Елді  мекендердің  түрлері, қала  халқы, кенттену

· Қала  халқының  үлесі  жөнінен  алдыңғы  орындағы  қалаларды  контор  картаға  түсіре  білді;

·Оқушы  жеке  өз  бетімен  жұмыс  жасады, пәнге  деген  қызығушылығын,  жауапкершілігін   арттырды.

· Сұрақтарды талқылауға  қатыса  алады, бір – бірін  тыңдай  білді;

· Жалпы  ой – өрісі  дамып,  сабақтың  тәрбиелік  мәні  ұлғайды.

-Моноқалалар  проблемаларын  шешуде қандай шаралар жүзеге асуда?                                                         -Егер қала халқының саны жоғары  болса, ол индустрияландырудың  жоғары деңгейін білдіреді. Бұл немен байланысты?

-Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері қандай?

5- модуль.Талантты және дарынды балаларды оқыту

1-топ. Қала  халқының  үлесі  жөнінен  алдыңғы  орындағы  қалаларды.

2-топ. Ірі теміржол  желілер  бойында, кен орындар маңындағы   жаңа  қалалар        мен қала типтес  елді  мекендерді

3-топ. Қазақстанның қай  қалаларында  агломерацияларының қалыптасу  үрдісі жүзеге асуда

Пән  аралық  байланыс

Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері. Эссе жазу

1- модуль. Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер.

•Сабақ сатыларына арналған сұрақтар көмегі  арқылы талқылау,

•Берілген  тапсырмалар  арқылы  ойлы тұжырым жасауға мүмкіндік беру

Сыныппен байланыс орнату.

/1 мин/

Сынып оқушыларын топқа бөлу

/2 мин/

Топ  ережесі/ 1 мин/

Бағалау критерийі

Өткен сабақты еске түсіру арқылы ойлау қабілетін дамыту

/2 мин/

                                              Сабақ тақырыбын  ашу. Жаңа материалдың тұсаукесері.

Білу:

 Түсіну:

Қызығушылық туғызу.

Назар аудару және түсіндіру.

Талдау:

Бақылаудың негізінде ойлы тұжырым жасауды үйрену.

                                      Сергіту сәті

Қолдану.

Қиын сәттерді, түсінбеушіліктерді түсіндіру және жекелеген оқушыларға көмектесу.                       

                              Жинақтау:

Қорытынды:

Кері байланыс. Рефлексия

Үйге тапсырма:

Сыныптағы оқушылар Қазақстанның  облыс  аттарымен  топқа бөлінеді.

Топ ережесі таныстырылады.

Топ мүшелері басшы, хатшы, бақылаушы, репортерді сайлайды.

Оқушылар бағалау критерийімен таныстырылады, әр топқа бағалау бетшесі,топ ережесі беріледі.

1.Қазақстанда  байырғы  қазақ  халқы үлесінің  ұзақ мерзім  төмендеп, соңғы  кезеңде  көтерілу  себебі  неде  деп  ойлайсыңдар?

2. Елімізге  оралған  отандастарымызға  жасалып  жатқан  әлеуметтік  қолдау  туралы  пікірлерің  қалай?

3. Елімізде  қалыптасқан  діни ұйымдар  туралы  көзқарастарың  қалай?

Сыныптың білім деңгейін анықтау

—  Елді  мекен дегенді қалай    түсінесіздер?

-Елді  мекндердің  қандай түрлері  болады  деп  ойлайсыздар?

-Қала  халқы туралы не білеміз?

Оқушылар  бірінші  кітап  мәтінін  5 мин. оқып  шығады.(көзбен оқу)

Жаңа тақырыпқа  байланысты  жетелеуші  сұрақтар.

1.Елді мекен дегеніміз не?

2. Елді мекен типтерін ата.

3. Кенттену дегеніміз не?

4. Моноқалалар қандай қалалар, оларға қандай қалалар жатады?

5. Агломерация дегеніміз  не?

1-тапсырма.  Картамен  жұмыс:

1-топ. Қала  халқының  үлесі  жөнінен  алдыңғы  орындағы  қалаларды  картадан көрсету .

2-топ. Ірі теміржол  желілер  бойында, кен орындар маңындағы   жаңа  қалалар        мен қала типтес  елді  мекендерді  картадан көрсету.

3-топ. Қазақстанның қай  қалаларында  агломерацияларының қалыптасу  үрдісі жүзеге асуда  картадан көрсету.

«Қара жорға»

2-ші тапсырма:

1-ші топ. Елді мекендерің  типтерін  атап, әрқайсысының  ерекшелігін    сипаттаңдар.

-Ойларыңды топ болып ақылдасып постерге орындап көріңдер.

