sabaq.kz sabaq.kz
ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ
Бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар тапсырмалар
Сандар және тырнақшалар
18-19 буынды өлең жазып, қазақ өлең құрлысына жаңалық еңгізген ақын=Т.Айбергенов
….Аттандық ұлығының қонысына,
Елді сорған борсықтай болысына.
Көп ерлер қаза тапты жауға аттанып,
Көксеген азаттың соғысында. Берілген өлең жолдарының авторы: Ж.Жабаев
…Сен жер болыдң, нөсер болып төгілсем. Шұғыласың, қара бұлт боп көрнсем. Мен- түн болсам, сен таң болдың жаңа атқан, Мені – қола, сені – шойын жаратқан. Өлең үзіндісі фтгураның қай түріне жатады= Антитеза
А.Байтұрсыновтың «Аққу, шортан, һәм шаян» мысал-өлеңінен шығатын қорытынды= бірлік, ынтымақ
А.Йасауи кесенесі орналасқан қала: Түркістан
А.Йасауидің сыншылдық дәстүрін жалғастырған зар-заман ақындары: Дулат, Шортанбай
Абай жолы» эпопеясында Абай үлгісімен өнер жолын қуған жастар: Дәрмен; Әбіш; Кәкітай; Мағаш
Абай жолы» эпопеясындағы әйел-аналар бейнесі туралы айтылған пікірлер: «Мен қазақ халқының сүйікті қыздары Тоғжан, Әйгеріммен, ілгі ер жүрек достарыммен танысқандай болдым. Шынында қазақ халқы дегеніміз нендей кермет еді. Ол туралы «Абай» романында қандай кермет жазылған!» Б.Матип; «Эпопеяның сан-алуан образдар галерясында әйел атаулының жарастықты, жарқын бейнесі айрықша орын алады. Ақылгөй де адал Зере, абзал ана Ұлжан, жас ару Тоғжан, жезтаңдай әнші Әйгерім, парасатты Салтанат – бәрі-бәрі де Абайдың рухани дүниесін байыта береді» М.Қаратаев
Абай жолы» эпопеясындағы кедей халық өкілі= Базаралы, Қарабатыр, Дәркембай
Абай Құнанбайұлының білім алуы= Ғабдул-Жапар; Ахмет-Риза; Ауыл молдасынан; Приходская школа
Абай Құнанбайұлының танысып, кездесіп, пікірлес болған орыс достары: Михаэлс; Леонтьев; Долгополов
Абай туралы жазған романдары үшін алған марапаттары: Ғылымды дамытудағы көп жылдық еңбегі үшін «Қазақ КСР-інің ғылымға еңбек сіңірген қайраткері» атағы; «Абай жолы» роман-эпопеясы үшін Лениндік сыйлық; «Абай романы» үшін бірінші дәрежелі КСРО Мемлекеттік сыйлығы
Абайдың «Ескендір» поэмасы жазылған жыл= 1900 ж.
Абайдың «Көңіл құсы құйқылжыр шартарапқа» өлеңіне тән тармақтар= Шырқап, қалқып, сорғылап, тамылжиды, Жүрек тербеп, оятар баста миды…
Абайдың «Сегіз аяқ» өлеңіне еліктеп жазған Қ.Аманжоловтың өлеңі= «Шықтым өмір шыңына»
Абайдың білім алған жері: Ахмет Риза медресесі
Абайдың Лермонтовтан аударған шығармасы= «Теректің сыйы»
Ағынды менің Ақсуым, Аарқырап әлі ағасың. Ақиланған ашумен Ақтарды асқар сабасын… Үзіндідегі фигураның түрі= Ассонас
Адамды тапқырлыққа үйрететін ауыз әдебиетінің түрі: Жұмбақ
Адамның екі көзінің, екі қолының қайсысы кем?» деген сөзі арқылы Төре шешімінің мәні: Байдың әділетсіздігін осы сөзбен дәлелдетуі /Екі қолдың қайсы кем?/
Адамның қасиеттерін білдіретін дерексіз зат есімдер қатары= адалдық, сезімталдық, парасаттылық
Адамның қасиеттерін білдіріп тұрған қатыстық сын есімдер= жігерлі, иманды, өнерлі
Аз жұмысты қиынсынсаң, көп жұмысқа тап боларсың. Азға қанағат етпесең, көптен құр қаларсың» деген мақалмен қорытатын Ыбырай әңгімесі: Әке мен бала
Аз сөзбен көп мағына береді: мақал-мәтелдер
Азау қаласында дүниеге келген жырау: Доспамбет
Айтылу мақсаты мен сазына қарай сөйлемдер болады= төрт түрлі
Айтылуы мен жахыылуында өзгешілік байқалатын сөздер= разы, тұрмыс
Ақан, Бүркіт, Акбар кездесетін І. Есенберлиннің шығармасы: Қатерлі өткел
Ақан серіге тән емес қатар= Қоғам қайраткері
серінің әншілік өнердегі ұстазы= Біржан сал
Ақан серінің сүйіспеншілікке, ынтызарлыққа толы өлеңі:
Толықсыған жарқын жүз толған айдай,
Сұлу қызды көргем жоқ, сірә, мұндай.
Ғашықпын, қалқам,
Сырымды айтам Ақсаусақ;
Бір жұлдыз бар әуеде шыр айналған,
Толқын соғып дария, құрбым-ау, лайланған.
Ақтоты сен болмасаң айналый,
Қадір білмес жаманға, құрбым-ау, кім айналған.;
Үш жүзге атым мәлім Ақан сері
Келгенім Мақпал қыздың туған жері.
Алыстан ат сабылтып келдім іздеп,
Бір көріп қайтайын деп, Мақпал сені….
Аққасқаны үйдегілердің күтуінің себебі: Ертеңгі болатын сынаққа дайындау /Жатарда Аққасқаға азын-аулақ құрт пен жылы – жұмсақ ет берілді…/
Аққасқаның ашуының себебі: Бөтен кісілердің ортасында болуы /Жатарда Аққасқаға азын-аулақ құрт пен жылы – жұмсақ ет берілді…/
Ақсақ Темір мен ақын» балладасының авторы=Қ.Бекқожин
Ақынның аты=Естай /Атақты «Қорлан» әнінің авторы Естай ақын…/
Алдар үйге кіріп келгенде, Бізбикенің тыққан затының аты: Қаз
Алдардың аладуына түскен арудың еісмі= Бізбике
Алпамыс бек болған ел= Қоңырат елі
Алпамыс батыр” жырындағы Алпамыстың әкесі=Байбөрі
Алпамыс батыр» жырындағы құлдың есімі= Ұлтан
Алтынсарин шығармашылығына тән емес қатар: Әсемпаз болма әрнеге
Амалы құрып, сөзден жығылған кісі: бай /Екі қолдың қайсы кем?/
Антонимдес тұрақты тіркес= күн құрғатпай келу — ат ізін салмау
Анықтауыш қай сөз табынан жасалған Абай әкесінің сөзін мұқият тыңдады= зат есім
Аңшылық туралы өлең-жырдағы сұлулық нышаны: Аққу мен ақбөкен
Аңыз әңгіме кейіпкері: Қарашаш
Аңыз әңгімеге тән сипат= Мифологиялық геройлар мен тарихи адамдар жайында айтылатын әңгімелер
Аңызға тін ерекшелік=Тарихи шындық пен қиялға құрылады
Аралас буынды сөздерді белгілеңіз: Кітап, қазір
Аралас құрмалас сөйлем=Адам жүрегімен сөйлескің келсе, музыканы үйрен, ұлттық аспапта ойна
Аралас құрмалас сөйлем=Білмегенін білсем деп, оқушылар ынтығар, сабақтары түзелер
Аралас құрмалас сөйлем: Кеден ауданына келгенше, мен де аңшы емес едім, мұнда келген соң, еріксіз үйрендім
Аралас құрмалас сөйлем: Еңбек адамды көрікті етеді және ойды тазартып, өмірге құштар қылады
Аралас құрмалас сөйлем=Ермекбай, сен күдіктенсең де, айтайын: жала байдікі болғанда, өлтірткен – тағы солар
Аралас құрмалас сөйлем= Кісі қалай жүрсе, көлеңкесі солай жүреді, ізіңнен қалмайды
Аралас құрмалас сөйлем=Жүсіп сөйлемкші еді, жұрттың шапалақтаған қолы бөліп, біразға дейін сөйлетпеді
Аралас құрмалас сөйлемнің тыныс белгісін көрсетіңіз.Енді біразда бұларды билердің бөлмесіне қайта шақырды алдарынан есік ашып, Атамбай саудагер үйге енгізді.Үтір, сызықша
Аралас құрмаласты белгілеңіз=Осы қалыпта Әйгерім мен Зылиқа шай жасамақ болып еді, үстел басына барлық жұр сыймайтын болған соң, Абай үстелді жиғызды да, ұзын кең дастарқан кілемге жазылды
Архаизм қатысып тұрған сөйлем: Кейбір комды түйелерде ағараңдаған әйел кимекшектері көрінеді
Архаизм қатысып тұрған сөйлем= Дауыл соғып құлатқандай жапырай қалған лашық
Асан қайғының «Әй, хан, мен айтпасам білмейсің» толғауына өзек болған хан: Жәнібек хан
Асан қайғының әкесі: Жиембет
Асан қайғының ел аралаудағы мақсаты= Ел тыныштығы
Асқар, асқар, асқар тау толғауының» авторы= Шалкиіз
Асық жандардың сүйіспеншілігінің белгісі: кішкене жүзік /Атақты «Қорлан» әнінің авторы Естай ақын…/
Атасы мұның Тоқтарбай,
Халықтан асқан болды бай» — деп жырланатын батыр: Қобыланды
Атаулы сөйлем/Қыс еді/=Ымырт жабылған кез
Атаулы сөйлем= Даңқ ппен бедел, шешендер мен шеешндік түйіскен алқалы топ
Ауызекі сөйлеуде қолданылатын дөрекі, әдепсіз сөздер: дисфемизм сөздер
Ауыспалы мағынадағы мақал=Ер қанаты – ат
Ахмает Йасауи дүниеге келген жер= Сайрам қаласы
Ә
Ә.Найманбаевтың автобиографиясы деуге боларлық ән: Қысмет
Ә.Найманбаевтың Пушкиннен аударған шығармасы= «Евгений Онегин»
Әбіш Кекілбаевтың романы: Аңыздың ақыры
Әдебиеттің тектері көрсетілген қатар: Эпос, лирика, драма
Әй, жолаушы, болсаң осы бұлақтай бол» сөзі кездесетін Ыбырайдың шығармасы: Таза бұлақ
Әл-Фараби туындылары жататын кезең: Ислам дәуіріндегі әдебиет
Әлдеқайда алыстан бірте-бірте атылған ауыр зеңбіректің өзімізге үйреншікті дауысы естілді. Берілген үстеудің мағыналық түрі/қыс еді/ сын-қимыл үстеуі
Әлеуметтік-тұрмыстық шешендік сөздердің негізгі тілдік құралдары= Мақал-мәтелдер, афоризмдер, тұрақты тіркесті, метафоралар
Әмеңгерлік салт кездесетін жыр= «Қыз Жібек»
Әмірің қатты Есім хан,
Бүлік салып бұйырдың.
