sabaq.kz sabaq.kz
Маңғыстау облысы
Мұнайлы ауданы
№10 орта мектеп
қазақ тілі мен әдебиеті пән мұғалімі
Абдыкадырова Күмісай Қансұлтанқызы
Сабақтың тақырыбы: Толықтауыш.
Сабақтың мақсаты: А)Білімділігі:
Оқушыларға толықтауыштың анықтамасын, жасалу
жолдарын, өзіндік белгілері туралы
түсінік беру, алған білімдерін нығайту;
Ә)Дамытушылығы:
Ойлау, есте сақтау қабілеттерін қалыптастыра
отырып, жан-жақты сұрақтар қою арқылы
ізденісін, тіл байлығын, шығармашылық
қабілетін дамыту;
Б) Тәрбиелілігі:
Оқушыларды ұқыптылыққа, сауатты, таза
жазуға, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың жаңа технологиясы: 1. Сатылай кешенді талдау (Н.Оразахынқызы)
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, жаттығу-талдау жұмыстары
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, үлестірмелі қима- қағаздар, тест.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі
1)Оқушылармен амандасу.
2) Сынып оқушыларын түгендеу.
3) Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.
| Сөйлем мүшелері |
Тұрлаулы мүшелер
Бастауыш
Баяндауыш
Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша
Тұрлаусыз мүшелер
Толықтауыш
Анықтауыш
Пысықтауыш
Тұрлаулы мүшелер Тұрлаусыз мүшелер
- + —
Сатылай кешенді талдау
| Оқу –менің басты мақсатым. |
1.Сөйлем айтылу мақсатына қарай
Хабарлы, ой тиянақты, нүкте
2.Сөйлем құрылысына қарай
Жай сөйлем
3.Жай сөйлемнің түрлері
Жақты, жайылма, толымды
- Сөз тіркесі
Оқу- мақсатым — баст. баянд. есімді тіркес, еркін
тіркес, интонация арқылы, қиысу.
Менің мақсатым- есімдік 2 зат есім т.І есімді тіркес,
еркін тіркес, жалғау арқылы, матасу, анықтауыштық қатынас.
Басты мақсат- сын есім зат есім есімді тіркес, еркін тіркес,
орын тәртібі арқылы, қабысу, анықтауыштық қатынас.
ІІІ.Жаңа сабақ
| Тұрлаусыз мүшелер |
1.Толықтауыш
2.Анықтауыш
- Пысықтауыш
| Толықтауыштың сұрақтары |
Барыс септік
Кімге? Неге?
Табыс септік
Кімді? Нені?Кімін?Несін?
Жатыс септік
Кімде?Неде?
Шығыс септік
Кімнен? Неден?
Көмектес септік
Кіммен? Немен?
Кім туралы? Не туралы?
Кім жөнінде? Не жөнінде?
Кім жайында? Не жайында?
|
1.Зат есім
Балаларды мектепке шақырды.
2.Сын есім
Жаманға сырыңды айтпа.
3.Сан есім
Жүз — жиырма беске бөлінеді.
4.Есімдік
Бұған көмектесе біл.
- Тұйық етістік
Енді оған сөйлеуді қойдым.
- Есімше
Білгенге маржан, білмеске арзан.
7.Көмекші етістік
Мен өтірік айту дегенді білмеймін.
| Толықтауыш |
1.Дара толықтауыш
Мен анама көмектестім.
2.Күрделі толықтауыш
Ата-анаңа адал қызмет ет.
3.Үйірлі толықтауыш
Жасау дегеннен көз тұнады.
|
Табыс септік
Кімді? Нені?Кімін?Несін?
Мысалы: Әке ақылын айтады.
Досбол ат(ты) ерттеді.
| Жанама толықтауыш |
Барыс септік (Кімге? Неге?)
Оны ешкімге көрсетпе.
Жатыс септік (Кімде?Неде?)
Асқарда қызық кітап бар.
Шығыс септік (Кімнен? Неден?)
Досымнан ақыл сұрадым.
Көмектес септік (Кіммен? Немен?)
Мысалы: Өзен тауымен көрікті, өріс малымен көрікті.
| Толықтауыш |
1.Байланысу түрі
А) Меңгеру және жанасу
Мысалы: Мен анама көмектестім
Намысыңды жастан сақта.
