Сөз және оның құрамы

Билибаева Қарлығаш Ұранбайқызы,

Шилісу негізгі мектебінің

бастауыш сынып мұғалімі

Кербұлақ ауданы.

 

Тақырыбы: Сөз және оның құрамы

                                (қайталау)

Мақсаты: 1 Сөз және оның құрамы туралы алған білімдерін

тереңдету,

2 Ауызша, жазбаша тілдерін,сөздік қорын   байла-

ныстырып сөйлеуін,шығармашылық қабілетін

дамыту.

3 Өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.

Әдісі:            Сұрақ-жауап,сатылай кешенді талдау техноло-

гиясы.

Түрі:            қайталау                                                                   Пән аралық байланыс:   дүниетану,ана тілі

Көрнекіліктер:        Үлестірмелі материалдар,сурет,тест,

Топтастыру,инсерт стратегиясы.

Білім технологиясы:          Сатылай кешенді талдау.

 

Сабақ  барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

Сынып оқушыларын түгендеу, назарларын сабаққа аудару.

2.Психологиялық дайындық.

Алақанымыздың қызуы арқылы бір-бірімізге жүрек жылуын береміз. Біліміміз арқылы бүгінгі сабаққа сәттілік тілейміз!

ІІ. Сабақтың мақсатын айту.

1.Ой шақыру.

-Балалар, қазір жылдың қай мезгілі?

-Қыс мезгілінің ерекшеліктерін айтайықшы.

-Осындай қыс мезгілінде қандай ойын түрлерін білеміз?

Топтастыру

Шана ойнаймыз

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Сурет бойынша жұмыс:

Ауылдың алды омбы қар,

-Не бар? Қолың домбығар!

Шешелері десе де ,

Томбаңдап бір топ бала,

Соқпақ  болып  аққала,

Кіріп кетті кесеге.

-Бұл өлеңнің авторы кім?

-М. Жұмабаев

-Өлеңнің аты қалай аталады?

-Аққала.

Балалар бізден аққала жасауға көмектесуімізді сұрайды.

Балалардың бірінші тапсырмасы.

1-ші  тапсырма;

1. Жаттығуларды тексеру .
2. Үлестірмелі материалмен жұмыс.

Сатылай кешенді талдау.

1-топ

Тілшілер                                   

1.Бұл сөз айтылу, жасалу ,жазылу жолдарына қарай

жіңішке буынды сөз. Себебі, сөздің құрамындағы

дауысты дыбыстар жіңішке болып тұр.

 

2.Бұл сөз үш құрамнан тұрады тіл+ші+лер

Себебі ,сөздің құрамында үш дауысты дыбыс бар.

Тіл-ші-лер буындары екі бітеу, бір ашық буын бар.

Себебі, буындар дауыссыз дыбыстардан басталып,

дауыссыз дыбыстарға аяқталып тұр.

Ашық буын дегеніміз дауыссыз дыбыстан басталып,

дауысты дыбысқа аяқталып тұр.

 

3. Бұл сөз:

Тіл- ! болып екі жағдайда тасмалданады.

ші-  ! Себебі, сөз үш буынан тұр немесе сөз буын

лер-! Жігіне сәйкес тасмалданған.

4. Сегіз дыбыс 3

5

Сегіз әріп бар

5. Тұлғасына қарай:

а) Тіл— негізгі түбір

ә) Тілші-туынды түбір.Себебі негізгі түбір зат есімге

сөз тудырушы

(-ші) жұрнағының жалғануы арқылы жасалған

туынды сөз.

6. Құрылысына қарай – дара.себебі бір ғана негізгі

түбірден тұр.

2-топ

Балалар

1. Бұл айтылу, жасалу, жазылу жолдарына қарай жуан

буынды сөз. Себебі,…

2. Бұл сөз Ба-ла-лар болып үш буынға бөлінеді. Себебі,…
3. Бұл сөз екі жағдайда тасымалданады.Себебі,…
4. Жеті дыбыс 3

4

Жеті әріп бар

5. Тұлғасына қарай :

а) Бала— негізгі түбір

ә) Бала-лар –көптік мағына

6. Құрылысына қарай-дара.Себебі,…

ІІ.Тапсырма:

а) Оқулықпен  жұмыс

64-жаттығу (ауызша)

Түбір сөздегі  п  дыбысының у  дыбысына  өзгергенін байқа.

тап- тауып

кеп- кеуіп

жап- жауып

қап- қауып

шап- шауып

сеп- сеуіп

Қосымша жалғанғанда кейбір түбір сөздердің жазылуы өзгереді.

ә) Дәптермен  жұмыс

(Суреттегі сөздерді жұптастырып  жаз.)

«Менің орным қайда?» ойыны.

68-жаттығу

1-топ                                               2-топ

ерік-еркі                                  бөрік-бөркі

ауыл-аулы                              көрік-көркі

орын-орны                              халық-халқы

Түбір  сөздің  жазылуын өзгерткен қосымшаны  ата.

Сергіту  сәті.

Көзімізді жұмып, көз алдымызға  елестетеміз.

(Далада жапалақтап қар жауып тұр.Жер-дүниенің бәрі аппақ. Қар ұлпалары жерге түсерде қызық:

баяу қалқып келеді де,сәл орала беріп құсша қонады.)     Осы қар қалай пайда болады?(Жауап тыңдалады.)

• Қыста үлкен биіктікте су тамшылары қатып ,әуелі ине сияқты мұз түйіршіктерін түзеді.Кейін олар бір- біріне жабысып,қар ұлпасына айналады.

5.Енді біз сендермен келесі орындайтын тапсырмамыз:

Шығармашылық жұмыс.

69-жаттығу

Ата,әже,немере,ауыл сөздерін қатыстырып шағын әңгіме жазу.

6.Балалардың соңғы тапсырмасы:                                             тест парақшаларымен жұмыс.

ІV.Қорытынды

Білемін	Білдім	Білгім келеді

 

V.Үйге тапсырма

65,66- жаттығу

VІ. Бағалау.

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

Білім технологиялары. Ғылыми-әдістемелік,педагогикалық

журнал №2, 2006

 

Дүниетану оқулығы. Авторы: К.Жүнісқызы,Ә.Бірмағамбетов,

Қ. Аймағамбетова

Ана тілі оқулығы:                     Т.Әбдікәрімова,С.Рахметова,

Б.Қабатай

Өзін-өзі тану мұғалімге арналған әдістемелік құрал

Дайындауыш немесе қазақ тілінен 55 сабақ