Сырға толы — сыбызғы

Қызылорда облысы,

Қазалы ауданы,

Ақтан батыр ауылы

№190 орта мектеп ән –әуез пән мұғалімі

Тақырыбы: Сырға толы — сыбызғы

Сабақтың тақырыбы: Сырға толы- сыбызғы.                                                                                       Сабақтың мақсаты:                                                                                                   Білімділік: Балалар көне музыкалық үрмелі аспап туралы түсінік алады.                                                                                                                      Дамытушылық: Ән айтып, ән тыңдау арқылы музыкалық қабілеттерін дамытады.                                                                                                                         Тәрбиелік: Отан сүйген, ұлт өнерін  құрмет тұтар адал азамат болуға тәрбиеленеді.                                              Сабақтың түрі: Аралас сабақ.                                                                                                           Сабақтың типі: Жаңа сабақ.                                                                                          Сабақтың көрнекілігі: аспаптар суреттері, тақырыпқа арналған слайд, сүйемелдеуші аспап, асатаяқ.                                                                                                                            Пәнаралық байланыс: ана тілі, өнер, тарих.                                                                                          Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі                                                                                                                   Кіріспе сөз.

• Біздің Отанымыз қалай аталады?
• Елбасымыз кім?
• 1- желтоқсан қандай мереке?
• Қазақстан Республикасының рәміздерін атаңдаршы?
• Жарайсыңдар балалар, олай болса әнұранымызды орындап жіберейік.

2. Үй тапсырмасы: Ежелгі музыкалық аспаптар.

— Ежелгі музыкалық аспаптар қалай пайда болды?                                                                                            — Ұрмалы аспаптар қалай орындалады?                                                                                                                                                                            Жаңа сабақ. Тақырып: Сырға толы сыбызғы.                                                                                     

Ертеде бір адам көл жағалап келе жатып, бір дыбысты естиді. Ол дыбыс- көл жағалауындағы сынған қамыс екен. Қамыс желдің тербеуімен әуендетіп тұр екен. Бұл дыбысқа қайран қалып, қамысты кесіп алады. Үрлеп көрсе, одан әдемі дыбыс шығады. Қарапайым қамыс сұлу әуенге толы аспапқа айналады.                                                                                                                                                  Тапсырма:дәптермен жұмыс. Сыбызғы— бірнеше түтігі бар, үрлемелі аспап. Сыбызғыға ұқсас аспап қырғыздарда — шоор, башқұрттарда- қурай деп аталады. Музыка сауаты: Сыбызғы аспабы.                                                                                                                   Дауыс жаттығуы: До, ре, ми, фа, соль, ля, си, до. До, си, ля, соль, фа, ми, ре, до. Жартылық, төрттік, сегіздік, он алтылық ноталармен және стаккато арқылы дауысқа жаттығуын жасату.                                                                                                      Жаңа сабақты пысықтап, ән үйрену.  Композиторымен таныстырып өту.                       Әнін жазған: И. Нүсіпбаев, Сөзін жазған: Х. Талғаров
Әннің авторы –  композитор, қазақ балаларына эстетикалық тәрбие беруде көп еңбек еткен адам. Одан білім алғаншәкірттерінің көбі музыканы өздерінің мамандығына айналдырып, белгілі әнші, дирижер, композитор болды. И. Нүсіпбаев 150 – ден астам балалар әндерін жазды. Олар мектеп өмірі, еңбек, достық. «Жомарт өлке», «Саяхат жыры», «Айналайын ақ мамам», «Май жыры», «Достық» т. б. әндерін балалр ерекше сүйіп орындайды.                                                                                                             1) Әннің сөзімен таныстыру.                                                                                                                              2)  Фразалап үйрету.                                                                                                                                     3) Ырғақпен жұмыс.

Ән үйренуде оқушылардың тегіс меңгергенін білу мақсатында 2 немесе 3 топқа бөліп орындату. Әннің екпініне, характеріне мән беру.                                                                                      Әннің әуенін үйреніп болған соң, балалардың қолына аспаптарды бөліп беріп, әнмен бірге қосып ойнату. Домбыра ұстаған оқушы- әр буынға, тастұяқ, қасық ұстаған оқушы әр сөзге, сыбызғы, мүйізсырнай ұстаған оқушылар әннің әуенімен қосылып уілдеп отырады.

                                        Домбырасыз сән қайда

Көңілді

1. Елдің жырын жырлаған,

Қайғысын да толғаған.

Домбырасыз ешқашан,

Жүрекке ем қонбаған.

Қайырмасы: Домбырасыз сән қайда,

                       Домбырасыз ән қайда.

                      Ән мен күй бар өмірде

                      От та лаулап жанбай ма?

2. Құрманғазы, Тәттімбет

Домбырамен сайраған.

Жүрекке от жақсын деп,

Елге күйін арнаған.

                                Қайырмасы

Ой толғаныс.  Ұрмалы            аспап                  Үрмелі

Дабыл               түрі                    Сыбызғы

Ұру, соғу          ойналуы              үрлеу

Қысқа                естілуі                созылыңқы

Жуан                дауысы                 жіңішке

Музыка тыңдау.  «Ата- ананы тыңдаймыз» әні.                                                                           Сабақ қорытындыланып, балалар бағаланып, үйге тапсырма беріледі.