- Байланысу тәсілі
А) Жалғау арқылы
Мысалы: Досыңа көмектесе біл.
Ә) Шылау арқылы
Мысалы: Қызым жайында сөйлестім.
- Синтаксистік қатынас
А) Толықтауыштық қатынас
Мысалы: Намысыңды жастан сақта.
45-жаттығу
- Әке, ақылды, төрт, ол, оқыған, оқу сөздерін атау және ілік септіктерден басқа септіктерге қойып, толықтауыш етіп сөйлемдер құрау, сатылай кешенді талдау жасау.
- Төмендегі сөйлемдерге сатылай кешенді талдау жасау.
- Мақсат көп оқығанды жақсы көреді.
- Олар аттардың қара торысын таңдап алды.
- Кітапханаға он кітап сыйға тартты.
- Ол емтиханды беске тапсырды.
- Мен досыма келе жатқанымды ұмытып кетіппін.
| Ол емтиханды беске тапсырды. |
1.Сөйлем айтылу мақсатына қарай
Хабарлы, ой тиянақты, нүкте
2.Сөйлем құрылысына қарай
Жай сөйлем
3.Жай сөйлемнің түрлері
Жақты, жайылма, толымды
- Сөз тіркесі
Ол тапсырды- баст. баянд. етістікті тіркес,
еркін тіркес, орын тәртібі арқылы, қиысу.
беске тапсырды- сан есім 3 етістік етістікті тіркес, еркін тіркес, жалғау арқылы, меңгеру, толықтауыштық қатынас.
емтиханды тапсырды— сан есім 4 етістік етістікті тіркес,
еркін тіркес, жалғау арқылы, меңгеру, толықтауыштық қатынас.
| Кітапханаға он кітап(ты) сыйға тартты. |
1.Сөйлем айтылу мақсатына қарай
Хабарлы, ой тиянақты, нүкте
2.Сөйлем құрылысына қарай
Жай сөйлем
3.Жай сөйлемнің түрлері
Жақты, жайылма, толымды
- Сөз тіркесі
Ол сыйға тартты- баст. баянд. етістікті
тіркес, еркін тіркес, орын тәртібі арқылы, қиысу.
он кітап- сан есім зат есім есімді тіркес, еркін тіркес,
жалғау арқылы, меңгеру, толықтауыштық қатынас.
кітапты тапсырды— зат есім 4 етістік етістікті тіркес,
еркін тіркес, жалғау арқылы, меңгеру, толықтауыштық қатынас.
Кітапханаға тапсырды- зат есім 4 етістік етістікті тіркес, еркін тіркес, жалғау арқылы, меңгеру, пысықтауыштық қатынас.
46-жаттығу
1.Мәтінді түсініп оқыңдар.
2.Әңгімедегі тура және жанама толықтауыштарды тауып, қандай сөз табынан жасалғанын, қандай септікте тұрып, тұрлаулы мүшелердің қайсысымен байланысатынын анықтаңдар.
Пенденің аты-пенде.Бағзы заманда тақуалар Құдайдың бар екендігін, бір екендігін мойындағанымен, Алла тағаламен арақатынасын ашып алғысы келіп, пайғамбарларға әлденеше тосын сұрақтар қойған. «Жаратушының бар екендігіне көңіліміз айқын жетті. Бірақ көзіміз көріп тұрған жоқ. Сондықтан жақсы яки жаман пиғылда екенін, ұнататынын немесе жек көретінін білмейміз. Тағат-ғибадатымыз қабыл болып жатыр ма, жоқ па, одан тағы бейхабармыз. Бұл талап-тілектерімізге қайткенде жауап ала аламыз»,-дескен.
«Туған әке-шешең-жер бетіндегі кіші Құдайың» тақырыбында шағын эссе жазу.
ІV.Жаңа сабақты бекіту.
| Толықтауыш |
Толықтауыштың сұрақтары
Дара, күрделі, үйірлі толықтауыш
Тура, жанама толықтауыш
Байланысу тәсілі
Байланысу түрі
Синтаксистік қатынас
Толықтауыш болатын сөз таптары
- Қорытынды
VІ. Үйге тапсырма 47-жаттығу (бір сөйлемге сатылай кешенді талдау жасау)
VІІ. Оқушыларды бағалау.