2 –ші топ. Кенттену   Қазақстанда  қалай  жүріп  жатыр?

-Ойларыңды топ болып ақылдасып постерге орындап көріңдер.

3-ші топ.Қала  агломерациясы  дегеніміз  не?

-Ойларыңды топ болып ақылдасып постерге орындап  көріңдер.

3 – ші  тапсырма:                       Проблемалық сұрақ

-Егер қала халқының саны жоғары  болса, ол индустрияландырудың жоғары деңгейін білдіреді. Бұл немен байланысты?

-Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері қандай?

4-тапсырма. Шығармашылық  жұмыс.

Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері. Эссе жазу

-Сабақтағы ең құнды мәлімет не болды?

Сонымен  оқушылар бүгінгі  жаңа  сабақта                                                     « Не  білдік,  не  үйрендік»?                                                кестесі  бойынша  сабағымызды  қорытындылап, өз – өзімізді бағалайық.       Топқа  бағалау  бетшесі  таратылды.

Бүгінгі сабақта бағалайтын оқушыларының баллдарын біріктіреді.

Халықтың  тығыздығы  картасынан  үзік  сызықтарды  пайдалана  отырып, қала  халқының  санын  анықтау.

Қарағанды, Ақтөбе, Маңғыстау  облыс   аттары  бойынша топтың аты қойылады

Оқушылар топ ережесін құрады. Оқушылар рөлдерін бөліп алады.

Оқушылар мұғаліммен бірге бағалау критерийін құрады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

— КСРО –ның құрамынан шығып, өз тәуелсіздігін  алғаннан кейін қазақ  халқы үлесі жоғарлады.

-Елбасымыз оралған  қандастарымызға баспана  жөнінен  үлкен  көмек  көрсетуде

-Барлық діни ұйымдар елімізде тең  құқықтарды  пайдаланады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-Адамдардың  отырықшы  орны.                                                            -қалалық және ауылдық                                -қала халқы үлес салмағының артуы – республиканың өндірістік көрсеткіштердің жоғары дәрежеге көтерілгендігінің белгісі.

Оқушылардың болжамды жауаптары

-адамдардың отырықшы өмірін, еңбек әрекетін, олардың әлеуметтік қажеттіліктерін қамтамасыз ететін орын

-қалалық ж/е ауылдық

-бүкіл ел халқы санындағы қала халқы үлесінің ж/е қалалық өмір салтының кеңінен таралуы.

-экалогиялық проблемалары ұқсас, халқының саны 1,53млн 27 моноқала бар екендігі анықталып отыр. Оларға: Жаңа  Өзен, Балқаш, Жаңатас, Кентау, Рудный, Ақсу, Құлсары, Алға т/б.

-ірі қала ж/е бір-біріне жақын орналасқан қалалар, қала халқының тығыздығының жоғары болуы.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

— Оқушылар жұп болып ақылдасып, жауаптарын топта талқылап, анықтама береді.

Оқушылар топта постерге ойларын түсіреді.

Оқушылар кері байланыс жасайды. Стикерлер арқылы оқушылардың пікірін, ұсынысын білу. Оқушылар жұптарын,топтарды бағалайды.

Оқушылар үй тапсырмасын  алады.

(19.10.2017ж)

· Еліміздің  алдында  тұрған  негізгі  міндет    не?  деген  сұраққа  оқушының  өзіндік  пікірін  тыңдау  арқылы  оған  жауап  берген  келесі  оқушының  ойын  салыстыра  отырып,  өздерінің  шешімін  таба  білуіне  жол  ашуға  мүмкіндік  туады.

· «Диалог  арқылы  оқыту» стратегиясы нәтижесінде  оқушының  сөйлеу  мәдениеті  қалыптасады

· Сұрақтарды талқылауға  қатыса  алады, бір – бірін  тыңдай  білді;

· Жалпы  ой – өрісі  дамып,  сабақтың  тәрбиелік  мәні  ұлғайды.

-Ауыл халқының ең үлкен үлесімен көзге түсетін  облыстарды кескін картаға түсір.

-Халықтың ең жоғарғы тығыздығы қай облыстарда байқалды, кескін картаға түсір.

-Ауылдық елді мекендердің зоналық орналасу ерекшелігін  кескін картаға түсір.                                                                  2 – модуль. Сыни  тұрғыдан ойлауға  үйрету

— Қазақстанның  ауылдық  елді  мекендерінің  айырмашылығы неде?

-1999 ж  ауыл  халқы  санының  азаюы  ж/е   2004 жылы  оның  өсу  себептері  немен  байланысты?

-Еліміздің  алдында  тұрған  негізгі  міндет  не?