Басын бер деп батырдың,
Қанын ішіп қанбаққа,
Жанын отқа салмаққа…. өлең жолдарының авторы: Жиембет
Әнші-ақындар тобына жататын талантты жаңдардың өзіндік ерекшелігі=күйшілік пен ақындықты қоса меңгерген; әншілікке қоса спорт өнерін меңгерген; сөзін, әнін шығарып, сол өзі орындаған
Әріп пен дыбыс санында айырмашылығы бар сөз: Зиян /Акула ешқашан тоймайды, аузына не түссе, соны жұта береді/
Әртүрлі құбылыстарды немесе белгілі бір нәрсені шамадан тыс асыра суреттеу= гипербола
Әсет Найманбаевтың шығармашылығына жатпайтын қисса-дастан: Нартайлақ-Айсұлу
Әскери-патриорттық сөздер шешендіктін қай түріне жататынын анықтаңыз: Әлеуметтік-саяси
Б
Б,в,г,д дыбыстарына аяқталған сөздерге қосымша қалай жалғанады: қатаңнан басталып жалғанады
Баланың ұсқыны тым жүдеу. Сөйлемдегі үстеудің мағыналық түрі/Қыс еді/= күшейткіш үстеу
Балталы, Бағаналы ел аман бол, Бақалы, балдырғанды көл аман бол. Теруші ем еріккенде ермек еті, Екпе жиде, алма ағаш, гүл аман бол” — үзінді тұрмыс-салт жырларының қай түріне жатады=Көңіл-күйді білдіретін өлең-жырлар
Балуан Шолақтың шын аты= Нұрмағамбет
Бастауыштан кейін қойылған сызықшаны табыңыз: Адамның ішкі сезімінің айнасы — көз
Батырлар жырын басқа эпикалық жырлардан ерекшелейтін белгілер: басты қаһармандары: батыр, жары, аты
Баяндауыш қызметін атқарып тұрған сөз табы. Бір топ әйелдің алдында келе жатқан Шарипаның өңі ақшыл, ажары жақсы болатын. Сын есім, есімше
Бәрі – шетінен тамаша саясатшы, тарихшы, этнограф, шежіреші. Сөйлемдегі жалпылауыш мүше: бәрі
Белгісіздік есімдігі қатысқан сөйлем=Қыбырсыз қатып қалған ұшы-қиыры жоқ, жансыз әлдебір меңіреу дүние мүгіліп тұрып кезігетін
Берілген құрмалас сөйлемнің түрі –Ой, неғыласың, батыр, жаным райыс тауып тұрмын: қырда әрі сусап, әрі ыстықтап өліп едім, апанның іші әрі салқын, әрі түбінде тұп-тұнық суы бар екен, — деді.=Түсіндірмелі салалас
Берілген мәтінге сай мақал-мәтел/Бір түлкі қаннен-қаперсіз жүгіріп келе жатып/=Аңқау елге арамза молда
Берілген мәтінге сай мақал-мәтел: Ұлық болсаң, кішік бол /Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда…./
Берілген мәтіннің тақырыбы/Қыс еді/=Қайырымды бала
Берілген үзіндіге қажетті тыныс белгіні қойыңыз. Ілініп тұр тауларға, Дамылдап тірлік қалған ба. : сұрақ, белгісі, леп белгісі
Болжалды сан есім: жетпіс-сексен
Болжалдық сан есім жасайтын жұрнақтар: -лаған; -дай; -лап
Болжалдық сан есімді табыңыз: мыңға тарта
Болымсыздық үстеуі: Ешқашан /Акула ешқашан тоймайды, аузына не түссе, соны жұта береді/
Бөгенбай батыр ерлігін дәріптеп, жырына арқау еткен жырау есімін белгілеңіз. Үмбетай жырау
Бөгенбай батырға жыр арнаған жырау: Ақтамберді
Бұйрық райлы етістік= Ендеше, оларға төсек сап бер
Бұйрықты сөйлем: Сабаққа кешікпей келіңдер; Айғанша апа, пана бола көріңіз
Бұйрықты сөйлем=Досыңа әділ бол
Бұйрықты сөйлемдер…….білдіреді: кеңес беру, жалыну, тілекті
Бұқар жырау өмір сүрген жылдар= 1668-1781
Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда, қасынан бір жарлы мұжық өтіп бара жатып иіліп, бас ұрып сәлем берді дейді. Берілген сөйлемнің түрі: Көп бағыныңқы сабақтас /Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда…./
Бір өлеңі бір елдің мұрасындай» деп бағаланған ақиық ақын=М.Мақатаев
Бір үйші жұмысымен көп мал тауып тұрса да, сонша азбен қанағат етіп, аз жұмсап тұрады екен: сатылы көп бағыңқылы /Малды пайдаға жарату…./
Біржан салдың шығармашылық дәстүрі=Әнші-ақындық дәстүрі
Біржанды қамшымен сабаған адам=Поштабай
Біржанның «Шідер оқиғасына» шығарған әні= «Көлбай-Жанбай»
Бірыңғай бастауыштарды табыңыз: Ұстатпағандары мен тапқызбағандары қуанып күледі
Бірыңғай бітеу буынды сөздер қатарын белгілеңіз= Жаңбыр, достық
Бірыңғай дара анықтауышты табыңыз= Үлкен, кең, жылы үйде Нұқы қарт жалғыз қалды
Бірыңғай езуліктен құралған сөздер: Дәурен, әлеумет
Бірыңғай жанама толықтауыш қатысқан сөйлем= Нияз тағы да Ғайниге, бауға, балаға, мектепке, радионың сырықтары мен антеннасына қарады
Бірыңғай толықтауыштар қатысқан сөйлем=Олар әндер ерлікті де, елдікті де, сұлулықты да сыйдырған
Бірыңғай тура толықтауыштар= Абай құпиясын, Абайдың ақындық қуатын әркім өзінше сипаттады
Бірігу арқылы жасалған анатомиялық атауларды белгілеңіз=Сегізкөз, ұлтабар
Бірігу арқылы жасалған жер-су атаулары: Сарысу, Алакөл
Бірігу арқылы жасалған күрделі етістік= Сөйтіп,апар
Біріккен сөздер қатары= белбеу, тоқсан
Біріккен сөздерге жатпайтын қатар=шаруашылық, емхана
Ғ
Ғ.Мұстафиннің «Ер Шойын» атты тұңғыш жинағы басылған жыл: 1929 жыл
Ғ.Мұстафиннің қазақ әдебиеті тарихында алатын орны: Жазушы
Ғ.Мұстафиннің Ш.Берсиевтің өмірі туралы жазған шығармасы: «Шығанақ»
Ғ.Мүсіреповтың «Ақан сері — Ақтоты» трагедиясы жазылған жыл: 1945 жыл
Ғ.Мүсіреповтің Б.Майлинмен бірігіп жазған пьесасы: Амангелді
Ғ.Мүсіреповтыің жазушы болуна ықпал еткен қаламгер=Б.Өтетілеуов
Д
Даланы биіктетеміз деп тауларды аласартпайық» деген қанатты сөздерді айтқан ақын, ойшыл, қоғам қайраткері=О.Сүлейменов
Даналық сөздің авторы «Шешеннің парызы – шындықты айту»: Платон
Дара үстеулер= Қазір, тез; Жорта, жоғары; Төмен,ақырын
Дербес дауыстылар қатарына жатпайтын дыбыстар= и,у
Дерексіз зат есім қатысқан сөйлем: Бетінде қайғы да жоқ, қасірет те жоқ, қорқыныш қана бар
Дерексіз зат есім қатыспаған қатар: Ашулы түрімді бұзбай балаларға қарадым
Деректі зат есімі бар қатар=мұнара, мектеп, мылтық
Диалог арқылы көнерген адам мінезі= өмірден баз кешу /Көп жұрт жабылғысы келеді. Сырым әрқайсысын қағып ұшырып, сахнадан шыға жөнеледі/
