sabaq.kz sabaq.kz
Ю.А.Гагарин атындағы жалпы орта мектебі
Бастуыш сынып мұғалімі:
Роза Жаксылыкова Бахтыгалиевна
Сабақтың тақырыбы: Жер бетінің ауаны жылытуы. Жел
Сабақтың мақсаты: Бақылау арқылы адам қоршаған дүниені танып білу. Ауаның адам өміріндегі маңызын түсіндіру. Жер бетіндегі ауаны жылытуы. Жер бетіндегі ауаның қозғалысын желдің қалыптасуы туралы түсінік беру. Желдің маңызы туралы түсінік беру.
Білімділігі: Оқушыларға жер бетінің ауаны жылытуы және жел туралы ұғымдарды түсіндіріп, дүниетанымын кеңейту.
Дамытушылығы: Қосымша тапсырмалар, сөзжұмбақ орындату арқылы ойлау қабілеттерін дамыту, сөздік қорларын молайту.
Тәрбиелігі: Оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп, табиғатқа деген қызығушылығын туғызу және оны қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың әдіс — тәсілдері: сұрақ — жауап, түсіндіру, мультимедианы қолдану.
Сабақтың көрнекілігі: Оқулықтағы № 1, 2 суреттер. Презентация арқылы көрсетілетін табиғи құбылыстар суреті. Сөзжұмбақ, желбағар т/б.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Пәнаралық байланыс: Дүниетану, ана тілі, бейнелеу.
Сабақтың барысы: 1.Қызығушылықты ояту. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Оқушыларды түгендеу. Сабаққа қажетті құрал-жабдықтарын алғызып, зейіндерін сабаққа аударту Психологиялық дайындық (Оқушылар бірге қайталайды)
Табиғатты көреміз Табиғатты сеземіз, Табиғатпен біргеміз Оны мәңгі сүйеміз! ІІ.Үй тапсырмасын тексеру
Өткен сабақтар бойынша білім — білік дағдыларын тексеру:
Топтық жұмыс
І- топ « Тамшы »
Оттегі,
азот,
көмірқышқыл газы
ІІ- топ «Күн »
серпімді
Мөлдір түссіз
Иіссіз қыздырғанда ұлғаяды
Жылуды нашар Салқындатқанда қысылады өткізеді пішіні жоқ
ІІІ- топ « Жел »
Радиация Пайдаланылған газдар
Орманды кесу
Улы газдар Ауаға залалды заттардың шығарылуы
ІV- топ « Бұлт »
Ой толғау. Адам өміріне ең қажетті 5 жағдайды ата?
ІІІ.Жаңа сабақ
Тақтамен жұмыс, дәптермен жұмыс.
Біздің бүгінгі өтетін тақырыбымыз Жер бетінің ауаны жылытуы. Жел
— Балалар, біз қандай тарау өтіп жатырмыз?
Табиғат және адам
— Дұрыс айтасыңдар, балалар!
Табиғат дегенде сендердің ойларыңа не келеді? Адам, жануар, өсімдік, ауа, жер, ай, су. Балалар ауа түссіз, мөлдір екенін білеміз Ауа түссіз, мөлдір болғандықтан түскен күн сәулелерін тез өткізіп жібереді де, одан тікелей қызбайды.
Күн сәулелері жер бетін, топырақты қыздырады. Жылу ауаға пештен таралған сияқты жер бетінен таралады. Соған орай ауаның жер бетіне таяу қабаты ғана жақсы жылынады да, биіктеген сайын жылу мөлшері бірте — бірте азаяды.
Ауа жер бетінен жылынатындықтан оның температурасы құрлық пен судың үстінде де әр түрлі болады.
Ауа жылынғанда жеңіл тартып, жоғары көтеріледі. Оның орнына су бетінен салқын ауа келеді, яғни осы алмасу құбылысынан жел пайда болады.