5- модуль.Талантты және дарынды балаларды оқыту

Өздерің тұрған ауыл халқының          әл – ауқатын жақсарту үшін қандай үлес қосар едің?  (сызба  құрастыр)

2 – модуль. Сыни  тұрғыдан ойлауға  үйрету

•Сабақ сатыларына арналған сұрақтар көмегі  арқылы талқылау,

•Берілген  тапсырмалар  арқылы  ойлы тұжырым жасауға мүмкіндік беру

Сыныппен байланыс орнату.

/1 мин/

Сынып оқушыларын топқа бөлу

/2 мин/

Топ  ережесі/ 1 мин/

Бағалау критерийі

Өткен сабақты еске түсіру арқылы ойлау қабілетін дамыту

/2 мин/

Сыныптың білім деңгейін анықтау

Сабақ тақырыбын  ашу

Жаңа материалдың тұсаукесері.

Қызығушылық туғызу.

Түсіну:

Талдау:

Назар аудару және түсіндіру.

Бақылаудың негізінде ойлы тұжырым жасауды үйрену.

Қолдану:

Қиын сәттерді, түсін беушіліктерді түсіндіру және жекелеген оқушыларға көмектесу.

Қорытынды.

Кері байланыс. Рефлексия

Сабақ нәтижесін бағалау.

Үйге тапсырма:

Сыныптағы оқушылар сандар арқылы  топқа бөлінеді.

Топ ережесі таныстырылады.

Топ мүшелері басшы, хатшы, бақылаушы, репортерді сайлайды.

Оқушылар бағалау критерийімен таныстырылады, әр топқа бағалау бетшесі,топ ережесі беріледі.

Қала  халқы  үлес  салмағының  артуы неге  байланысты  деп  ойлайсыздар?

Сендерге  қандай типтегі  елді  мекендер  белгілі?

Елді  мекннің  қай  типінде жұмыссыздық  көп  орын  алып  отыр?

-Ауылдық қоныстану дегеніміз не?

-Ауылдық елді мекендерге қандай елді мекндерді жатқызамыз

Оқушылар  бірінші  кітап  мәтінін  5 мин. оқып  шығады.(көзбен оқу)

«Почта»  ойынын  ойнаттым. Бұл  ойында  оқушылар елді мекннің  аттарын, 5 аймаққа дұрыс салып шығу керек.

-ауыдық елді мекендер неліктен бір – бірінен айырмашылық  жасайды?

-ауыл халқының азаюы неге байланысты?

-Қазақстан халқы қалай орналасқан?

-халық бір шаршы шақырымға қанша адамнан келеді?

1-тапсырма.   Мағынасын  ашу.   

1.Ауылдық  елді  мекендерде  халықтың  қоныстануы,        2.Халықтың  тығыздығы,           3.Халықтың  орналасуы  сөздіктерінің  мағынасын  ашу.   

1- модуль. Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер. Постер құру.

2-тапсырма. Проблемалық  сұрақтар  

— Қазақстанның  ауылдық  елді  мекендерінің  айырмашылығы неде?                                                               -1999 ж  ауыл  халқы  санының  азаюы  ж/е   2004 жылы  оның  өсу  себептері  немен  байланысты?                                                      -Еліміздің  алдында  тұрған  негізгі  міндет  не?

                                                                    3-тапсырма. Картамен  жұмыс

-Ауыл халқының ең үлкен үлесімен көзге түсетін  облыстарды кескін картаға түсір.

-Халықтың ең жоғарғы тығыздығы қай облыстарда байқалды, кескін картаға түсір.

-Ауылдық елді мекендердің зоналық орналасу ерекшелігін  кескін картаға түсір.

4-тапсырма. Шығармашылық  жұмыс.        Ауыл  халқы  мен  қала халқын  салыстыра  отырып, веен диагромма  құрастыр.

-Бүгінгі сабақтан не түйдіңдер?                                          Сонымен  оқушылар              «бүгінгі  сабақ  саған  ұнадыма» атты  бағалау  бетшесі  арқылы сабағымызды  қорытындылап, өз – өзімізді бағалайық.                                             Топқа  бағалау  бетшесі  таратылды.                                            Бүгінгі сабақта бағалайтын оқушыларының баллдарын біріктіреді.

Өздерің тұрған ауыл халқының  әл – ауқатын жақсарту үшін қандай үлес қосар едің (сызба  құрастыр)

«1,2,3»  сандары  бойынша топтың аты қойылады

Оқушылар топ ережесін құрады.

Оқушылар рөлдерін бөліп алады.

Оқушылар мұғаліммен бірге бағалау критерийін құрады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

—Өндіріс  орындары  өте  көп шоғырланғандықтан.

-қалалық және  ауылдық

-ауылдық  типінде.