Диуани хикмет» жазылған кезең:XII ғ
Диуани хикмет» кітабының авторы: Қожа Ахмет Йассауи
Драманың түрлері көрсетілген қатар= Трагедия, комедия, пьеса
Драматургияның түрі=трагедия /Көп жұрт жабылғысы келеді. Сырым әрқайсысын қағып ұшырып, сахнадан шыға жөнеледі/
Дулат Бабатайұлының *Еспембет* дастанында суреттелген батыр=Ақтамберді
Дулат Бабатайұлының *Еспембет* поэмасындағы бас кейіпкер Еспембет кімнің қолында ер жетіп тәрбиеленді= Ер Қосай
Дулат толғауларының негізгі сарыны= заман жайы
Е
-Ешбір ілім-білім үйренбеген мұжық сонша иіліп, әдептілігін көрсеткенде, мен онан әдепсіз болып қалайын ба? – деді дейді. Құрмаластың түрі: Көп бағыныңқы /Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда…./
Егер менің тілім ертең өлер болса, Мен бүгін өлуге даярмын» жолдарының авторы: Р.Ғамзатов
Еділ бол да, Жайық бол, ешкіммен ұрыспа» деп, елді бірлікке шақырған жырау: Асан қайғы
Екі жігіттің еңбекақысы: біреуіне саулық, екіншісіне қозы /Екі қолдың қайсы кем?/
Екі немесе бірнеше сөздің тіркесуі арқылы жасалған, бір ғана мағынаны білдіретін тіркес түрі: тұрақты тіркес
Екі сөз тудырушы жұрнақ арқылы жасалған туынды сөздер қатары=әдептілік, түжырымды, қонақшыл
Екі сынары да мағынасыз қос сөз: некен-аяқ
Екі түрлі әлеуметтік топ балалары жайында жазылған Ыбырайдың әңгімесі: Бай баласы мен жарлы баласы
Емле ережесіне сай дефис арқылы жазылған сан есімдер= 18-ге, 6-қатар
Емле ережесіне сай жазылған сан есім=5-мектеп, 23-ауыл
Еңсеп Байсалдар кездесетін Ә.Кекілбаевтың еңбегі= «Шаңырау»
Ер Тарғынның жарының есімі: Ақжүніс
Ертегі кейіпкерлері: Саққұлақ, Жаман
Ертегінің атауы: «Керқұла атты Кендебай» /Керқұла ат құстай ұшып, құйғытып барады, айлық жерді алты-ақ аттайды…/
Ертегінің түрі: қиял-ғажайып /Керқұла ат құстай ұшып, құйғытып барады, айлық жерді алты-ақ аттайды…/
Есептік сан есімге көптік жалғауы мен септік жалғаулары жалғану арқылы сан есімнің қай түрі жасалады=болжалдық сан есім
Ескендір» поэмасындағы өзінен бұрын жырлаған ақындарға ұқсамайтын Абай енгізген өзгешелік: Ескендірдің қанқұйлы саясатын сынайды; Қақпа мен көз сүйегін символ ретінде қолданады
Еспембеттің аты Ақбөрте кімнің асында оза шауып, бас бәйгені алды: Сәтімқұл бидің асы
Естай ақынның Нұрлыбекті шақырту себебі= Арманды өтінішін айту /Атақты «Қорлан» әнінің авторы Естай ақын…/
Естемес, Оразымбет, Жаңылдар кездесетін Т.Ахановтың еңбегі: «Күй аңызы»
Есім негіздік етістік: Намыстан, шегеле
Есім сөздердің орнына жұмсалатын етістік=Көкшенің көлеміндегі сұлу жерден оның араламағаны болған жоқ
Есімдерден жасалған зат есімдер= үстеу
Есімдіктің мағыналық түрін анықтаңыз. Ол өзеннің атын Енесай дейді екен. Сілтеу
Есімдіктің сөйлемдегі қызметін анықтаңыз Әлдеқайдан гармонь үні, ән сазы естіледі= Пысықтауыш
Есімше тұлғалы бұрынғы өткен шақ: Күн ұзын аттан да түспей, өзге жүргіншілерден оқ бойы алда отырған
Есімшенің етістікке тән қасиеті= Белгілі бір шақты білдіріп, жіктеліп келіп, баяндауыш қызметін атқарады
Етістік негізді зат есімдер: күрек, аялдама
Етістіктен жасалған туынды түбірлер: сағынышымды, тілек
Етістіктің түрі. Аяғы аспаннан салбырап түскен жоқ. Болымсыз етістік
Етістің түрі. Белдеріне байлаған аттардың шылбырлары кесілді, ер-тоқымдарының оң үзінгілері шешілді: ырықсыз
Ж
—Жап-жас жігіт екен ғой,-деп бірер қарады да отауға кіріп кетті сөзінің иесі: Шұға
Ж.Жабаевтың 1916 жылғы ұл-азаттық қозғалысты суреттеген өлеңі= Зілді бұйрық
Жай септелген сөз: қымызға / «Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы». /
Жайылма сөйлем: Дәркембай Шүйгінсуда жатақ боп қалған кедейлер жайын да айтты
Жайылма сөйлемнің жақсыз түрі: Оның мектепке барғысы келмеді; Сонда менің ауданға баруым керек пе
Жақсыз сөйлем: Үлкен іске жүгінуге тура келді; Бұл кітапты оқығысы келмейді
Жақты сөйлем= Енді ол ауылға аяғымды аттап баспаймын; Енді қорықпаймын; Ауа райы бұзыла бастады
Жақша ішінде алынған сөздің әдеби-теориялық атауы= ремарка /Көп жұрт жабылғысы келеді. Сырым әрқайсысын қағып ұшырып, сахнадан шыға жөнеледі/
Жақшаға алынатын қатар Жаз шыға бәріміз әпкелерімді айтамын апам есіп берген жіпті алып тоғайға отынға аттанатынбыз= Әпкелерімді айтамын
Жалаң сөйлем=Оқығандар қол қоя бастады, Қала қонақтары жиналды, Қызылдар басып кірді
Жалаң сөйлемдер= Нөсер құйып берді; Жаңбыр ашылды ма; Жол лайсаң
Жалғаулық шылау= немесе /Жылу (дәстүр – «Жұрт малын жылулаған аясын ба?»)/
Жамбыл Жабаевқатән емес қатар= Қоғам қайраткері
Жанама толықтауыш: Таста тамыр жоқ, тауда белдеу жоқ
Жанаса байланысқан сөз тіркесі: Жоғары көтерілді; Шарасыздан алды; Жаз бойы бақты
Жанат, Жомарт, Жақыптар кездесетін Ғ.Мұстафиннің шығармасы: Миллионер
Жаңа сөйлем=болысекең әрі паң,әрі жұмсақ,әрі сабырлы; Ауа әрі тұнық, әрі құрғақ
Жаңбыр жаумаса, жер жетім,
Басшысы болмаса ел жетім
Ұқпасқа айтқан сөз жетім…» Мақал-мәтел үлгісінде қисындырып берілген сөз иесі: Төле би
Жас кезінде аң аулағаны есіне түскен Шыңғыс хан қаны қызып, атына міне салып қабандарды қуа жөнелді /Көктемнің жайма-шуақ мезгілі/= Бес көсемше, екі еісмше
Жауынгердің тұлғасы» кітабының авторы: Б.Момышұлы
Жеке адам өміріне қатысты ісқағаз түрі= күнделік
Жерден шыққан Желім батыр» ертегісінің түрі= Қиял-ғажайып ертегілер
Жетек сұрақ дегеніміз-= Негізгі сұраққа жауап алу үстінде қосымша туңан ойға байланысты сұрақ; Екінші жақтың сөзін анықтап алу үшін қойылған сұрақ
Жетім бала арқау болған Дулат толғауының атауы = «Ақтан жас»
Жинақтық сан есім: Түйе біреу, ат екеу, ешкі бесеу
