Рационал бөлшектерді көбейту және бөлу

Оспанова Айгул  Қалымбек қызы.

Математика пәнінің 1 санатты мұғалімі

Тақырыбы: Рационал бөлшектерді көбейту және бөлу

 

Мақсаты:  1) Оқушыларды рационал бөлшектерді көбейту және бөлу ережесін тұжырымдай білуге үйрету. Тұжырымдамаларды іс жүзінде қолдана білу бейімділігін қалыптастыру, формулаларды дәлелдей білу дағдыларын дамыту.

2) Оқушылардың ой-өрісін жан-жақты дамыту, танымдық біліктілігін арттыру.

3) Оқушылардың ынтасын, іскерлігін арттыру, табандылыққа, шапшаңдыққа, көпшіл болуға үйрете отырып, өз білімі ғана емес басқа оқушының да білімі үшін жауапкершілікке дағдыландыру, өзін-өзі басқаруға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Оқыта үйрету ойын сабағы,  топтық жұмыс

Қолданылған технология: Ойын технологиясы

Көрнекі құралдар: Топтық есептер, сөзжұмбақ «Рационал», «Кім жылдам» математикалық эстафета тапсырмалары, бағалау парақтары, топ белгілері

Техникалық құралдар: Компьютер, интерактивті тақта

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру. (Оқушыларды түгендеу, топқа бөлу: І,ІІ,ІІІ, ойын түрлерімен таныстыру)

         Қымбатты оқушылар,  біз бүгін күш-қуаты теңдеспейтін бәсекеге түсейік деп отырмыз. Жеке шығармашылық ұжымдық шығармашылықпен жарысқа түспек. Қай топтың артық екенін анықтаймыз.

Жарыс –ойын түрлері:

 

І. «Бой сергіту» ойыны /Үй тапсырмасы, өткен тақырып бойынша сұрақтар, есептер/

ІІ.  «Білімдарлар» ойыны /Жаңа сабақты өздігінен меңгеру барысы/ Мысал есептер шығару арқылы формуланы  дәлелдеу,  анықтаманы тұжырымдау

ІІІ. «Білім биржасы» /Жаңа тақырып бойынша  есептер шығару/ Мұғалім-банкир, оқушы- акционер болады. Банкир қанша «Акция» құны банкке түскенін есептейді. Осы негізде баға қойылады.

ІҮ. «Бас қатырғы базары» ойыны  /Сөзжұмбақ «Рационал»/

Ү. «Қатені тап» ойыны  /Қателер жіберілген 4 есеп беріледі/

ҮІ. «Кім жылдам» математикалық эстафета ойыны /Үш топқа бірдей мөлшерде есеп беріледі. Бірінші оқушы амалдардың алдынғысын орындайды, нәтижесін 1-ші шаршыға жазады да, қағазды келесі оқушыға береді т.с.с. тізбектей есепті аяқтап шығады. Бірінші  және дұрыс шығарған топ бағаланады. Қате түзетіледі.

 

І. «Бой сергіту» ойыны Үй есебін тексеру: №539,  №540 (1,2)

 

1. Қандай өрнекті бүтін өрнек деп атайды?

2. Бүтін өрнек дегеніміз не? Ал қандай өрнекті рационал өрнек деп атайды?

3. Қандай теңбе-теңдікті  рационал бөлшектердің негізгі қасиеті деп атайды?

4. Бөлімдері бірдей бөлшектерді қалай қосады?

5. Бөлімдері бірдей  рационал бөлшектердің айырмасын қалай табады?

6. Бөлімдері әр түрлі бөлшектерді қалай қосады? Ал қалай айырмасын табады?

1. Бүтін өрнектер мен бөлшек өрнектерді ата:

 

   І топ                                    ІІ топ                              ІІІ топ

1)                               1)                           1)  

2)                              2)                             2)   

 

3)                           3)             3)   

2.   Бөлшекті    қысқартыңдар:

 

   І топ                                   ІІ топ                                  ІІІ топ

 

1)                                1)                           1)  

2)                           2)                           2)   

 

3)                                3)                          3)   

3. Бөлшектердің    қосындысы мен айырмасын тап:

 

   І топ                                     ІІ топ                                 ІІІ топ

 

1)                          1)                            1)  

2)                    2)                    2)   

 

3)                            3)                           3)   

ІІ.  «Білімдарлар» ойыны   Сендер 5 сыныпта жай бөлшектерді көбейту және бөлуді өткенсіңдер.  Мысалы:  көбейтсек,    .  Яғни не болды?  /Оқушылардан сұрау/   Олардың алымдарының көбейтіндісі алымына, бөлімдерінің көбейтіндісі бөліміне жазылады. Олай болса,  рационал бөлшектер де осы сияқты көбейтіледі:

      (1)

                                                                                              Оқушыдан

                                                                                                                         сұрау

Формуланы оқушыларға дәлелдету. Дәлелдемесін интерактивті тақта арқылы оқушыларға көрсету арқылы анықтамасын тұжырымдауды оқушыларға тапсыру. Одан кейін келтірілген мысалдарды көрсету, түсінгенін сұрау.

      болсын.        Осыдан     және

.        болғандықтан,  .

 

Онда          яғни  (1)  теңбе-теңдік орындалады.

 

-Рационал бөлшектерді көбейту үшін, олардың алымдарының көбейтіндісін алымына, ал бөлімдерінің көбейтіндісін бөліміне жазу керек.

      (2)

Бір рационал бөлшекті екінші  рационал бөлшекке бөлу үшін бірінші бөлшекті екінші бөлшекке кері бөлшекке көбейту керек.

 

      болсын.        Онда .  Сондықтан (1)  формула бойынша  .  Мұнда      теңсіздіктері ескерілді.

 

,   яғни  (2)  формула орындалады.

ІІІ. «Білім биржасы» №546-548 есептер шығарылады.                              №546, 547(тақтаға шығарылады);

№548( өздігінен шығару)

   ІҮ.   «Бас қатырғы базары»  ойыны

Сөзжұмбақ      « Р а ц и о н а л »

 

1. Оң сан мен теріс санды көбейткенде қандай сан шығады?

2. Санның екінші дәрежесін сол санның несі деп  атаймыз?

3. Сандарды немен таңбалаймыз?

4. Жиі қолданылатын айнымалы ………………. ?

5. Екі «теріс» таңбаның көбейтіндісі қандай болады?

6. саны қандай түрде жазылған?

7. Амалда не жетіспейді?       2в *  -3с

8.  а санының  қандай дәрежесі 1-ге тең?

      Ү. «Қатені тап» ойыны

 

1)   

 

2)    

 

3)     

 

4)    

      ҮІ. «Кім жылдам» математикалық эстафета ойыны

 

Бағалау

.

 

Үйге тапсырма беру:  §3   3.1, 3.2   №549-552