-халықтың ауылдық жерлерде қоныстануы

—тұрғындары басым  түрде  ауыл  шаруашылығында жұмыс істейтін елді мекендер жатады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-табиғи – тарихи ж/е экономикалық жағдайларға байланысты

-халықтың қалаға жұмыс іздеп кетуіне байланысты.

-өте сирек орналасқан

-6,0 адамнан келеді

Мұғалімнің  көмегінсіз оқушылар -Ауылдық  елді  мекендерде  халықтың  қоныстануы,                              -халықтың  тығыздығы,           халықтың  орналасуы  сөздіктерінің  мағынасын  постер  арқылы қорғап  шығады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-табиғи – тарихи  ж/е  эканомикалық  жағдайлармен  байланысты.

-халықтың  қалаға жұмыс  іздеп кетуіне  байланысты.

-ауыл  шаруашылығын  дамыту, жұмыссыздықты азайту, жастарды  жұмысқа  тарту, ауылды  көркейту, халықты аумақ  бойынша  біркелкі  орналастыру болып  табылады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-Алматы (70,2%), Солт. Қазақстан (63,4 %), Оңт. Қазақстан (61,7 %)

-Оңт. Қазақстан (22,3 адам), Алматы (19 адам), ал төиенгі тығыздық Маңғыстау, Ақтөбе (2 адам)

-ірі суару жүйелерінің салынуына  байланысты халықтың біраз бөлігі оңтүстіктегі шөлейт ж/е шөлді аудандарға қоныстанған.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-бүгінгі  сабақта  біз еліміздің алдында  тұрған міндет ауыл халқының  әл – ауқатын  арттыру, жеке  аймақтардың  табиғи ж/е эканомикалық  факторларын ескере  отырып, халықты  аумақ бойынша  біркелкі  орналастыру  болып  табылатынын түсіндік.

Оқушылар үй тапсырмасын  алады.

· Еліміздің  алдында  тұрған  негізгі  міндет    не?  деген  сұраққа  оқушының  өзіндік  пікірін  тыңдау  арқылы  оған  жауап  берген  келесі  оқушының  ойын  салыстыра  отырып,  өздерінің  шешімін  таба  білуіне  жол  ашуға  мүмкіндік  туады.

· «Диалог  арқылы  оқыту» стратегиясы нәтижесінде  оқушының  сөйлеу  мәдениеті  қалыптасады

· Сұрақтарды талқылауға  қатыса  алады, бір – бірін  тыңдай  білді;

· Жалпы  ой – өрісі  дамып,  сабақтың  тәрбиелік  мәні  ұлғайды.

1.Көші – қон  дегеніміз  не? Оның қандай түрлерін  білесің?

2. Алғашқы  болып  Қазақстанға  қай  қалалардан  көптеген    мамандар  қоныс  аударды?

3. Көші — қонға  байланысты қандай  заңдарын  білесің?

4 .Сыртқы  көші – қон  дегеніміз  не?

5. Репатриация  процесіне  түсінік  бер.

6. 1991 – 2009 жылдар  аралығында  қандай  бағдарлама   жүзеге  асты?

7. Ішкі көші – қон  дегеніміз  не?

Оқушылардың  жас  ерекшеліктеріне  сәйкес  білім  беру ж/е  оқу  модулі

1.Ішкі  эмиграция  бойынша  2012  жылы  қай  облыстарда  халық  саны  артты?

2.Аймақаралық  қоныс  аударудың  ең  жоғарғы  көрсеткіші  қай  облыстардан  байқалды?

3.Көші – қонның  негізгі  бөліктері  қай  облыстарда қоныстанған?

5- модуль.Талантты және дарынды балаларды оқыту

2012 жылы  елде  халық  саны  16 млн 300 мың  адамды  құрады. 489 мың адам  дүниеге  келді (туу), ал  185 мың  адам  қайтыс  болды  (өлім).  183 мың   адам  елден  көшіп  кетті,  ал  тұрғылықты  халық  ретінде  елге  115 мың  адам  көшіп  келді.

 Халықтың:а) табиғи  өсімін; 

                     ә) механикалық  өсімін;

б) елдегі  халық  санын анықтаңдар.

2 – модуль. Сыни  тұрғыдан ойлауға  үйрету

Миграция  – механикалық  қозғалыс

Репартриация  — сыртқы  көші – қон

Агломерация  — ішкі  көші — қон

1- модуль. Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер.

•Сабақ сатыларына арналған сұрақтар көмегі  арқылы талқылау,

•Берілген  тапсырмалар  арқылы  ойлы тұжырым жасауға мүмкіндік беру

Сыныппен байланыс орнату.