Жолбарыс жылжи бергенде, жардан құлап кетіпті: Мезгіл бағыңқы сабақтас /Бұрынғы уақытта түлкі мен жолбарыс жолдас болыпты. Екеуі бір жардың басына келіп қоныпты…../
Жуан, жіңішке дауысты дыбыстар қандай сөздерде араласып келеді: Біріккен сөздер мен қос сөздерде: Біріккен сөздер мен қос сөздерде
Жұман мен Игілік және Рязанов пен Ушаков кездесетін романның авторын табыңыз: Ғабит Мүсірепов «Оянған өлке»
Жүсіп Баласағұнның еңбегі= «Диуани хикмет»
Жүсіп сөйлемекші еді….оны жұрттың ду көтеріле шапалақтаған қолы бөліп, бірсыпыра уақытқа шейін сөйлетпеді. Қалып қойған тыныс белгісі: үтір, сызықша
Жыр алыбы Жамбыл өмір сүрген жылдар: 1846-1945
Жіктелген есімше= Еңбегің жанбаса, оған да көнерсің
Жіктеу есімдігі: саған
З
Зар заман” өлеңдер топтамасының авторы= Шортанбай Қанайұлы
Зат есімнен болған күрделі бастауыш: Сырым Датұлы – қазақ тарихындағы елеулі қайреткерлердің бірі
Зат есімнен болған қосарлама қос сөз: көрші-көлемдер
/ «Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы»./
Затты не құбылысты кішірейте суреттейтін көркемдік құрал: Литота
Зәуре, Сүлеймен, Мұқандар кездесетін С.Мұқановтың шығармасы: Саятшы Ораз
Й
Йассауидің хикметтері: Жүзге жуық
Кәсіби сөздер берілген қатар: шербек, өркен
Кейінгі кезде қалыптасқан қосарланған сөз қатары= мәдени-ағарту
Кейінді ықпал: сабағы
Кейінді ықпал= бар ма еді /Малды пайдаға жарату…./
Кекету, әжуәлау және кері мағынада айтылған сөздерге қандай тыныс белгісі қойылады: Тырнақша
Кенесары, Наурызбай жайлы «Батыр Науан» атты поэманың авторы= Қ.Бекхожин
Керей қайда барасың» өлеңнің авторы: Бұқар жырау
Көз шырымын алу” тұрақты тіркесінің синонимі=көз ілу
Көзін сәулеге үйреткен Асқар терезеден қараса, аспан айнадай ашық екен де, нұры толқи жарқыраған күн түске тырмысып қалған екен. Сөйлемнің түрі: аралас
Көктемнің жайма-шуақ мезгілі /Көктемнің жайма-шуақ мезгілі/= Атаулы сөйлем
Көмекей әулие» атанған жырау= Бұқар
Көмекші есім қай сөз табына тіркескен Дәл осы кезде тытста, үй сыртында, дабырлап жүрген ұсақ балалар сықылығы естіліп еді. = зат есімге
Көмекші есімді табыңыз Үй сыртына кеп түскен ат дүбірімен аралас арсылдап үрген ит даусы естілді= Сыртына
Көмекші етістікті сөйлем: Оспан қырықтар шамасында болған еді
Көнелену ақылы жасалған үстеуі бар сөйлем=Жас өміріңді текке өткізбе; Осы күнге зорға жеттім
Көнерген сөз=Шықсаң ұзақ сапарға, арымас ат — отарба
Көңіл күй одағайы мен қаратпа сөз қатысқан сөйлем: -Уа, әлеумет, құс ұшса қанаты талатын, жүрсе тұяғы күйетін ит арқасы қиян қашық жерден келіп отырсаңдар
Көп әрі жылдам сөйлейтін адамға қарата айтылатын тұрақты сөз тіркесі= аузы-аузына жұқпау
Көп мағынаға ие болған алтын сөз= тілден
Көп мағыналы сөз бола алатын сөздер= бел, түбір
Көп нүктенің орнына қойылатын тиісті қыстырма сөз. Егіннің өсуі…ғажап екен: Расында
Көптік жалғауы жалғанбайтын сөз: Мұнай
Көркем шығармада суреттелетін табиғат көрінісі=Пейзаж
Көрінбейді» сөзіндегі етіс түрі= өздік етіс /Малды пайдаға жарату…./
Көсемше тұлғалы етістік жіктеліп келгенде қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарады= Баяндауыш
Көпенділер» трилогиясының авторы= І.Есенберлин
Күлтегін” жырындағы жырау есімін табыңыз= Тоңұқұқ
Күлше қыз» жырының түрі: лиро-эпостық жырлар
Күмбір-күмбір кісінетіп» толғауының авторы: Ақтамберді
Күн шағырмақ аяз.Жай сөйлемнің түрі/Қыс еді/= атаулы сөйлем
Күрделі амал пысықтауыш= Шыңғыс пен Жидебай емес, бұнда қыс қатты болады
Күрделі етістік= апар, құлақ сал
Күрделі зат есім қатысқан қатар: Бақтығұл тобы, Қозыбақ жылқысы қолға ілінді
Күрделі зат есімдер қатары: Ақтөбе, сауыт-сайман
Күрделі қаратпа сөз: Қымбатты достар, сөзімді сендерге арнаймын
Күрделі сөз қатысып тұрған сөйлем: Ал сондай еңбектің қадірін бүгінгі тіріге, келер нәсілге үлгі етіп сырлап, жырлап беруге мен міндеттімін
Күрделі сын есім= балалы-шағалы
Күшейткіш үстеу: Өте /Акула ешқашан тоймайды, аузына не түссе, соны жұта береді/
Краткая грамматика казах-киргизского языка» атты құнды еңбекте сабақтас құрмалас сөйлемнің 8 түрі көрсетілген. Еңбектің авторы: П.М.Мелиоранский
Кірме сөзді табыңыз=Тұрба
Қ
Қ. Аманжоловтың 1936 жылы жазылған ақындық күш-қайратын, дарын ерекшелігін байқатқан шығармасы= «Хантәңірі»
Қ.Аманжоловтың әні: Туған жер
Қ.Аманжоловтың Низамиден аударған шығармасы: Ләйлі мен Мәжнүн
Қ.Аманжоловтың тұңғыш өлеңдер жинағы= «Өмір сыры»
Қабағына қақ тұрамйтын” тұрақты тіркесінің мағынасы = мергек, ойнақы
Қазақ әдебиетінде драмалық шығармалардың класикалық үлгілерін тудырған жазушы= М.Әуезов
Қазақ поэзиясында өлең ырғағының негізгі бөлшегі, буын саны тұрақты келетін өлең жолы=Тармақ
Қазақ сахарасындағы тұңғыш үнжария – «Қазақ» газетін ашқан адам= А.Байтұрсынов
Қазақ халқы қай жылдары латын әліпбиін қолданған: 1929-1940 ж.
Қазақ халық поэзиясының түрлері жөнінде» еңбегінің авторы: Ш.Уәлиханов
Қазақ шешендіктану ғылымында «Шешендік сөз» ұғымын термин ретінде қолданушы, шешендікті ғылым ретінде зерттеуші ғалым: А.Байтұрсынов
Қазақтың шешендік сөз тарихы бастау алатын кезең: XII-XIII
Қайықта» сөзінің буыны: ашық буын, бітеу буын, ашық буын
Қалау райлы етістікті белгілеңіз: Қыздың бүгін Абайдан сыр жасырғысы келмеді
Қалау райлы тіркесті табыңыз= ертерек барғайсың
Қалың мал» романының авторы = Рахымжан Қошқарбаев
Қамар сұлу» романының авторы: С.Торайғыров
Қан мен тер» трилогиясының авторы= Ә.Нүрпейісов
Қандай тұлғада жұмсалғанда етістікте бұйрықтық мағына болмайды
Қаратпа сөз: Жә, жігіттер, сөз бен істі тандық қой!
