның 52 % өндірістік емес салада жұмыс істейді.Өндірістік емес салада жұмыс істейтін адам санын тап ?

                Жауабы:        1.     = 1547,09 мың адам ;

2.        = 804,4 мың адам ;
3. 26. Африка материгінің дүние жүзлік құрлықтағы аудан үлесі – қанша ?

Жауабы:                   = 5,89 % ;

27. Оңтүстік жарты шардың ауданы 255 млн. км²; Оңтүстік жарты шардағы құрлық ауданы 49 млн. км².Оңтүстік жарты шардағы мұхит үлесін тап ?

                    Жауабы:   1. 255млн км²— 49млн.км² = 206 млн.км²;    

2.     = 81 % ;
3. Карта бетінде 2— нысан арасындағы қашықтық 13см. Жер бетіндегі қашықтық 455 км. Картаның масштабын анықтаыңыз?

                   Жауабы:   1. 1:45 500 000;

2. 1см-де – 455км;
3. 45 500 000 : 13 = 3500 000.
4. Өзеннен жолға дейінгі қашықтық 1 км, оның картадағы өлшемі 20 см; Масштабын анықта?

Жауабы:   1. 1:100 000;

2. 1см-де – 1км;
3. 100 000 : 20 = 5 000.
4. Солтүстік жарты шардағы құрлықтың үлесі 39% . Осы жарты шардағы мұхиттың ауданын анықтаңыз?

Жауабы:   Жердің жалпы көлемі- 510 млн. км²;

510 млн. км² : 2 = 255 млн. км²;

100% — 39% = 61%

= 155,55млн.км² немесе 156 млн.км².

31. 31. Республиканың жер қоры -270 000 000 га; Оның ішінде шабындық пен жайылым 190 000 000 га алып жатыр. Шабындық пен жайылым үлесін тап ?

Жауабы:    = 70,3%;

[bws_related_posts]