sabaq.kz sabaq.kz
Сабақтың тақырыбы: Табиғаттағы су. Бұлт және тұман. Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Балалардың ауа мен су жайлы білімін ұштау; балаларға ауаның жер бетіне қалай таралатынын түсіндіру. Дамытушылығы: осы сабақ барысында оқушылар бұлттың түзілу себептерін, жауын-шашынның қалай пайда болатынын түсінеді. Тәрбиелігі : Табиғатты қорғауға, елін жерін сүюге. Отанын қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: ,бұлт кестелері; слайдтар. Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап,түсіндіру, топтастыру,түртіп алу стратегиясы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. ІІ. Өткен сабаққа жалпы шолу жасау. ІІІ. Жаңа сабақ. І.психологиялық даярлық: Жер дегенде -2 қолды көтеру, Су дегенде -2 қолмен төмен қарай желпу Ауа дегенде -2 қолды сыртқа қарай желпу Күн дегенде алысқа қарау Хормен: Күн, ауа, су, жер –біздің достарымыз.,өте жақсы балалар. Орындарыңа отыра қойыңдар.
ІІ. –Ал, қане балалар біз өткен сабақта қандай тақырып өттік? -Ауа,жел. -Ауа бізге не үшін керек? -Ауа бізге тыныс алу үшін керек. -Ауа қалай қозғалады? -Ауа түрлі жылдамдықпен қозғалады. -Жел дегеніміз не? — Ауаның жер бетімен қозғалысын жел деп айтамыз. — Желдің қандай түрлері болады? -Самал жел, күшті жел,дауыл.
ІІІ. Балалар бүгінгі өтетін тақырыбымыз «Табиғаттағы су. Бұлт және тұман» Балалар кім айтады, бұлт дегеніміз не?(мұнда оқушылардың ойлары мен жауаптары 1.Бұлт туралы түсінік жүргізіледі: Жер бетінде су көп. Су өзен,көл,теңіз,мұхит түрінде таралған. Су ұдайы буланады. Ауада көзге көрінбейтін су буы әрқашанда бар. Ауа салқындағанда будан судың өте майда тамшылары пайда болады. Тұман және бұлт осындай тамшылардан тұрады.Тұман төмен жер бетінде, ал бұлт биік аспанда болады.Бұлттағы майда су тамшылары бір-бірімен бірігіп, іріленеді. Бұлт түнеріп, бірте-бірте қара бұлтқа айналады.
Бұлттар көшіп жүреді. Оларды жердің бетімен жел айдайды. Пішініне қарай бұлт бірнеше топқа бөлінеді.
Жер бетіндегі ең ірі көп тараған зат – су. Глобусқа қарасаң Жер шарының төрттен үш бөлігі көгілдір түске боялған. Ол-су: Мұхиттар, теңіздер, өзендер, көлдер. Табиғатта су сұйық, қатты және газ тәріздес – бу күйінде кездеседі. Егер күн салқындап, температура 00С- тан төмен түссе, су сұйық күйге, яғни қар мен мұзға айналады.
Адам, өсімдіктер мен жануарлар да сусыз тіршілік ете алмайды. Адам ағзасының бүкіл салмағының жартысынан көбі судың үлесіне тиеді.Ол қанның, ас қорытатын сөлдің, сілекейдің құрамында бар. Ал өмірде, тіршілікте суды таза күйінде пайдалану үшін сүзгіш құрылғы орнату керек.
Өсімдік топырақтағы қоректік заттарды суда еріген ерітінді күйінде ғана сіңіре алады. Сутабиғаттағы барлық тіршілік атаулының құрамына кіреді.
Енді табиғатта бұлт және тұманның қалай пайда болатынына мән берейік. Жылы ауа қар немесе тоңазыған топырақ бетімен жанасқанда салқындайды да, су булары су тамшыларына немесе мұз түйіршіктеріне айналады. Ауада ұсақ су тамшылары мен мұз түйіршіктерінің шоғырлануынан жер бетінде тұман түседі. Жер бетінен жоғары көтерілгенде ауа салқындайды. Оның құрамындағы бу ұсақ су тамшыларына немесе мұз түйіршктеріне айналады. Олар шоғырланып бұлтты құрайды.
Шарбы бұлт— өте үлкен биіктікте (шамамен 6км) ұсақ су тамшылары қатып, мұз кристалдарына айналады. Шарбы бұлттан жауын- шашын жаумайды.
Будақ бұлт – түтіліп, үйіліп жатқан мақтаға ұқсайды. Олар біріге келе түнеріп, будақ жаңбыр бұлтына айналады.
Қабат бұлт. Тұманға ұқсас, төмен жүретін қабат бұлт аспанды түгелдей торлап алады да, одан ұзаққа созылатын ақ жауын жауады.
Жаңағы айтып кеттік қой майда тамшылар бір-бірімен бірігіп,іріленеді бұлтқа айналады.Су тамшылары ауырлайды да, ауа оларды ұстап тұра алмайды. Олар жерге жаңбыр болып жауады Балалар қане кішкене денемізді сергітіп алайық. Сергіту сәті. Самал желі биледі. Қабат-қабат бұлт келді, Жауын-шашын төгілді Үлкен-кіші көңілді. Сабақты бекіту: -Сонымен балалар біз бүгін қандай тақырып өттік? -Тұман мен бұлт неден тұрады екен? -Бұлттың қандай түрлері бар? — Су табиғатта қандай күйде кездеседі? Оқулықпен жұмыс. Сәйкестігін тап:
1.Будақ бұлттар А.Ұзаққа созылған ақ жаңбыр жауады.
2.Шарбы бұлттар Ә. Түтіліп үйіліп жатқан жүнге, мақтаға ұқсайды
3.Қабат бұлттар Б.Малдың ішкі шарбы майына ұқсайды
Жауабы: 1- Ә, 2-Б, 3-А.
Мақалды толықтыр:
Жел дауылды айдайды, (бұлт жауынды айдайды)
… – жаңбыр хабаршысы. (Бұлт)
Ой – толғаныс. 1.«Тұманның пайдасы мен зияны»
Оқушыларды бағалау
Үйге тапсырма: Бұлттың ерекшелігіне байланысты кесте толтыру.