Қаратпа сөзге байланысты қойылған тыныс белгінің дұрысы: — Шүкір, хан ием
Қаратпа сөзді табыңыз: Ескендір Зұлқанайын! Сақтар аспандағы сұңқар сияқты
Қарлығаш би», «Қарлығаш әулие» атанған би: Төле би
Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас: Отыз екі жасқа келгеніне қарамастан, осы жазда капитан Енакиевтің самайына ақ кірді; Сексеуілдерге үйілген құм төбелер болмаса, бұл тақырда көз тоқтарлық еш нәрсе жоқ
Қарсылықты салалас= Жүзінде қайғы да, қасірет те жоқ, қорқыныш қана бар; Ағаңның да сенің алдыңнан шықпақ ойы бар еді, жұмыстан қолы тимеді
Қасым Аманжоловтың «Ақын өлімі туралы аңыз» атты поэмасының басты кейіпкері= Абдолла Жұмағалиев
Қатты жерге қақ тұрар, қайратты ерге мал тұрар.Сөйлемдегі сын есімнің қызметі: анықтауыш
Қатша, Сәлмен, Жарасбайлар арқау болған М.Әуезовтың шығармасы: Қараш-Қараш оқиғасы
Қатыстық сын есім қатысқан сөйлем: Шеген сұлу, сұңғақ денелі, бұлшық еттері болаттай иірілетін, күнге күйген тобылғы торы екен
Қатыстық сын есім қатысқан сөйлем: Әбіш Абайдан үлкен саналы, терең жауап алғандай
Қимыл-сын бағыныңқылы сөйлем= Кейінгі кезде қоғам мүлкін жеп, мойнына ақша мінгендер де «жылу» жинайтые болып жүр /Жылу (дәстүр – «Жұрт малын жылулаған аясын ба?»)/
Қиысабайланысқан сөз тіркесі= балалар адам болып /Малды пайдаға жарату…./
Қобыландының әкесі: Тоқтарбай
Қозы Көрпеш – Баян сұлу» жырын жазып алып, поэма жазуды жоспарлаған орыс ақыны: Пушкин
Қозының намысын қорғаушы: Айбас
Қорғансыздың күні» әңгімесіндегі аңыз кейіпкері – батыр бейнесі=Күшікбай
Қортынды ойы, түйіні жоқ, тыңдаушы өзі тұжырымдайтын халық ауыз әдебиетінің түрі= Мәтел
Қос сөз аралығындағы кейінді ықпалды табыңыз= Алды-алдына
Қосарлы айқындауыш: Әйел – ана барлық қиындықты жеңетін сарқылмайтын күш, көзді бұлақ емес пе?
Қосымша жалғанған кезде түбірі өзгеріске ұшыраған сөз: Екеуі /Бұрынғы уақытта түлкі мен жолбарыс жолдас болыпты. Екеуі бір жардың басына келіп қоныпты…../
Қорытынды ойы, түйіні жоқ, тыңдаушы өзі тұжырымдайтын халық ауыз әдебиетінің түрі: Мәтел
Құбылысты немесе затты басқа нәрсемен салыстыру арқылы сипаттау= Теңеу
Құлағына батырдың Бір дауыс кеп шулайды, Арғы астынан сол таудың Бұқыраған буы шықты. Шуылдаған шу шықты» Үзінді алынған жыр= Қобыланды батыр
Құрман, Жамалдар кездесетін М.Мақатаевтың шығармасы= «Ару-ана»
Құрамындағы жай сөйлемдерді бағыңқы, басыңқы, басыңқы болып құрмаласқан аралас сөйлем: Қазақ Ордасы ежелгі түркі тайпаларының бір бөлігін ұлыс етіп ұйыстырып, жұрт ретінде сақталуына мүмкіндік жасады, ал олар өзінің елдігін сақтады ұлан-байтақ жерін ұрпағына мирас етіп қалдырды
Құрамындағы жай сөйлемдерді бағыңқы, басыңқы, басыңқы болып құрмаласқан аралас сөйлем: Қазақ Ордасы елімізді, жерімізді еркін сақтап тұрды, ешкімге кеудесін бастырмай, осыншама бай, ұлан-байтақ жерді иемденді
Құрмалас сөйлемнің түрі Злиха аһлап-уһлеп, шаршадым деп, Бәтима күліп, әзілдесіп келе жатты: көп бағыныңқылы сабақтас /Асыл шөп Злиха мен Бәтима деген біреудің қызметінде тұрған екі қыз бала…/
Құрмалас сөйлемнің түрі Мұндай жағдайда жақын, туыстық немесе білу-білмеу шарт емес, әркім көмек береді=Ыңғайлас салалас
Құрмалас сөйлемнің түрі Тыста мұның қолын артына байлап, бір семіз шабдар атқа мінгізді де, артына Төлепберді қарғып мініп алды=аралас құрмалас
Құрмаластың тек салалас және сабақтас деген 2 түрі бар екенін, ал аралас құрмаластың *өз алдында бір бөлек заңдары жоқ* екенін ғалым= С.Жиенбаев
Құрмаластың түрі.Акула ешқашан тоймайды, аузына не түссе, соны жұта береді.: Аралас құрмалас сөйлем
Құрманғазы туралы жазылған «Кісен ашқан» поэмасының авторы: Ж.Молдағалиев
Құтты білік» жырындағы Әділет бейнесіндегі кейіпкер= Күнтуды
Құтты білікте» кездеспейтін кейіпкер: Талап
Құтты біліктегі» көтерілген негізгі мәселе: Адам, оның кемелдену жолдары
Қыз Жібек» жырына өзек болған оқиға= Екі жас арасындағы шынайы махаббат
Қызылбелбеу», «Құбажон», «Мейізгек» деген жер, тау аттары кездесетін жырдың түрі: Қозы Көрпеш – Баян сұлу
Қынама бешпент қынадым,
Әзілмен сізді сынадым.
Сынамаққа біз сөзді,
Әзіл қылып айтып ем. Үзінді қай жырдан алынған: «Қыз Жібек»
Қыстырма сөз: Биыл, несін айтасын, егіннің шығымы өте жақсы болды
Қыстырма сөз=Бүгін де кешкі шайдан кейін, Ұлжанның қозғауы бойынша, кеше бітпей қалған әңгімесіне кірісті
Қыстырма сөз: Ол меніңше, тапсырманы орындамай келмейді
Қыстырма сөзді сөйлем: Шынымды айтайын, таудың басына шығу қиын-ақ екен
Қыстырма сөзді сөйлемді табыңыз= Абырой бергенде, оқиға мен ойланғандай болмады.