Түнде керісінше, құрлық тез суынады. Бұл кезде құрлыққа қарағанда судың жылы болатынын білесіңдер. Құрлық үстіндегі ауа су бетіндегі ауаға қарағанда салқынырақ және ауырлау болғандықтан, енді жел құрлықтан суға қарай соғады.
(Уақыт мезгіліне қарай желдің қозғалысын түсіндіру.)
Ойпат пен қырат, шалғынды жер мен тақыр жердегі ауа әр түрлі қызып, әр түрлі суынады.Сондықтанда жер бетінде жел жиі соғып тұрады.
Жел көкжиектің қай тұсынан соқса соның атымен аталады: солтүстік желі, батыс желі, шығыс желі т.б Балалар желдің күші де әр түрлі болады: самал желден бастап, күшті дауылдарға дейін соғады.
Оқулықпен жұмыс. 51-53 бет
Қазақстан аумағында да күшті тұратын желдер бар. Олар Арыстанды-Қарабас желі, Жалғызтөбе желі, Ебі, Сайқан, Шілік, т.
Қазақстандағы жел энергетикасының қоры
Жел – сарқылмайтын қуат көзі.
Бейнеролик. Апатты дауылдар адам өміріне қауіпті.
дәптермен жұмыс. Термин сөздер: жел, бриз, муссон, желбағар, анемометр.
ІV. Сергіту сәті.
Жел улейді: у — у
Құйын келіп билейді: зу — зу
Қатты — қатты жел соқты: гу — гу
Жапырақтар қол соқты: ду — ду.
- Ой толғаныс. Астанада 2017 жылы бүкіләлемдік деңгейде қандай көрме өтеді? АДАМЗАТ ЕРТЕҢІ – «ЖАСЫЛ ЭНЕРГИЯ» Астанада өтетін ЭКСПО-2017-нің басты ұраны – «Болашақ энергиясы» бүкіләлемдік көрмесі өтеді. «Жасыл экономика» жолына түсу, баламалы энергия көзіне көшу — қазіргі күні Қазақстанның ғана емес, бүкіл әлем алдында тұрған маңызды мәселе. Себебі, баламалы энергияны пайдалану энергия қорларын үнемдеудің басты тетігі болумен қатар, экологиялық проблемалармен күресудің де тиімді амалы саналады. «жасыл энергия» қуатын 2000 МВт-ға жеткізу жөніндегі бірнеше жобаларды іске асыру мүмкіндігі қолға алынды. Мәселен, Корея компаниясының қатысуымен Маңғыстау және Алматы облыстарында жел паркі құрылыстарын салу жобасы бар. Атап айтқанда, Маңғыстау облысындағы Форт-Шевченко қаласына жақын жерде жалпы қуаты 19,5 МВт болатын жел электр стансасының құрылысы салынбақ. Бұл құрылыс жұмысы «ДМК-Ко» атты корей компаниясымен бірлесіп жүзеге асырылмақ. Сонымен бірге, Алматы облысындағы Шелек дәлізі аумағында кореялық «Самсунг Си Энд Ти Корпорейшн» компаниясымен бірлесе отырып, қуаты 51 МВт болатын жел электр стансасының құрылысы салынады
Қазір жекелеген елдерде жел энергетикасының қуаты пайдаланушы елдер
І- топ « Тамшы » Сөзжұмбақ: «Тәуелсіздік»
1. Су тамшыларын бөлініп шоғырланған буды не дейміз? / Бұлт /
2. Тілмен нені сеземіз? / Дәм /
3. Бұлттың бір түрі /Будақ /
4. Ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын не дейді? / Жел /
5. Еңбек ету мүшесі / Қол /
6. Картаның бір түрі / Саяси /
7. Сезім мүшесі / Тіл /
8. Кез келген дене нелерден тұрады? / Заттар /
9. Адамды жан — жағынан қоршаған нәрселердің бірі не деп аталады? / Дене /
10. Сипап — сезу мүшесі / Тері /
11. Қан айналым мүшесі / Жүрек /
ІІ- топ «Күн Қазақтың халық жұмбақтары Ақ сандығым ашылды
Ішінен жібек шашылды. (Күннің көзі) Қырда қылыш жарқылдайды. (найзағай)
Жерде емес, аспанда емес, арасында,
Қол жетпес ұсынғанмен саласына.