/1 мин/

Сынып оқушыларын топқа бөлу

/2 мин/

Топ  ережесі/ 1 мин/

Бағалау критерийі

Өткен сабақты еске түсіру арқылы ойлау қабілетін дамыту

/2 мин/

Сыныптың білім деңгейін анықтау

Сабақ тақырыбын  ашу

Жаңа материалдың тұсаукесері.

Практикалық жұмыс.

Түсіну.

Қолдану.

Назар аудару және түсіндіру.

Бақылаудың негізінде ойлы тұжырым жасауды үйрену.                            Жинақтау

Қиын сәттерді, түсін беушіліктерді түсіндіру және жекелеген оқушыларға көмектесу. Қорытынды.

Кері байланыс. Рефлексия

Сабақ нәтижесін бағалау.

                                                   Үйге тапсырма:

Сыныптағы оқушылар халықтың көші – қонына байланысты термин сөздермен  топқа бөлінеді.

Топ ережесі таныстырылады.

Топ мүшелері басшы, хатшы, бақылаушы, репортерді сайлайды.

Оқушылар бағалау критерийімен таныстырылады, әр топқа бағалау бетшесі,топ ережесі беріледі.

-Ауылдық  жерлерде  халықтың  орналасу  ерекшелігі  қандай?

-Халықтың  аумақ  бойынша  орналасуына  қандай  факторлар  әсер  етеді?

-Қай кезде халықтың орналасуы мен тығыздығында елеулі өзгерістер болды?.

«Сандарда  сөйлейді»ойыны

151819220192021192830193133193945      199226199713

Оқушылар  бірінші  кітап  мәтінін                        5 мин. оқып  шығады.(көзбен оқу)

Жаңа білімді өз бетімен меңгеру үшін жетелеуші сұрақтар жиынтығы

1 – ші тапсырма

1.Көші – қон  дегеніміз  не? Оның қандай түрлерін  білесің?

2. Алғашқы  болып  Қазақстанға  қай  қалалардан  көптеген    мамандар  қоныс  аударды?                                                         3. Көші — қонға  байланысты қандай  заңдарын  білесің?

4 .Сыртқы  көші – қон  дегеніміз  не?

5. Репатриация  процесіне  түсінік  бер.

6. 1991 – 2009 жылдар  аралығында  қандай  бағдарлама   жүзеге  асты?

7. Ішкі көші – қон  дегеніміз  не?

2 – ші тапсырма

Географиялық  есептер  шығару

2012 жылы  елде  халық  саны  16 млн 300 мың  адамды  құрады. 489 мың адам  дүниеге  келді (туу), ал  185 мың  адам  қайтыс  болды  (өлім).  183 мың   адам  елден  көшіп  кетті,  ал  тұрғылықты  халық  ретінде  елге  115 мың  адам  көшіп  келді.

 Халықтың:а) табиғи  өсімін; 

                     ә) механикалық  өсімін;

б) елдегі  халық  санын анықтаңдар.

3 – ші тапсырма

Картамен  жұмыс

-Ішкі  эмиграция  бойынша  2012  жылы  қай  облыстарда  халық  саны  артты?

-Аймақаралық  қоныс  аударудың  ең  жоғарғы  көрсеткіші  қай  облыстардан  байқалды?

-Көші – қонның  негізгі  бөліктері  қай  облыстарда қоныстанған?

4- ші  тапсырма:

-Миграция  – механикалық  қозғалыс

-Репартриация  — сыртқы  көші – қон

-Агломерация  — ішкі  көші — қон

Сонымен  оқушылар «смайликтер»   арқылы сабағымызды  қорытындылап, «білемін, білдім, білгім келеді» атты бағалау бетшесі арқылы өз – өзімізді бағалайық.

Топқа  бағалау  бетшесі  таратылды.

Бүгінгі сабақта бағалайтын оқушыларының баллдарын біріктіреді.

Сендердің  көзқарастарың  бойынша  еліміздегі  көші – қонның  болашағы  қалай  болады  деп  ойлайсыңдар?  Эссе  жазып  келу.

Миграция, Репартриация  Агломерация   терминдері бойынша топтың аты қойылады

Оқушылар топ ережесін құрады.

Оқушылар рөлдерін бөліп алады.

Оқушылар мұғаліммен бірге бағалау критерийін құрады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-әркелкілігі ж/е табиғат  жағдайларының ерекшелілігі.

-халықтың ертеден қоныстанған аудандары, табиғат  жағдайлары, өндірістің аумақта біркелкі орналаспауы

-соғыстан кейінгі жылдары шаруашылықты индустрияландыру ж/е ауыл  шаруашылығын қайта құру нәтижесінде өзгерістер болды.