Қыстырма сөзі бар сөйлем=Рас, өзге құданың бәрінен жөні бөлек – Алшынбай
Кірме сөз: емле, тарих
Л
Лиро-эпостық жырлардың негігі кейіпкерлері: қарапайым адамдар
М
М.Әуезовтің «Абай» романының КСРО Мемлекеттің сыйлығымен марпатталған уақыты= 1949 жыл
М.Әуезовтің 1916 ж. оқиғаға арнаған повесі= «Қилы заман»
М.Әуезовтің алғашқы әңгімесі «Қорғансыздың күні» жарияланған жыл= 1921 жыл
М.Әуезовтың аудармасына тән емес қатар: Е.Онегин
М.Жұмабаевтың «Батыр Баян» поэмасындағы оқиға өтетін жер= Бурабайда
М.Қашқаридың «Түркі сөздерінің жинағы» атты еңбегінде тайпалар саны: 29
М.Шахановтың “Арман” өлеңіндегі басты кейіпкер= Әбу Насыр Әл-Фараби
Мағжан Жұмабаевтың поэмасын белгілеңіз= Жүсіпхан
Мақалға тән белгіні көрсетіңіз: Ой анық болып, тұжырым жасалады
Мақалды табыңыз: Ақылы асқанды аға тұт
Мақсат бағыңқылы сабақтас: Ол ебедейсіз алып тұлғасын жасырмақ болып, жер бауырлап сүйретіледі; Адам жазым, ат жазым болып жүрмес үшін, көкпар шығармай, айналма бәйгемен тынбаққа келісті; Ат тұяғының дүбірі естілмесін деп, бұлар ауылдын ық жағына қарай бұрыла жүрді
Мақсатты келер шақта тұрған етістік: Олардан бұрын кірмек
Маңмаңгер» әнінің авторы= Ақан сері
Матаса байланысқан сөз тіркесі= Облыс әкімі; Әжемнің ертегісі; Ауыл адамдары
Матаса байланысқан сөз тіркесі=Ақын өлеңдері, Абай шығармалары, Ферма малы, Бие сүтінің қасиеті
Махамбет жаратылысы – аса сирек құбылыс» деген жолдардың авторы =З.Қабдолов
Махамбет күйі= «Жұмыр қылыш»
Махамбетті өлтірген адам=Ықылас
Махабеттің Исатайға арналған өлеңі: Тарланым
Мәңгілік өмірді аңсайтын аңыз кейіпкері: Қорқыт
Мәтелді көрсетіңіз= Тәуекелдің кемесі суға батпайды
Мәтелді көрсетіңіз= Батыр күннің атар таңы бар
Мәтелді табыңыз: Болат пышақ қың түбінде жатпайды
Мәтін_______атты шығармадан алынған үзінді: М.Әуезов «Көксерек» /Жатарда Аққасқаға азын-аулақ құрт пен жылы – жұмсақ ет берілді…/
Мәтін кейіпкері Аққасқа-_____: төбет
Мәтінге сәйкес келетін авторлық байлам= Нағыз ғашық қарттығына көне ме? /Атақты «Қорлан» әнінің авторы Естай ақын…/
Мәтінде айтылатын кәсіп түрі: құдық қазу /Екі қолдың қайсы кем?/
Мәтіндегі «жүзік» сөзінің сүйіспеншілігінің белгісі= кішкене жүзік /Атақты «Қорлан» әнінің авторы Естай ақын…/
Мәтіндегі көңіл күй одағайы/Бір түлкі қаннен-қаперсіз жүгіріп келе жатып/=әй
Мәтіндегі орыс тілінен енген кірме сөз: жәшік /Асыл шөп Злиха мен Бәтима деген біреудің қызметінде тұрған екі қыз бала…/
Мәтіндегі сөзі жүйелі шығатын кейіпкер: Сүйінбай /Сүйінбай мен Тезек төре …./
Мәтіндік «қорланып» сөзінің мағынасы: Бір нәрсенің жиналып қалған қоры / «Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы». /
Мәтіндегі басты кейіпкер: Шұға /Маған қарап Шұға күлді…/
Мәтіндегі бөгде сөз: учитель /Маған қарап Шұға күлді…/
Мәтіндегі ғажайып көрініс: Керқұлаға тіл бітіп, Кендебаймен сөйлесуі /Керқұла ат құстай ұшып, құйғытып барады, айлық жерді алты-ақ аттайды…/
Мәтіндегі еліктеуіш /Көктемнің жайма-шуақ мезгілі/= гүрс етіп
Мәтіндегі Кендебай батырдың қасиеті: Малшыны азат етеді, жолына пұл береді /Керқұла ат құстай ұшып, құйғытып барады, айлық жерді алты-ақ аттайды…/
Мәтіндегі синоним сөздер= көмек-жәрдем /Жылу (дәстүр – «Жұрт малын жылулаған аясын ба?»)/
Мәтіндегі сөзі жүйелі шығатын кейіпкер/Сүйінбай мен Тезек төре/ =Сүйінбай
Мәтіндегі теңеу сөз: Шамша /Жатарда Аққасқаға азын-аулақ құрт пен жылы – жұмсақ ет берілді…/
Мәтіндегі халық арманының көрінісі: Қорған болар жаңашыр жанның болуы /Керқұла ат құстай ұшып, құйғытып барады, айлық жерді алты-ақ аттайды…/
Мәтіндегі халық ырымы /Аққулар ұйықтағанда/= саусағыңды қанаттың
Мәтіннің жанры= пьеса /Көп жұрт жабылғысы келеді. Сырым әрқайсысын қағып ұшырып, сахнадан шыға жөнеледі/
Мезгіл бағыңқылы сабақтас= Көкшеден Әмірді Ызғұтты алып жөнелгенде, Байтас Абайға кісі шаптырған
Мезгіл бағыңқылы сабақтас: Хамит пен Кенжебектің қарасы үзілгенше, Қалиша мен Ермек үйге кірмеді; Аттылар жалт-жалт қарасқанда, жақын жерде отырған көп адамның жиыны көрінеді
Мезгіл үстеу(лер)ді табыңыз= Таң сәріде, Таңертең, Былтыр
Менің таулықтарым! Өздерінің жалаң жабайы жартастарынды сүйіндер!» деген жолдардың авторы: Р.Ғамзатов
Меңгеріле байланысқан сөз тіркесі /Көктемнің жайма-шуақ мезгілі/= үйрек атып алған
Метафораны табыңыз: Ақын – жел, есер, гулер жүйрік желдей, Ақын – от, лаулап жанар аспанға өрлей
Мөлшер үстеу: Недәуір, сонша; Онша, анағұрлым; Талай, соғұрлым
Мөлшер үстеуі қатысқан сөйлем: Өміртайдың жылағаны онша білінбейді; Қонақтар бірталай уақытқа кешікті
Музыканың үлкен кітабы» еңбегінің авторы: Әл-Фараби
Мұқағалиға алтын қаламын сыйға тартқан жазушы= Ғ.Мүсірепов
Мұса Жәлел өлеңдерінің жалпы саны: 115
Мұса Жәлелдің алғашқы өлеңі шыққан газет= «Қызыл жұлдыз»
Мұса Жәлелдің қайтыс болған жері: Маобит түрмесінде
Мұса Жәлелдің туған жылы: 1906 жыл
Мінезі де, түрі де – бәрі өзім. Сызықшаның қойылу себебі: жалпылауыш сөздің алдынан қойылған
Н
Нәрестенің дүниеге келуіне қатысы жоқ салт=Тойбастар
Негізгі кейіпкер кеңес армиясының офицері Қасымбектің жары Назира (Надя) туралы баяндалатын Т.Ахтановтың туындысы= «Шырағың сөнбесін»
Негізгі түбір сөздерді табыңыз= Мұқият,керт.
Нүкте қойылатын орын= драмалық шығармаларда әр сөйлеуші кейіпкердің атынан кейін
Ң
Ң» дыбысының орынын табыңыз: Ты_даушы, та_ғы
О
Оған қарсы әлгі үлкен әкім төре онан да төменірек бас ұрып сәлем алды. Берілген сөйлемнің түрі: Жай сөйлем /Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда…./
Ой-пікірді бейнелеп, тұспалдап тұратын сөздер: мәтелдер
Оқшау сөздің түрі Бәсе, алғашқы ақша қарға аунап жортқан қызыл түлкідей, жүні құлпырып қапты ғой өзінің! =Қыстырма сөз
Оқшау сөздің түрі –Е, е, сыбаға үлестіруші сен екеуің болсаң, айтарсың=одағай сөз
Омоним болатын сөздер= ыдыс, киім
Омонимді анықтаңыз: Жон
Он алтыға келгенде қыздың жасы, Төгіліп тізесіне түсті шашы. Қаламмен жалғыз сызық тартқандай боп, Қиылды қап-қара қиғаш қасы. Қыздың портреті берілген поэманың авторы= С.Мұқанов «Сұлушаш»
Оңашаланған айқындауыш: Екеуі ымырт жабыла бергенде Бөкенші жайлауы – Жәнібекке тартты
Оңашаланған айқындауышқа байланысты қойылатын тыныс белгілері= Сызықша, үтір
Оңашаланған айқындауыш қатысқан сөйлем= Өзі сері, әнші, өзі сұлу Байтасқа екеуі де – бірі кірі, бірі жаса бала – қызыға да тамашалай қараған
Ордаға құл мен құтан басып кірген» деген тармақты асты сызылған сөз/Сүйінбай менТезек төре/=дисфемизм
Ортақ етісті сөйлем= біз колхозда қора сыластық, егін жинастық
Отанын сыртқы жаулардан қорғау, ел тәуелсіздігі үшін күрес басты тақырыбы болған ауыз әдебиетінің түрі: батырлар жыры
Орфоэпиялық норма бойынша жазылған сөз= Имамбек
Орын тәртібі арқылы байланысқан сөз тіркесі: балалық сезім
Отырар поэмасының авторы: М.Шаханов
Ө
Өз шығармаларын орыс тілінде жазған қазақ ақыны: О.Сүлейменов
Өздік етіс жұрнақтар: -н; -ын; -ін
Өзін «айдаса, қойдың көсемі, сөйлесе, қызыл тілдің шешені» деп таныстырған жырау= Қазтуған
Өлең-жырларда тармақтың соңындағы бірнеше буынның келесі тармақтағы сәйкес буындармен үйлесуі: ұйқас
Өлең ішіндегі аяқталған бір ойды білдіретін топталған бөлшек: Шумақ
Өлеңнің әрбір жолы: Тармақ
П
Патша әмірі тартылды» өлеңінің авторы= Ж.Жабаев
Поэманың авторы /Аққулар ұйықтағанда/= М.Мақатаев
Пысықтауыш қызметін атқарып тұрған сөз табын белгілеңіз. Бұл атыраптағы бірталай атқамінердің Алшынбай атын атауы басқаша көрінген: мөлшер және қимыл-сын үстеулері
Пысықтауыш қызметіндегі сан есім= Сабақты екеулеп оқиды
Пысықтауыштық қатынас: төмен жатыпты /Бұрынғы уақытта түлкі мен жолбарыс жолдас болыпты. Екеуі бір жардың басына келіп қоныпты…../
Р
Р.Ғамзатовтың ұлты= Дағыствн
Реалистік оқиғалар, өмірде болған адамдар, олардың тапқыр сөздері әңгімеленетін ауыз әдебиетінін көркем түрі: шешендік сөздер
С
С.Бегалиннің Шоқанға арнап жазған шығармасы= «Бала Шоқан»
С. Көбеевтің *Қалың мал* романындағы Ғайшаны айттырған бай есімін белгілеңіз= Тұрлығұл
С.Мұқановтың мемуарлық шығармасы: «Өмір мектебі»
Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрі Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы: Қимыл-сын бағыныңқылы
/ «Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы». /
Салт етістік: бұлқын, қуан
Салыстырмалы шырайда тұрған сын есімдер қатары= көкшіл, биігірек
Сапалық сын есім: Жеңіл, қараңғы
Саулық-_____: қойдың аналығы /Екі қолдың қайсы кем?/
Сәбит Мұқановтың Шоқан Уәлиханов өміріне арналған тарихи романы: Аққан жұлдыз
Себеп бағыңқылы сабақтас сөйлем: Араларына түсетін арашасы болмай, екеуі әбден титықтап шаршады
Сейілдің ұлы Қараман кездесетін жыр= «Қобыланды батыр» жыры
Сенімділікті білдіретін қыстырма сөз қатысқан сөйлем= Адамның дене бітімі, әрине, табиғаттың үйлесімді заңдылықтарына тәуелді
Серінің бойына тән қасиеттер: Ақын, сазгер, әнші
Сингармонизм заңдылығы бойынша жазылған қатар: Ығып кеткен қойдың артынан, жазықсыз малға жаны ашыған бетімен қатты жүгірді
Сингармонизм заңына бағынбаған сөз= Әсемпаз болма әрнеге…..
