sabaq.kz sabaq.kz
Мактумова Акбидай
Темекі тартсаң ақырын, азяр сана, ақылың.
Мақсаты:
1. Оқушыларға темекінің бір иісінің өзі денсаулыққа зиянды кесірі бар екенін ұғындыра отырып, оларды темекіден аулақ болуға ұғындыру.
2. Оқушыларға темекі тартқан адаммен темекі тартпаған адам денсаулықтарын мысалға ала отырып, темекінің келеңсіз жағдайға апаратыны мен қоса адам ағзасын улайтындығы жөнінде мысал келтіру.
3.Оқушыларды темекіден аулақ болуға, бой-бастарын алшақ ұстауға тәрбиелеу.
Барысы:
Мұғалім: Темекі өсімдігінің құрамында кездесетін улы заттар туралы түсінік беру, темекі тартудың зардаптары мен халық арасына тарау тарихынан хабардар ету.
Еуропаға темекі тартуды Колумбтың экспедициясына қатысыушылар (1496ж) Америкадан оралғаннан кейін ХV ғасырда үндістер «кохоба» деп атайтын өсімдік тұқымын Испанмонахы Рома Паноға әкелген. Алғашқы кезде темекі өсімдік ретінде Испанияда өсірілген деген болжам бар.
Өкінішке қарай, адам ағзасына өте зиянды өсімдіктің әлемге қалай тез таралғанын ешкім көз алдына елестете алмайды. Темекі түтінінің құрамында ағзаға зиянды 1200- дей зат бар. Оның ең зияндысы- никотин. Темекі тартатындардың темекі тартпайтындарға қарағанда өмірі 7-12 жылға қысқа келеді.
Темекі шегу денсаулықтың қатерлі бұзылыстарына соқтырады. Өкпе ісігі, тыныс мүшелерінің, өкпенің созылмалы аурулары, жүрек қантамыырлары аурулары темекі шегудің кесірінен пайда болады екен.
Темекі шекпейтіндермен салыстырғанда темекі шегетіндер өкпе ісігінен 3-9 есе жиірек қайтыс болады. 25 жыл бойы күніне 40 дана шылым шегетін адамның өкпе ісігіне шалдығу қатері 52 есе жоғары. Жүрек ауруымен қанқысмы, миға құйылу қатері темекі шекпейтіндермен салыстырғанда 2-3 есе жоғары.
Ағза үшін ең улысы –никотин. Мысалы, темекінің ізі өте тез пайда болады. Дауысы қатайып қырылдайды. Тісі сарғаяды. Иісі шықпас үшін сен тісіңді 15-реттен тазалап, бумалап сағыз
шайнарсың. Бірақ темекі шегетіндердің бронхит ауруымен бәрібір ауырасың. Онымен темекі шегетіндердің 80-пайызы ауырады.
Қазіргі кезде Еуропа мен АҚШ елдерінде темекі шегу қабылданбаған, және сәнді емес. Дүкендерде, көліктерде темекі шегуге рұқсат жоқ. Кейбір фирмалар темекіні тастаған өз қызметкеллеріне сыйлықта береді екен.
Кейбір балалар темекі тартуды есею деп санайды, бірақ олар өз денсаулықтарына өздері қылмыс жасаушылар. Темекіні тастау үшін баланың қайраты мен қажырлығы кереек. Бос уақытын қызықты өткізіп, спортпен шұғылданса, темекіні тастау қиын емес. Сонда ғана өзіңдң-өзің орға итермейсің.
Темекі құрамындағы никотиннің зиянды әсерінен ауыздың дәм сезуі нашарлайды, тіс уақытынан ерте бүліне бастайды. Темекінің салдарынан сілекей бездеріде өзгереді. Бұған қоса ауыз қуысында жағымсыз иіс пайда болады. Сондай-ақ тілге, ерінге, таңдайға, жазылмайтын жара шығып, ол кейіннен жазылмайтын қатерлі ісікке айналуы тиіс.
Ал енді «Темекі» сөзіне мақал-мәтел айтайық.
Т-Тазалық -денсаулық кепілі.
Е-Екі ауру бір келсе- ажалыңның жеткені.
М-Маскүнем арақтан өледі.
Е-Елемеген ауру жаман, ескермеген дау жаман.
К- Күлкі- денсаулықтың мүлкі.