Оқушылар өз беттерімен  жұмыс жасады

Оқушылардың болжамды жауаптары                                                       -халық саны табиғи өсіммен бірге басқа елден көшіп келушілер есебінен өсуі.                                                   -Ресей, Беларусь, Украйна

-Қ.Р-сы. Президентінің «Шетелдерде тұратын отандастарымызға мемлекеттік жәрдемдесу туралы» Жарлығы қабылданға. 1992 ж «Қазақстан Республикасының Иммиграция туралы» Заңы  т/б

-халықтың жақын ж/е алыс шетелдерге қоныс аударуы.

-қазақтардың өз Отанына қайтадан оралуы.

-«Нұрлы көш» бағдарламасы.

-халықтың Қазақстан ішіндегі қоныс аудпруы.                       Оқушылардың болжамды жауаптары:

-табиғи өсім=

-механикалық өсім=

— жалпы халық  санын=

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-Астана, Алматы қалалалары, Оңт. Қазақстан, Маңғыстау, Жамбыл облыстары.

— Астана, Алматы қалалары, Маңғыстау,Атырау, Павлодар обл.

— Алматы, Оңт. Қазақстан, Шығыс Қазақстан,Маңғыстау облыстары.

-термин сөздіктер  мағынасын  мұғалімнің көмегінсіз постер  арқылы қорғап  шығады.

Топ басшысы  бағалау  бетшесі арқылы топ мүшелеріне қойған бағаларымен таныстырып шықты. Сонымен бірге «білемін, білдім, білгім келеді» атты бағалау бетшесі арқылы өз – өздерін бағалады.

· Қала  халқының  үлесі  жөнінен  алдыңғы  орындағы  қалаларды  контор  картаға  түсіре  білді;

·Оқушы  жеке  өз  бетімен  жұмыс  жасады, пәнге  деген  қызығушылығын,  жауапкершілігін   арттырды.

· Сұрақтарды талқылауға  қатыса  алады, бір – бірін  тыңдай  білді;

· Жалпы  ой – өрісі  дамып,  сабақтың  тәрбиелік  мәні  ұлғайды.

1- модуль. Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер.

-Моноқалалар  проблемаларын  шешуде қандай шаралар жүзеге асуда? -Егер қала халқының саны жоғары  болса, ол индустрияландырудың

жоғары деңгейін білдіреді. Бұл немен байланысты?

-Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері қандай?

5- модуль.Талантты және дарынды балаларды оқыту

1-топ. Қала  халқының  үлесі  жөнінен  алдыңғы  орындағы  қалаларды.

2-топ. Ірі теміржол  желілер  бойында, кен орындар маңындағы   жаңа  қалалар        мен қала типтес  елді  мекендерді

3-топ. Қазақстанның қай  қалаларында  агломерацияларының қалыптасу  үрдісі жүзеге асуда

4 – модуль. Білім  беруде АКТ – ны пайдалану

Қалалық елді мекендердердің  қоршаған ортаға әсері. Эссе жазу

3-модуль.Білім беру үшін бағалау ж/е оқудағы бағалау

•Сабақ сатыларына арналған сұрақтар көмегі  арқылы талқылау,

•Берілген  тапсырмалар  арқылы  ойлы тұжырым жасауға мүмкіндік беру

Сыныппен байланыс орнату.

/1 мин/

Сынып оқушыларын топқа бөлу

/2 мин/

Топ  ережесі/ 1 мин/

Бағалау критерийі

Өткен сабақты еске түсіру арқылы ойлау қабілетін дамыту

/2 мин/

Сыныптың білім деңгейін анықтау

Сабақ тақырыбын  ашу

Жаңа материалдың тұсаукесері.

Қызығушылық туғызу.

Практикалық жұмыс.

Түсіну.

Қолдану.

Назар аудару және

түсіндіру.

Бақылаудың негізінде ойлы тұжырым жасауды үйрену.

Жинақтау

Қиын сәттерді, түсін беушіліктерді түсіндіру және жекелеген оқушыларға көмектесу.

Қорытынды.

Кері байланыс. Рефлексия

Сабақ нәтижесін бағалау.

Үйге тапсырма:

Сыныптағы оқушылар  әртүрлі түстер арқылы  топқа бөлінеді.

Топ ережесі таныстырылады.

Топ мүшелері басшы, хатшы, бақылаушы, репортерді сайлайды.

Оқушылар бағалау критерийімен таныстырылады, әр топқа бағалау бетшесі,топ ережесі беріледі. Бүгінгі  сабақта біз «Сынып  көшбасшысын» шығаруымыз  керек.

-Халық саны  өзгерісіне  әсер  ететін факторлар

-еліміздің  әлеуметтік – эканомикалық  дамуының  шешуші  көрсеткіштерінің  бірі.

