Он саусақ

Түркістан қаласы

Ататүрік атындағы №17 мектеп-гимназиясының

технология пәні мұғалімі Наурузова Мапуза

Сабақтың тақырыбы: Он саусақ
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қазақ халқының он саусақпен яғни қолөнерімен жасалатын бұйымдарына, он саусақпен жасалатын қазақтың ұлттық ою — өрнек зергерлік бұйым, киім — кешек, тамақ олардың қыр — сырлары туралы жалпы сипаттама беру.

Тәрбиелік: Зергерлік бұйымдар мен қолөнер бұйымдарының ұлтымыздыңтарихындағыалатынорныжайлытүсінік беру, ұлттықөнерді қастерлеуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Халық арасында қолмен жасалған шеберлердің бұйымдары мен суреттерініңкөрмесіментарихижәдігерлерімен, қазақтыңұлттықтағамдарыментаныстыру.

Сабақтың көрнекілігі: Қанатты сөздер, зергерлік, ұлттық бұйымдар, ұлттық тағамдар, ұлттық киімдер көрмесі.

Сабақтыңбарысы:

1. Кіріспе.

Он саусақпен жасалған зергерлік бұйымдар мен ұлттық қолөнер тарихы және ұлттық тағамдар, ұлттық киімдер жайлы түсінік беру.
2. Оқушылардыңізденісі.
Он саусақпеністелетінбұйымдар мен заттардыңтарихынбілу.
3. Қорытынды.
Атабабамызсонауертезаманнанөзініңеңбегініңарқасындатіршілікетіп, жержыртып, егінегіп, мал бағып, екіқолыменеңбекетіп, күнкөрген. Екіқол он саусақтыңарқасындаатаданбалағаеңбекжолыжалғасыпотырған.

1. Мысалы: Бірінші. Нан қалайкеледі? жердісоқаменжыртып, олжергедәнсеуіп, суарып, оны піскенненкейінорып, олдәндіқырманғажинап, айдап, дәндісуарып, оны келігетүйіп, диірменгетартып, ұншығарып, оданқамырилеп, ашытыпнанпісіріп, содансоң бары оладамныңаузынатүседі. Соныңбәрінадамөзеңбегініңарқасында, екіқолы, он саусақпеніскеасырады. Дайынұн, дайыннаналдымызғакеліптұр. Он саусақтыңарқасындадүниеңтүгел, тамағыңтоқ, киіміңкөкөмірсүресің.

Ендіқолөнердіалайық. Ата — бабамызкөнезаманнанқолөнербұйымдарызергерлікбұйымдаржасауменайналысқан. Бұлхалыққакөптараған, сәндікжәнеқосалқыөнердіңбіртүрі. Алтын, күміс, асылтасжәнесүйектіпайдаланыпсәнсалтанатүшінәшекейліжиhаз, қызкеліншектердіңсәндікбұйымдары мен қаружарақ, сауыт — сайман, ер — тұрман, зерлеуөнеріболған. Шебертүрліматериалдыпайдаланыпөзқолкүшіменкөпеңбекетіпсәндібұйымдаржасаған.

Қазақзергерлері он саусақпенқазаққыздарынаарналғансырға, білезік, жүзіксақина, шолпы, бойтұмар, алқа, қаптырма, батырлардыңқару — жарақтарын, үй — ішімүліктерін, музыка аспаптарынәдеміжасаған.
Қорытыпайтқандақазақшеберлеріжасағанзергерлікбұйымдарбіздіңата — бабаларымыздың он саусағынанөнерітамған, өздерісері, өздерісұлуболғанынкөрсетеді.

1. Әркімге керек қол өнер
Он саусаққа он өнер
Түгел болар дүниең
Біліп алсаң оны егер.

2. Кесте тіге алмайтын
Болмаушы еді қыз бұрын
Жасауын өзі қамдайтын
Төсек жапқыш жүк жапқыш
Ең қымбат заттан оны кем
Кім бар екен көретін

3. Түбіт түтіп шүйкелеп,
Саусаққа әже іледі
Сұрамайды бір көмек
Бәрін өзі біледі

4. Біреуі жүн жаймалап
Біреуі су себеді
Енді бірі шиге орап
Жабылып бәрі тебеді.
Жүнтұтассабірігіп,
Қайтажазыпалады
Ширықсындепкірігіп,
Білеккеендісалады.
Ыстық су құйыпүстіне
Шықтыкиізпісті де
Сыннанөтіп сан қилы

5. Әжем киім тіккенде
Тастамапты қиықты
Әр алуан қиық түскенде
Дорбаға салып жиыпты
Енді тамаққа келетін болсақ. Қамырилеу, нанпісіру, сиырсауып, аранпісу, түрлітағамдар мен салаттар мен сусындарбәрібәрі он саусақсызбітпейді.

Қорытынды.

Қорытакелеайтқандакетпеншауып, жержыртуданбастапайтылғанбарлықтіршіліктіңбәріекіқол, он саусақсызбітпейтінінжаңатуғансәбиденеңкейгенкәрігедейінтіршіліктоқтатқаншаекіқол, он саусақпенөмірсүретініміздіұмытпайық.