І-Ішің ауырса аузыңды тый.
Мақсаты:
1. Оқушыларға темекінің бір иісінің өзі денсаулыққа зиянды кесірі бар екенін ұғындыра отырып, оларды темекіден аулақ болуға ұғындыру.
2. Оқушыларға темекі тартқан адаммен темекі тартпаған адам денсаулықтарын мысалға ала отырып, темекінің келеңсіз жағдайға апаратыны мен қоса адам ағзасын улайтындығы жөнінде мысал келтіру.
3.Оқушыларды темекіден аулақ болуға, бой-бастарын алшақ ұстауға тәрбиелеу.
Барысы:
Мұғалім: Темекі өсімдігінің құрамында кездесетін улы заттар туралы түсінік беру, темекі тартудың зардаптары мен халық арасына тарау тарихынан хабардар ету.
Еуропаға темекі тартуды Колумбтың экспедициясына қатысыушылар (1496ж) Америкадан оралғаннан кейін ХV ғасырда үндістер «кохоба» деп атайтын өсімдік тұқымын Испанмонахы Рома Паноға әкелген. Алғашқы кезде темекі өсімдік ретінде Испанияда өсірілген деген болжам бар.
Өкінішке қарай, адам ағзасына өте зиянды өсімдіктің әлемге қалай тез таралғанын ешкім көз алдына елестете алмайды. Темекі түтінінің құрамында ағзаға зиянды 1200- дей зат бар. Оның ең зияндысы- никотин. Темекі тартатындардың темекі тартпайтындарға қарағанда өмірі 7-12 жылға қысқа келеді.
Темекі шегу денсаулықтың қатерлі бұзылыстарына соқтырады. Өкпе ісігі, тыныс мүшелерінің, өкпенің созылмалы аурулары, жүрек қантамыырлары аурулары темекі шегудің кесірінен пайда болады екен.
Темекі шекпейтіндермен салыстырғанда темекі шегетіндер өкпе ісігінен 3-9 есе жиірек қайтыс болады. 25 жыл бойы күніне 40 дана шылым шегетін адамның өкпе ісігіне шалдығу қатері 52 есе жоғары. Жүрек ауруымен қанқысмы, миға құйылу қатері темекі шекпейтіндермен салыстырғанда 2-3 есе жоғары.
Ағза үшін ең улысы –никотин. Мысалы, темекінің ізі өте тез пайда болады. Дауысы қатайып қырылдайды. Тісі сарғаяды. Иісі шықпас үшін сен тісіңді 15-реттен тазалап, бумалап сағыз
шайнарсың. Бірақ темекі шегетіндердің бронхит ауруымен бәрібір ауырасың. Онымен темекі шегетіндердің 80-пайызы ауырады.
Қазіргі кезде Еуропа мен АҚШ елдерінде темекі шегу қабылданбаған, және сәнді емес. Дүкендерде, көліктерде темекі шегуге рұқсат жоқ. Кейбір фирмалар темекіні тастаған өз қызметкеллеріне сыйлықта береді екен.
Кейбір балалар темекі тартуды есею деп санайды, бірақ олар өз денсаулықтарына өздері қылмыс жасаушылар. Темекіні тастау үшін баланың қайраты мен қажырлығы кереек. Бос уақытын қызықты өткізіп, спортпен шұғылданса, темекіні тастау қиын емес. Сонда ғана өзіңдң-өзің орға итермейсің.
Темекі құрамындағы никотиннің зиянды әсерінен ауыздың дәм сезуі нашарлайды, тіс уақытынан ерте бүліне бастайды. Темекінің салдарынан сілекей бездеріде өзгереді. Бұған қоса ауыз қуысында жағымсыз иіс пайда болады. Сондай-ақ тілге, ерінге, таңдайға, жазылмайтын жара шығып, ол кейіннен жазылмайтын қатерлі ісікке айналуы тиіс.
Ал енді «Темекі» сөзіне мақал-мәтел айтайық.
Т-Тазалық -денсаулық кепілі.
Е-Екі ауру бір келсе- ажалыңның жеткені.
М-Маскүнем арақтан өледі.
Е-Елемеген ауру жаман, ескермеген дау жаман.
К- Күлкі- денсаулықтың мүлкі.
І-Ішің ауырса аузыңды тый.
