Жақшаларды ашу. Ұқсас қосылғыштарды біріктіру

Атырау қаласы

И.Тайманов атындағы №27 орта мектебінің

математика пәнінің мұғалімі

Умиргалиева Гулзада Калиоллиевна

Сабақтың  тақырыбы: Жақшаларды  ашу.  Ұқсас  қосылғыштарды біріктіру.

Сабақтың  мақсаты:

білімділігі: Алгебралық  өрнектегі  жақшаны  ашуда көбейтудің

қосуға қатысты  үлестірімділік  қасиеті  немесе  рационал

сандарға  амалдар қолдану  ережелерін пайдалана  білу

дамытушылығы: Алгебралық  өрнектерді  ондағы  ұқсас  қосылғыштарды 

біріктіру арқылы  ықшамдай білу  дағдыларын 

қалыптастыру, жүйелі ойлау қабілетін  дамыту.

тәрбиелілігі:      оқушыларды  алғырлыққа,  шапшаңдыққа, тапқырлыққа 

тәрбиелеу.

Сабақтың  түрі:жаңа  білім беру,  іздендіру сабағы

Сабақтың  әдісі: түсіндірмелі және практикалық, сұрақ – жауап, деңгейлеп

оқыту.

Сабақтың көрнекілігі: мультимедиа, таңбалар ережесі, парақшалар

Сабақтың  жүру барысы:

 

1. Ұйымдастыру

   Оқушыларды  түгендеп,  сабаққа  ынтасын  арттыру.

 

2. Үй тапсырмасын тексеру.

   Оқулықтағы  №736, 742 есептер.

 

3. Жаңа сабақ

а)   Жаңа  сабақты  бастамас  бұрын  өткен  тақырыптарды  еске  түсіру  мақсатында  қайталау  сұрақтары  беріледі.

1. Қандай өрнек алгебралық  өрнек деп аталады?
2. Қандай алгебралық  өрнектер  алгебралық  қосынды  деп  аталады?
3. Қандай өрнектер  теңбе – тең  өрнектер  деп аталады?
4. Қосудың ауыстырымдылық  және терімділік қасиетін пайдаланып,

алгебралық  өрнектер  қалай  ықшамдалады?

5. Көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиетін

пайдаланып, алгебралық  өрнектер  қалай  ықшамдалады?

6. Таңбалар ережесі +(+)=…; +(-)=… ; -(+)=… ; -(-)=…

 

ә) Оқушыларға  жаңа  сабақты ұғындырмас бұрын алдын ала  дайындық  тапсырмалары  беріліп, ойлары, өздерінің  тұжырымдары  сұралады.

1. Көбейтудің қосуға  қатысты  үлестірімділік  қасиетін  пайдаланып

түрлендіріңдер:   3(2а+9b+10с);  

                            -5(11х+7у-37).

2. Таңбалар ережесін пайдаланып,  жақшаларды  ашыңдар:

                   4а+(+3b)+(-11с);

                   а-(+4b)-(+3с)-(-d)

Кім тұжырымдап  айтады? (оқушылардың  өз тұжырымдары  сұралады)

б) Егер  алгебралық  өрнектегі  жақшаның алдына «+» таңбасы болса, жақшаны  ашқанда жақша ішіндегі қосылғыштардың өз  таңбалары  сақталады.

         Мысалы, 7+(-9а+4b-с)=7+(-9а)+4b+(-с)=7-9а+4b-с.

Қысқаша: 7+(-9а+4b-с)=7-9а+4b-с.

Әріптермен  жазсақ: а+(-b+с-d)=a—b+c—d

 

   Егер  жақша алдында «-» таңбасы  болса, жақшаны  ашқанда  жақша  ішіндегі  қосылғыштардың  таңбалары  қарама – қарсы  таңбамен  алмастырылады.

Мысалы, 4,6-(2а-3b+7с)=4,6+(-2а)+3b+(-7с)=4,6-2а+3b-7с.

Қысқаша: 4,6-(2а-3b+7с)= 4,6-2а+3b-7с.

Әріптермен жазсақ: а-(b-с+d)=а-b+с—d.

   Ұқсас  қосылғыштарды  біріктіру үшін олардың коэффициенттерін қосып, алынған нәтижені ортақ әріп бөлікке көбейту керек.

         Мысалы, 2,5х-3у+1,2z+7х-5z+1,8у=(2,5+7)х+(-3+1,8)у+(1,2-5)z=

      =9,5х-1,2у-3,8z.

 

4. Дамыту кезеңі

   Есептер  шығару (оқулықпен жұмыс)

   №761  — ауызша

   №762 1 қатарға – 1,2,3

             2 қатарға – 4,5,6

              3 қатарға – 7,8,9.

   №765 – орындарында отырып шығарады.

   №766 (1,3,5) – тақтаға шығарылады.

Дарынды  оқушыларға №775 есеп.

 

5. Деңгейлік тапсырма «Баспалдақ»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Үшінші  баспалдақтың  жоғарғы  жағына  ту  ілініп қойылады. Қай  оқушы  қатесіз, әрі  бұрын  тапсырманы  орындап болса, сол оқушы  білім көкжиегіне шығады.

 

6. Бекіту сұрақтары:

1) Жақша  алдында «+» таңбасы  болса,  жақша  қалай  ашылады?

2) Жақша  алдында «-» таңбасы  болса,  жақша  қалай  ашылады?

3) Қандай  қосылғыштар  ұқсас  қосылғыштар деп  аталады?

4) Ұқсас  қосылғыштар  қалай  біріктіріледі?

 

7. Қорытындылау.

 

8. Үйге тапсырма: &23, №766,776

 

9. Бағалау.