Сингармонизм заңына бағынбаған сөз=Ол Ақбаланың маңдайынан алақанымен сипады
Созылған қолы ауа қармап елеусіз қалғанфга фза болған бала, болыстың мысқылды дөңгелек жүзіне, қиығына әжім үйіріліп, күлімсіреген көзіне тікшие қарап қалып еді, соны сезген болыс: «Апырай, бөрінің бөлтірігі әкесіндей жүре жұтқан болар-ау» деп тіксініп қалды, еріксіз еңкейіп, қолын ұсына беріп еді, бала көзінен шоқ шашырағандай тағы бір қарады да бұрылып кетті. Сөйлемің түрі= Көп сыңарлы салалас
Сол қызыдң он жетіге келген жасы, Оралған аш беліне қолаң шашы. Қап-қара қарлығаштың қанатындай, Иілген ақ маңдайда екі қасы. Үзінді қай шығармадан алынған= «Көкшетау»
Софистердің дәуірінде шешендік өнер қалай бағынады= «Барлық ғылымның патшасы»
Сөз аралығындағы ілгерінді ықпал= Үйге қарай аяңдаған балалар арттарына бұрылмады
Сөз ішіндегі кейінді ықпалы бар қатар= Бұл сөзді жүрегіне кек алған адам ғана айтар
Сөз тудырушы жұрнақ қатысқан сөздер қатары: өнім, өндіріс
Сөз тіркесінің байланысу тәсілі мен түрі: Орын тәртібі арқылы, жанасу
Сөз ішіндегі ілгерінді ықпал: Қасындағы Көкбайдан жабыса сұрады
Сөйлемдердің сабақтасып құрмаласуының психологиялық негізінің атауы: анализ
Сөз тудырушы жұрнақтар жалғану арқылы жасалған түбірлес сөздер бола алатын сөздер қатары= біл, ақыл, бас
Сөз тіркесін байланысу тәсіләі мен түріне қарай ажыратыңыз Жорта сөз тастады= орын тәртібі арқылы жанасу
Сөйлем мазмұнына сенімділікті білдіретін қыстырма сөз қатысқан сөйлем=Мен, әрине, бұл арадан жуықта кетемін
Сөйлем ортасында келген қаратпа сөз: Сөз түзелді, тыңдаушы, сен де түзел
Сөйлем ішіндегі мезгіл үстейлер Айдос ауылы биыл ала жаздай егінмен айналасып күздігүні мол егін жинады= күздігүні, биыл, ала жаздай
Сөйлемге қажетті тыныс белгі –Алма, сен көмектесугежарадың ба деді Жанат, есіне түскендей= Сұрау белгісі, сызықша
Сөйлемдегі есімдіктің саны Сонда Злиха айтты: — Сен неге мәз болып қуанып келесің? Төбеңдегі жәшіктің ауырлығы менің басымдағыдан кем емес, өзің де менен күшті емессің: Алтау /Асыл шөп Злиха мен Бәтима деген біреудің қызметінде тұрған екі қыз бала…/
Сөйлемдегі шылаудың түрі Злиха, Бәтима деген біреудің қызметінде тұрған екі қыз бала төбесіне бір-бір жәшік жеміс көтеріп, қалаға келе жатыпты-мыс: демеулік шылау
Сөйлемнің түрі.Мен мына жардан құлап кетермін, сен, түлкі, менен төмен жат: Ыңғайлас салалас
Сурет мазмұнын ашатын поэмадағы шумақтар /Аққулар ұйықтағанда/=Тірілетін таудағы бар тіршілік, Қанатынан аққудың оянған ба?!
Сұратқан хан ақымақ па, сұраған сен ақымақ па?» деген жолдардың авторы: Жиренше
Сүйгеніне «Қолаң шашты, қой көзді, алшаңдаған аруым» жолдарын арнаған батыр: Ер Тарғын
Сүйінбай – менің пірім» деген ақын: Жамбыл
Сүйінбайды жеңіске жетелеген жүйелі пікір/Сүйінбай мен Тезек төре/ Өзің ұрлық қылсаң, әттегене
Сын-қимыл үстеу/Бір түлкі қаннен-қаперсіз жүгіріп келе жатып/=қаннен-қаперсіз
Сын-қимыл үстеуі: Келе сала, лезде; Осылай, бірге; Бірден, сөйтіп
Сыпыра жырау кездесетін жыр: Ер Тарғын жыры
Сырттандар» ертегісінде баланың мінген тұлпары: Кербесті
Сілтеу есімдігі көбінесе қай сөз табының орнына жүреді= сын есім
Т
-Тақсыр, осынша жұрттың үстінен қараған әкімсіз, осы бір мұжыққа неге сонша бас ұрасыз? – деп айтты дейді: Қаратпа сөз /Бір жұрттың бас әкімі екінші бір байға жолығысып сөйлесіп тұрғанда…./
Т.Молдағалиевтің «Студент дәптері» атты тұңғыш өлеңдер жинағы жарияланған жыл: 1957 жыл
Т.Рысқұлов арқау болған Ш.Мұртазаның туындысы= Қызыл жебе
Табыс септігіндегі тәуелденлі жалпылау есімдігі: Бәрін /Акула ешқашан тоймайды, аузына не түссе, соны жұта береді/
Тағы да бақытсыздыққа тап болғанын нұсқайтын тармақ /Аққулар ұйықтағанда/=Білмеймін, сор аттың ба, бақ аттың ба
Таңсық, Айдос, Тайлақ кездесетін жыр= «Қозы Көрпеш-Баян сұлу»
Тапқырлықты, аңғарымпаздықты қажет ететін ауыз әдебиетінің түрі: жұмбақ
Тарихта болған белгілі адамдардың атына, іс-әрекетіне байланысты туған көркем шығарма= аңыз әңгіме
Тасымалдауға болмайтын сөз: қарт
Тәңірберген, Ақбала, Еламандар кездесетін Ә.Нұрпейісовтің шығармасы= Қан мен тер
Тәуелденіп, септеліп қолданылатын жалпылау есімдігін көрсетіңіз: бәрін
Тезек төренің «пірі» /Сүйінбай мен Тезек төре/= Қожа
Тезек төренің сөзден жеңілуі/Сүйінбай мен Тезек төре/= Сүйінбайдың шындықты айтуынан
Тек қара сұр қабан артына жалт бұрылып, аңшыға қарай атылады /Көктемнің жайма-шуақ мезгілі/=Қимыл-сын бағыныңқы
Тек туынды сөздерден жасалған сөйлем=Адамгершілік, парасаттылық – адамзаттық құнды ізгіліктер
Техника маркаларын көрсету үшін алынған шартты белгілер қай сөздердің қатарына енеді: қысқарған сөздер
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні: Мақал-мәтел
Толымсыз сөйлем: Күштің бәрін соған саламыз
Толымсыз сөйлем: Жол ұзамай, көбейген қалың көмір қойынына кіргізбейді
Төл сөзді сөйлемді табыңыз: Мұны мен қайдан көрдім? – деп ойлады Ұлжан
Төл сөзді төлеу сөзге айгалдырғанда негігі өзгеріс неге қатысты болады=төл сөздің тұрлаулы мүшелеріне
Төл сөздің баяндаушы есім сөздерден не тұйық етістіктен болса, төлеу сөзде ол қалай өзгеріске түседі: Екенін деген көмекші етістік айтылады
Төлеу сөз= Ең соңғы кезде Еркежан Шұбарға енді қайтып келіп сөйлеспеуге бұйырды
Тура мағынада тұрған сөзді көрсетіңіз: Айнұр долданып, жылап жіберді
Тура толықтауышты табыңыз= Жаман қорыққанын сыйлайды
Туынды етістік: аһлап-уһлеп /Асыл шөп Злиха мен Бәтима деген біреудің қызметінде тұрған екі қыз бала…/
Туынды етістік жасайтын жұрнақтар: -дас; -ле; -р
Туынды зат есім: мәрттік / «Қымызмұрындық (дәстүр) – бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы». /
Туынды зат есім= үйші /Малды пайдаға жарату…./
Туынды зат есім қатысып тұрған сөйлем: Бірімен-бірі хандыққа, баққа, жерге таласып рәсуа болса ше?