-Еңбек  ресурсын  қандай  адамдар  құрайды?

-Қазақстан  қандай  мемлекет?

-Диаспора ұғымын  қалай  түсінесің?

Тарауды  қайталау  сабағы

1 – ші тапсырма

Мақал – мәтелдер  арқылы  сабақ  тақырыбымызды  аштық . Онда  оқушылар өз  топтарының  атына  байланысты  мақал – мәтелдер  айтады.

2 – ші тапсырма

«Өз – өзіңді  сына»  сұрақ – жауап

1. «Демография»  дегеніміз                     2. Халықтың  ұдайы  өсуі  дегеніміз  не?

3. Табиғи  өсім  дегеніміз не?                 4. Туу,  өлім – жітім.

5. Механикалық қозғалыс  дегеніміз  не?                                                     6.Қазақстанда  қандай  үрдіс  байқалуда?  7. Халықтың  ұлттық  құрамын қалай ажыратамыз?                                                            8. Депопуляция  деп  нені  атайды?

2005 – 2013 жылдардағы  қала  ж/е  ауыл халқының  арақатынасы  атты мәлімет  бойынша  диаграмма  сыз.

3 – ші тапсырма

Мағынаны  ашу . Шығармашылық  жұмыс. Бұл жұмыста оқушылар билет  суырады, билетте  қандай  тапсырма берілсе соған қарай постерлеріңізді  қорғайсыздар.                                              -Халықтың  саны, қозғалысы,  ұдайы  өсуі. (сызба)                                                       -Халықтың  жыныстық – жастық  құрылымы  ж/е денсаулығы. (кесте)

-Еңбек  ресурсы, әлеуметтік  ж/е  кәсіби  құрылымдар. (ребус)

-Халықтың  ұлттық  ж/е  діни  құрамы (эссе)

4 – ші тапсырма

Тест тапсырмалары берілді, ІІ — нұсқада

І – нұсқа                                                         1.2013 жылғы  статистика  мәліметтері  бойынша  Қазақстандағы  халық  саны:      А) 14 млн адам;     ә) 15 млн адам;               б) 17 млн;               в) 18 млн адам.                2. Халықтың табиғи  өсімі  неге байланысты?                                                  А) өлім-жітімге;     ә) иммиграцияға;           б) эмиграцияға;   в) көшуге;                          3. Қазіргі  уақытта  Қазақстандағы  бала  туу:                                                                   А) азайды;    ә) артты;    б) өзгерген  жоқ;    в) мәліметтер  жоқ;      г ) тұрақты.                        4. Еңбек  етуге  қабілетті  халық:                 А) еңбек  ресурсы;      ә) ЭБХ;                      б) орта жастағы халық;    в) жұмыссыздар.    5. Қызмет  көрсету  саласы  мен  материалдық  игілік  өндірісіне  тікелей  қатысатын    халық:                                        а) еңбек ресурсы;   ә) ЭБХ;    б) орта  жастағы  халық;  в) жұмыссыздар;                        6. Қазақстанн  халқының  көп  бөлігі(25%) қай  салада  жұмыс  істейді?                               А) білім беру;    ә) құрылыс;       б) көлік;     в) сауда;       г) өнеркәсіп.                                           7. Еліміздегі  жалпы  халық  санының  қанша  пайызын  ерлер  құрайды?                 А) 48;      ә) 52;       б) 59;   в) 40;      г) 62.            8. Өз  елінен  тысқары  тұратын  белгілі  бір  ұлт  өкілдерінің  бөлігі:                                        А) депортация;     ә) диаспора;    б) тұрғылықты  халық;    в) депапуляция.        9. Халықтың  орналасуын  зерттейтін  ғылым:А) этнография;      ә) география;      б) биогеография;    в) халықтар географиясы;  г) экономикалық  геграфия  10. Қазақстанға  дінге  сенушілердің  70 % — дан  астамы:                                                      А) мұсылмандар;     ә) христиандар;              б) католиктер;          в) буддистер.                     11. Қалалар  мен  қала  халқының  санының  өсу  үрдісі:                                                                        А) кенттену;      ә) агломерация;                         б) депортация;       в) көші – қон.                          12. Кіші  және  үлкен  қалалардың  қосылуы:                                                        А) мегеполис;     ә) үлкен  қала;                            б) агломерация;    в) орташа  қала.

