Конденсатор. Есімше

Ақтөбе политехникалық колледжі

қазақ тілі пәнінің оқытушысы

Ботакөз Жадигеровна Кобдабаева

Конденсатор. Есімше

Конденсатор — диэлектриктердiң жұқа қабатымен бөлiнген модульдары бойынша тең әр аттас зарядталған екi өткiзгiштен тұратын жүйе.

Конденсатордың түрлері:    Өткізгіштің электрсыйымдылығы түрліше физикалық факторлардың әрекетінен өзгеруінің қасиеттері:

1)Өткізгіштің электрсыйымдылығы оған екінші зарядталмаған өткізгішті жақындатқанда артады;

2)Екінші өткізгішті жерге жалғау бірінші өткізгіштің электрсыйымдылығын арттырады;

3)Қатты диэлектриктің болуы жүйенің электрсыйымдылығын арттырады;

4)Диэлектриктің қалыңдығын азайтса, өткізгіштер жүйесінің сыйымдылығы артады;

5)Диэлектриктің диэлектрлік өтімділігі артқанда, жүйенің электрсыйымдылығы артады

6)Өткізгіштердің бір-бірімен айқасу ауданын арттырғанда жүйенің электрсыйымдылығы артады.

Есімше — етістіктің есім сөздерге ұқсас белгілері бар түрі. Ол түбір етістіктен арнайы жұрнақтар арқылы жасалады

Мысалы, “-ған, -ген”, “-қан, -кен” жұрнағы етістікке жалғанып, оған өткен шақ мәнін қосады: “жазылған хат”, “келген адам”, “ол кеткен”, “сен бергенсің”, “мен барғанмын”. Сондықтан ол бұрынғы өткен шақтың көрсеткіші қызметін атқарады. Ал “-атын, -етін”, “йтын, йтін” жұрнағы қимылдың келешекте жасалу мәнін білдіреді: “істелетін жұмыс”, “ол ертең келетін сияқты”.

Мысалы, “-ған, -ген”, “-қан, -кен” жұрнағы етістікке жалғанып, оған өткен шақ мәнін қосады: “жазылған хат”, “келген адам”, “ол кеткен”, “сен бергенсің”, “мен барғанмын”. Сондықтан ол бұрынғы өткен шақтың көрсеткіші қызметін атқарады. Ал “-атын, -етін”, “йтын, йтін” жұрнағы қимылдың келешекте жасалу мәнін білдіреді: “істелетін жұмыс”, “ол ертең келетін сияқты”.