Туынды сөздер= Қонақ, білімпаз
Туынды сөздер қатары: аңдау, бұлғаң
Туынды сын есім=бақытсыз /Жылу (дәстүр – «Жұрт малын жылулаған аясын ба?»)/
Туынды сын есім қатысып тұрған сөйлем= Құмбелдегі ауылдан бастап, кәрлі қылыштың қаһарынан талай елді аман алып қалып едік
Туынды түбір: жалғамалы, ойпат
Туынды түбірлерді ажыратыңыз: сырмалы, іскерлік, күдіксіз
Туынды үстеу: шикілей, ақшалай; айтпайынша, осыншалық; шынымен, ретімен
Тұйық етістік=Отанды сүю – отбасынан басталады
Тұйық етістікті тіркес= Малды жаю
Тұлпарына «айналайын» деп тіл қатқан батыр: Ер Тарғын
Тұрақты тіркестердің ғылыми атауы=Фразеологизм
Түбір етістіктер: жамыра, секір
Түбір мен қосымша аралығындағы кейінді ықпалды көрсетіңіз: жабады
Түбір сөздер: Жорға, жомарт
Түбірлес сөздер: білгір, білімпаз
Түбірлес сөздер= көрініс, көрсет
Түбірлес сөздерді белгілеңіз= Әсемдікғ әсемпаз, әсемдену
Түрленген сан есім= Жеті өзеннің бойына қоныс тепкен ел бар
Түрленіп тұрған сан есім: Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол
Түсінде Қызыр атаның батасын алған ақын= Шортанбай
Түсіндірмелі салалас құрмалас= Оның ашулағаны сонша – өңінде ызаның ұшқындары шашырап тұрды, Бұған жалғыз-ақ құрал бар: ол-жаңа жоспар жасау
Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлем: — Бұл кісі кім, аға? – деді таңданған Майра
Тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлем/Бір түлкі қаннен-қаперсіз жүгіріп келе жатып/= -Әй, түлкі батыр, неғылып тұрсың? –депті.
Тырнақшаның қойылу себебі. «Ортақ өгізден оңаша бұзау артық» деп қарайтын ел ағаларының ауыз бірлігі жоқтығынан деп білетін.: Мақал-мәтел төл сөз ретінде алынған
Тіл алсаң, іздеп қоныс көр, Желмая мініп жер шалсам. Тапқан жерге ел көшір» үзіндісінің авторы= Асан Қайғы
Тілдің ілгері қарай созылуы арқылы жасалатын дауыстылар қатары: ә,ө
Тіліміздің сөз байлығын, синонимдердің молдығын көрсететін____ сөздер= Эвфемизм
Тіркесу арқылы жасалған күрделі зат есімдер қатары: Арал теңізі, қызыл отау, қант қызылшасы
Ұ
Ұзатылған қыздың айтатын өлеңі: Сыңсу
Ү
Үзінді алынған шығарманың толық атауы= «Қарагөз» /Көп жұрт жабылғысы келеді. Сырым әрқайсысын қағып ұшырып, сахнадан шыға жөнеледі/
Үндестік заңына бағынбай жалғанатын сын есім жұрнақтары=-кер, -қой,-паз
Үндестік заңына бағынбай қолданылатын сөздер: Өнәлау, цехта
Үнемі жақтық ұғыммен байланысты келетін есімдіктің түрі=жіктеу
Үш адамның сұқбатына құрылған Ыбырайдың әңгімесі= «Таза бұлақ»
Үш түбірдің бірігуі арқылы жасалған күрделі сөз= Найзақаратас, Екібастұз, Ақбозат
Х
Хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты болып сөйлемдер бөлінеді: айтылу мақсатына қарай
Ш
Ш.Аймановтың әлемге әйгілі болған әйел-ана бейнесі= Толғанай, Жәмила, Найман-ана
Ш.Аймановтың өмірбаяндық кезеңдерінің аталуы=Балалық шағы, соғыс лаңы; Жазушы көзқарасының қалыптасуы; Суреткер дәрежесіне көтерілуі
Ш.Құдайбердіұлының поэмасын белгілеңіз: Нартайлық — Айсұлу
Ш.Уәлиханов» пьесасының авторы= С.Мұқанов
Шалкиіздің «Бір жақсымен дос болсаң,- Азбас-тозбас мүлкі етер. Бір жаманмен дос болсаң,- Күндердің күні болғанда Бар ғаламға күлкң етер», — жолдарындағы негізгі ой = Жарық пен күңгірттік
Шартты бағыныңқы сабақтас=Жұрт сені сыйласа, сен оны сыйлауың керек. Жақсымен жанассаң, жетерсің мұратқа, Жаманмен жанассаң, қаларсың ұятқа
Шартты райлы етістік қатысқан сөйлемді табыңыз: -Бір көрсем, арманым болмас еді, — дейтін еді, ол әкесін сағынғанда
Шәкәрім алғашқы өлеңін кімге арнады= Әкесіне
Шәкәрімнің Пушкиннен аударған шығармасы: Боран
Шешендік арнау= Үлкен алдында иіліп сөйле, Кіші алдында сызылып сөйле
Шешендік сөзде фигураның қай түрі қолданылғанын анықтаңыз.
Аз нені айтады?
Көптен көрген қорлығын айтады.
Көп нені айтады,
Азға жасаған зорлығын айтады. Қайталау
Шешендік сөздегі фразелогизмнің мағынасын ашыңыз. –Ой, ханым-ай, саған мен тамыр болғалы, қолқа сала келді дейсің бе, ханның тері сіңген, тебінгісі тигенін берсең де болады,-депті. : Қалау
Шешендік туралы жазған Аристотельдің еңбегі: Риторика
Шешендікті арнайы оқыту арқылы қалыптастыруға болады» деген қағиданы дәйектеген ойшыл=Квинтилнан
Шоқан Уәлиханов алғаш рет қазақ ауыз әдебиетінің қай жырын қағазға түсірді= *Қозы Көрпеш – Баян сұлу* жыры
Шоқанның Потанинмен танысқан жері: Сібір кадет корпусында
Шортанбай мұрасы туралы алғаш рет оң пікір білдірген…..: М.Әуезов
Шортанбай толғауларының негізгі тақырыбы=Саяси-әлеуметтік
Шортайбайдың әкесі: Қанай
Шұғаға ұнағаны: жап-жас болуы /Маған қарап Шұға күлді…/
Шұғаның махаббат сезімін танытатын көрініс: Жап-жас жігіт екен ғой /Маған қарап Шұға күлді…/
Шығарманың жанры /Аққулар ұйықтағанда/=поэма
Ы
Ы.Алтынсариннің *Мұсылмандық тұтақсы* оқу құралы қашан, қайда басылып шықты=1883 жылы Қазанда
Ыңғайлас салалас= Сөзшең, елеусіз, бүгіп қалаусөдерінің синонимдерін табыңдар
Ыңғайлас салалас: Мейрам шахтадан шығып еді, денесі серігіп сала берді; Еңбек адамды көрікті етеді және ойды тазартады
Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем: Мен мына жардан құлап кетемін, сен, түлкі, менен төмен жат
І
Ілгерінді ықпалға жататын сөздер= меңдіқұл, боз құнан
