sabaq.kz sabaq.kz
Сабақтың тақырыбы: Күзгі пейзаждың композициясы
Пәні:Бейнелеу өнері
Сабақтың мақсаты: Бейнелеу өнерін дәріптей отырып, балалардың
ойлау қабілетін дамыту, өнерді , табиғатты сүюге, әсемдік пен әдемілікке баулу
Білімділік: Оқушылардың пейзаж туралы түсініктерін қалыптастыру.
Табиғатта болатын өзгерістерді, олардың жыл мезгілдерін сипаттайтын басты
ерекшеліктерін түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушылардың эстетикалық талғамын, ой қиялын дамыту.
Жыл мезгілдері туралы жалпы түсінік беру барысында, табиғат құбылыстарының өзгеріп отыратынын түсінуге жағдай туғызу. Танымдық қасиеттерін дамытуға мүмкіншілік жасау.
Тәрбиелік: Ұқыптылыққа баули отырып, табиғатты сүйе білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ, топпен жұмыс
Сабақтың әдісі: Сұрақ- жауап, түсіндіру әдісі.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, күз туралы өлеңдер, сөзжұмбақ, «кім шапшаң» ойыны.
Техникалық құралдар: Суреттер, жапырақтар, кілей, суретшілердің суреттері
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Психологиялық дайындық.
Құтты қонақ келіпті
Төрімізге еніпті,
Амандасу үлкенге,
Тәрбиенің ізеті
Ал, канекей бәріміз
Сәлемдесейік үлкенге.
Сәлеметміздер ме, апайлар!
Балалар кәзір жылдың қай мезгілі? Қыс дұрыс айтасыңдар. Онда сендер қыс туралы өлең шумақтрын білемізбе? Онда тыңдап көрелік.
І топ:
Тағы да қыс түсті де,
Тон жамылды қырқалар.
Қайың, терек үстіне
Қона қалды ұлпа қар.
ІІ топ:
Қар жауып тұр себелеп,
Қалтыраған бауларға…
Бейне құйттай көбелек
Қонып жатыр талдарға.
ІІІ топ:
Адырға бар, жарға бар,
Алыпты қар бүркеніп.
Қарға, қарға, қарғалар
Қар үстінде жүр тоңып.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
Оқушылардың ашық және тұйық компазицияға салған суреттерін тексеру
ІІІ.Үй тапсырмасын қорытындылау
Сұрақ қою арқылы
І топ: Ашық композиция дегеніміз не?
ІІ топ: Тұйық композиция қалай болады?
ІІІ топ: Композициядағы басты нәрселер
Тұйық немесе жабық компазиция дегеніміз не?
ІV.Жаңа сабақ.
Қызығушылығын ояту- Сәлеметсіңдер ме, балалар! . Мен сендермен жүздескеніме қуаныштымын. Бүгінгі көңіл күйлерің қалай?
Өлең жолдары арқылы бастаймын
Бұл қай кезде болады?
Бұлттар төніп,
Жерге шөгіп,
Дымқыл тұман басады.
Шөп сарғайып,
Өңі тайып,
Дала сұры қашады.
Бой жаза алмай,
Ойнай алмай,
Денең мұздап,тоңады.
Айтыңдаршы,балаларым.
Бұл қай кезде болады? ( Күз айы )
Міне, күздің соңғы айы келді. Тағы да қолға қалам алатын шақ.
Күз тақырыбына арналған өлең шумақтарын білеміз бе? Онда тыңдап көрелік
Күз тақырыбына арналған өлеңдерді балалар оқиды.
І топ:
Алтын, сары, қызыл, көк,
Алуан – алуан жапырақ.
Күзгі бақта күлімдеп,
Көз тартады атырап.
ІІ топ:
Сары алтындай сары күз —
Қамбадағы дәніміз.
Шелек – шелек балымыз,
Ағыл – тегіл ағымыз.
ІІІ топ :
Жайдары күз, жарқын күз,
Аяулы күз, алтын күз.
Дәнге толы ен далам
Дариядай шалқып жүр.
Біздің бүгінгі өтетін жаңа сабағымыздың тақырыбы: Күзгі пейзаждың композициясын жасаймыз
Мүғалімнің түсіндірмесі.
Композиция (латын сөзі — kompositio — құрастыру, тәртіпке келтіру) -көркем шығарманың құрылысы. Көркем әңгіме не поэма, не роман, қайсысын оқысақ та, әр алуан сюжетке құрылады. Сюжет дегеніміз- шығармадағы адамдардың бір-бірімен байланысы, қарым-қатысы, күрес-тартыстары- шығармадағы оқиғаның дамуы..
«Күзгі композиция»
Пейзаж — француз сөзі, табиғатты бейнелеу. Пейзаж дербес жанр ретінде Қытайда, Жапонияда және басқа шығыс елдерінде, сондай-ақ Еуропада дамыған. Пейзаж өнері әр алуан. Кейбір пейзаждар табиғаттың өмірде бар нақты көрінісін бейнелесе, енді біреулері суретшінің қиялынан туады. Ондай шығармалардың бәрінде де суретшілер табиғаттың мінез-құлқын айнытпай беруге тырысады.
Күзгі көрініс
Ұшты талдан жапырақ
Сары көбелек секілді.
Аспанда жай шатырлап,
Тамшы жерде секірді.