ІІ – нұсқа                                   1. Назарбаев  университеті  қандай  агломерацияда  орналасқан?                                                  А) Алматы;        ә) Қарағанды – Теміртау;   б) Шымкент;      в) Қостанай;     г) Астана.              2.Кенттенудің  ең  жоүғарғы  дәрежесі  қайсы  облыста  байқалады?                                 А) Қарағанды;     ә) Ақмола;      б) Алматы;     в) Маңғыстау;    г)Қостанай.                                 3. Еліміздегі  халықтың  орташа  тығыздығы  қандай (адам /км²) ?                                      А) 6,4;     ә) 5,4;      б) 5,8;     в) 5,2;        г) 6,0.      4. Халықтың  механикалық  қозғалысы:               А) сыртқы  көші – қон;    ә) ішкі  көші – қон;   б) эмиграция;   в) көші –қон                          5. Қазақстан  қазір  неше  шағын қала  бар?           А) 60;       ә) 65;       б) 75;       в) 62                       6. Сауда – логистикалық  ж/е  қаржы  орталығы  қай  қала  агломерациясы                    А) Астана;     ә) Алматы;                                           б) Шымкент,  б) Ақтау                                                7. Қазақстанда  неше  моноқала  бар?                                         А) 27,    ә) 37,    б) 18,    в) барлығы  дұрыс       8. Халықтың  ең  жоғарғы  тығыздығы  қай  облыстарда  байқалады ?                                А) Оңтүстік Қазақстан, Атырау;                           ә) Маңғыстау, Ақтөбе;                                              Б) Алматы, Оңтүстік Қазақстан;                                в) Көкшетау, Қостанай.                                           9. Халықтың  ең  төменгі  тығыздығы  қай  облыстарда  байқалады ?                                                             А) Оңтүстік Қазақстан, Атырау;                                      ә) Маңғыстау, Ақтөбе;                                                        Б) Алматы, Оңтүстік Қазақстан;                             в) Көкшетау, Қостанай.                                                  10. Едәуір  нашар  қоныстанған  аймаққа  қай  облыстарға  жатады?                                А) Оңтүстік Қазақстан, Атырау;                                ә) Маңғыстау, Ақтөбе;                                           Б) Алматы, Оңтүстік Қазақстан;                          в) Көкшетау, Қостанай.                                         11. Басқа  мемлекеттерге  қоныс  аударған  қазақтардың  өз  Отанына  қайтадан  оралуы    не  деп  аталады?                                                        А) Миграция;       ә) репатриация;         б)диаспора;       в)кенттену.

Сонымен  оқушылар «білім  ағашы»   арқылы өз – өзімізді бағалайық.

Топқа  бағалау  бетшесі  таратылды.

Бүгінгі сабақта бағалайтын оқушыларының баллдарын біріктіреді.

Қазақстан  халқы  және  еңбек  ресурстары  тақырыптары  бойынша  хабарлама  дайындау

-Халық, денсаулық, еңбек  терминдері бойынша топтың аты қойылады

Оқушылар топ ережесін құрады.

Оқушылар рөлдерін бөліп алады.

Оқушылар мұғаліммен бірге бағалау критерийін құрады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-халық санының өсімі, қысқаруы;                                 -халықтың табиғи қозғалысы; -көші – қон (+, -)

-халықтың  денсаулығы;

-еңбекке  жарамды  адамдар;

-көпұлтты  мемлекет

-саны  аз  ұлт  өкілдерінің  басқа  мемлекеттерде  тұрақты  қоныстануы

-халық                                       -денсаулық                                -еңбек  тақырыптарына  байланысты.       

Оқушылардың болжамды жауаптары:

-халықтың сан  жағынан  зерттеуі.                                    –ұрпақтың үздіксіз ауысып отыру процесі.                          –халық  саны  өзгерісіне әсер  ететін  факторлар.                   —  туу – 1000 адамға  шаққандағы 1 жыл ішіндегі туған бала саны. 1000 адамға  шаққандағы 1 жыл ішіндегі қайтыс болған  адамдар саны.

–көші – қон.                              –«халықтың  қартаю»                  -бегілі бір этностық  белгілерге  байланысты.         –халық  санының  азаюы.

І – ші  топқа: Халықтың  саны, қозғалысы,  ұдайы  өсуі. (сызба)

ІІ – ші  топқа:  Халықтың  жыныстық – жастық  құрылымы  ж/е денсаулығы. (кесте)

ІІІ – ші топқа:  Халықтың  ұлттық  ж/е  діни  құрамы. (эссе)                                        Мұғалімнің  көмегінсіз  оқушылар  өздері  қорғап  шығады.

Оқушылардың болжамды жауаптары:

1. Б
2. А
3. Ә
4. Ә
5. Ә
6. А
7. А
8. Ә
9. А
10. А
11. А
12. А

ІІ – нұсқа

1.г

2.б

3.г

4.в

5.а

6.б

7.а

8.б

9.ә

10.ә

11.ә