Өзінің ұшқырлығы құстан жүйрік,
Ойланып бұл жұмбақты табасың ба? /Жел/.
ІІІ- топ « Жел» Мақал- мәтелдер.
1. Жел дауылды шақырады,
Бұлт жауынды шақырады.
2. Жазғытұрымғы жел
жардай атанды жығар.
ІV- топ « Бұлт » Ауа — райы туралы халық даналығы (Бұрынғы болжам бойынша) 1. Қарлығаштар жер бауырлап ұшса, жаңбыр жауады.
2. Қарға тұмсығын қанатының астына тықса, кешікпей күн суытады.
3. Түтін жерге қарай ұшса, қар жауады.
4. Жұлдыз жиі болса, қыста суық, жазда ыстық болады.
5. Мысық қабырғасын тырналаса, ауа райы бұзылады.
VІ. Сабақты бекіту. Қорытынды.
1. Жел дегеніміз не?
2. Желдің бағытын не өлшейді?
3. Желбағар деген не?
4. Жел неден пайда болады?
5. Ауаға жылу неден келеді?
VІ Үйге тапсырма: Жер бетінің ауаны жылытуы.Жел
VІІ. Бағалау Оқушылардың білімін мадақтай отырып, бағалау.
Тест тапсырмалар 1.Желдің күші мен бағытын қандай құрал анықтайды.
А) тұсбағар Ә) желбағар Б) термометр
2.Желдің жылдамдығын анықтайтын құрал.
А) желбағар Ә) термометр Б) анемометр
3.Ауа температурасын өлшейтін құралды көрсет:
А) градусник Ә) термометр Б) компас
4. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атаймыз?
А) бриз Ә) жел Б) муссон
5.Суықтықты көрсететін санның алдына қандай таңба қойылады?
А) + Ә) — Б) ешқандай
Тест тапсырмалар 1.Желдің күші мен бағытын қандай құрал анықтайды.
А) тұсбағар Ә) желбағар Б) термометр
2.Желдің жылдамдығын анықтайтын құрал.
А) желбағар Ә) термометр Б) анемометр
3.Ауа температурасын өлшейтін құралды көрсет:
А) градусник Ә) термометр Б) компас
4. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атаймыз?
А) бриз Ә) жел Б) муссон
5.Суықтықты көрсететін санның алдына қандай таңба қойылады?
А) + Ә) — Б) ешқандай
Тест тапсырмалар 1.Желдің күші мен бағытын қандай құрал анықтайды.
А) тұсбағар Ә) желбағар Б) термометр
2.Желдің жылдамдығын анықтайтын құрал.
А) желбағар Ә) термометр Б) анемометр
3.Ауа температурасын өлшейтін құралды көрсет:
А) градусник Ә) термометр Б) компас
4. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атаймыз?
А) бриз Ә) жел Б) муссон
5.Суықтықты көрсететін санның алдына қандай таңба қойылады?
А) + Ә) — Б) ешқандай
Тест тапсырмалар 1.Желдің күші мен бағытын қандай құрал анықтайды.
А) тұсбағар Ә) желбағар Б) термометр
2.Желдің жылдамдығын анықтайтын құрал.
А) желбағар Ә) термометр Б) анемометр
3.Ауа температурасын өлшейтін құралды көрсет:
А) градусник Ә) термометр Б) компас
4. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атаймыз?
А) бриз Ә) жел Б) муссон
5.Суықтықты көрсететін санның алдына қандай таңба қойылады?
А) + Ә) — Б) ешқандай
Сөзжұмбақ: «Тәуелсіздік»
1. Су тамшыларын бөлініп шоғырланған буды не дейміз?
2. Тілмен нені сеземіз?
3. Бұлттың бір түрі