Барын беріпе халыққа,
Жұмыстан соң қалжырап,
Дала ұқсайды алысқа,
Дамыл алған маужырап
Қазақтың көрнекті ақыны Мұзафар Әлімбаев 1923 жылы 29 қазанда Павлодар облысы Шарбақты ауданы Маралды ауылында дүниеге келген. Мұзафар Әлімбаев — қазіргі әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық уни-верситетінің түлегі (1965), ҚазКСР-нің еңбек сіңірген мәдениет қайраткері (1978), Қазақстанның халық жазушысы (1994), Жамбыл атындағы Халықаралық сыйлықтың иегері (1996).
Левитан Исаак Ильич – Ресей империясының ұлы суретшісі, XIX ғасырдың символизм және модерн жанрындағы қылқалам шебері, дарынды кескіндемеші. Ол 1860 жылы Литваның Кибарты деген шағын қалашығында дүниеге келген, қаншама атағы шыққан даңқты суреттердің авторы. Исаактың суретші болып қалыптасуына суретші туған ағасының ықпалы көп тиді. Ол Исаакты этюд салар кезде қасынан тастамай, көркем сурет көрмелеріне ертіп, өзімен бірге ала кететін. Исаак 13 жасқа толғанда Кескіндеме, мүсін және сәулет училищесіне қабылданады. Ол 18 жасынан бастап өз суреттерін көрмеге қоя бастады. Көп ұзамай елдің назарын өзіне аударды. Көбінесе Мәскеуде тұрды.
Абай (Ибраһим) Құнанбаев Құнанбайұлы (1845—1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.
Күз
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.
Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.
Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,
Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Төлеген Айбергенов 1937 жылы 8 наурызда Қаракалпақ елінің Қонырат деген жерінде дүниеге келген.1959 жылы Ташкенттің Низами атындағы педогогика институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетін бітіріп,туған ауылында мұғалымдік қызмет атқарады.
Остроухов Илья Семенович 1858 жылы 06. 20 Москвада дүниеге келген. Орыстың суретшісі ,пейзажист,колекционер. 1890 жылы жеке музейі ашылған.
Алтын күз
Юлий Юльевич Клевер (31 января 1850, Дерпт — 24 декабря 1924, Ленинград) — орыстың суретшісі, професор,академик.
Психологиялық тест
“Кім, қандай түсті жақсы көреді?” соны байқайық
Қызыл түс-батылдық түсі-табандысың.
Көк түс-сабырлылық түсі-шыдамдысың.
Жасыл түс- жайлылық түсі-кеңпейілдісің.
Сары түс-жылылық түсі мейірімдісің.
Оқулықпен жұмыс.
Ал енді күзде жинақтаған біліміңді пайдаланып, күзгі пейзаж салып көр. Сенің пейзажыңа қандай композиция – ашық немесе тұйық түрі сәйкес келетінін ойлан.
Пейзаж салудың алдында мыналарды есіңе түсір:
- пішімнің рөлі туралы ( ойластырған пейзажыңа сәйкес келетін пішімді таңда)
- композициядағы тепе-теңдік туралы
- сызықтық перспектива туралы
- сызық пен түстің әсерлілігі туралы
- затты алыс немесе жақын етіп көрсететін жылы және суық түстердің ерешеліктері туралы
Сергіту сәті.
Сөзжұмбақ шешу «Алтын күз»
| ж | а | ң | б | Р | |
| с | а | л | қ | Н | |
| қ | ұ | с | т | Р | |
| с | а | р | ы | ||
| е | г | і | н | ||
| к | ө | к | ө | н | і | С |
| к | ү | З | ||||
| қ | а | з | а | н |
1.Күзде не жиі-жиі жауады? (жаңбыр)
2.Күзде ауа райы қандай? (салқын)
3.Жылы жаққа нелер ұшып кетеді? (құстар)
4.Жапырақ қандай түсті болады? (сары)
5.Диқандар не жинайды? (егін)
6.Күзде не піседі? (көкөніс)
7.Қазір жылдың қай мезгілі? (күз)
8.Қазір күздің қай айы? (қазан)
Сөзжұмбақтың ортасында қандай сөз шықты «Алтын күз»
V .Шығармашылық жұмыс.
Топпен жұмыс
І топ:
ІІ топ:
ІІІ топ:
VІ.Жаңа сабақты қорытындылау.
«Кім шапшаң» ойыны Шаршы ішіне жасырынған бес сөзді тап. Олардың барлығы бейнелеу өнеріне қатысты.
| Г | А | М | М | А |
| У | К | В | Ж | Э |
| А | р | А | А | Т |
| Ш | Е | П | З | Ю |
| Ь | Л | Е | Й | Д |
1 . ГАММА – белгілі көңіл күйді беретін бірнеше түстер жиынтығы.
2 . ГУАШЬ — суда еритін мөлдір бояулар және осы бояулармен салынған суреттер
- АКВАРЕЛ – суда еритін мөлдір бояулар және осы бояуоармееен салынған суреттер
4.ПЕЙЗАЖ – бейнелеу өнерінің табиғатты суреттейтін жанр.
5.ЭТЮД – қысқа мерзімде орындалған сурет ( кескіндеме)
VІІ.Бағалау
VІІІ.Үйге тапсырма: Табиғатты бақылап, жапырақтар суретін салу
