Сөз таптарынан өткендерді қайталау

Курманбаева Рыскул Өмірзаққызы                                                              Алматы облысы,Ұйғыр ауданы, «№4 Шонжы орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі.

1. Сабақтың тақырыбы Сөз таптарынан өткендерді қайталау               /9-сынып/                                                                                                                Сабақтың мақсаты:                                                                                          1.Білімділік.   Ойын түрлері арқылы сөз таптарынан өтілген             материалдарды қайталату арқылы білімдерін кеңейту.                                  2.Тәрбиелік. Қазақ тіліне деген сүйіспеншілікке,ізденгіштікке тәрбиелеу. 3.Дамыту.  Өтілген материалдарды қайталату арқылы есте сақтау қабілеттерін,сөйлеу тілін,ойлау қабілеттерін дамыту.                            Көрнекіліктер:  Қазақстан географиялық картасы,топтамалар,ұшақ макеті. Әдістер:   М.Монтосеридің өздігінен дамыту технологиясы,халықтық педагогика                                                                                                           Сабақтың түрі. Саяхат сабағы /Қазақстанның ең ірі қалаларына сапарға шығу/                                                                                                                       Пәнаралық байланыс   География                                                                    Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру  2.Қайталау сабағының мақсатын түсіндіру.3.Сабақтың барысы /Сабақты өтпес бұрын ұшқыш оқушыны және            2 топқа басшы сайлап алу.Олардың өз тапсырмаларын түсіндіру./                       1.Іс-сапарға шығамыз.  Ол үшін жоспар жасап алуымыз керек.Әр істі бастар кезінде тоқым қақтырып жатады. Сол «Тоқым қағар» жөнінде түсінік беріп өту.                                                                                                                                    «Тоқым қағар» ойыны.                                                                                                      1-топқа:  Берілген сөйлемді сөз табына қарай талда.                                           а/. «Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңы 1997 жылы 11 шілдеде қабылданды.                                                                                                                              2-топқа: Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жаса                                   ә/.Өзге тілдің бәрін біл,                                                                                                           Өз тіліңді құрметте!/Қадыр Мырза-Әлі/                                                                          2.Талдықорғанға бару  «Шашу» ойыны ойналады. Шашу туралы түсінік беріп өту./Дөңгелекше топтамаларға  сұрақтар жазылған.Сол сұрақтар оқушыларға қарай шашылады.2-топ мүшелері  жинап алған топтамалардағы сұрақтарға кезекпе-кезек жауап береді.                                                                   2.Семей қаласына бару.   Тест сұрақтарына жауаптар алу                                              /Мына сөйлемде сын есім қандай қызмет атқарады?                                      а/.Бастауыш  ә/.Баяндауыш  б./Анықтауыш                                                                 Қар қандай аппақ болса,аюдың түсі де сондай аппақ.                                                  Қай сөйлемде сын есім заттанып тұр?                                                                       а/.Марал жақсы оқиды  ә/.Жақсы сөз жан сүйсіндіреді  б/.Жақсының жақсылығын айт,нұры тасысын.                                                                                   Қайсысы болжалдық сан есім?   а/.Оныншы  ә/.Он-оннан   б./Ондаған                  «Кей» есімдігі қай сөзбен тіркескенде бірге жазылады?                                                  А/. біреу   ә/.жағдай   б/.уақыт                                                                                Есімше сөйлемде қандай қызмет атқарып тұр?                                             а/баяндауыш  ә/ толықтауыш  б/анықтауыш                                                    Көрмегенді көзіңмен,  Көпіршітпе сөзіңмен.                                                     3.Өскемен қаласына бар. «Сөзден-сөзге»  ойыны                                                           1-топқа:  Қ  дыбысынан басталатын етістікті тауып атаңдар.                                             2-топқа:  Қ  дыбысынан басталатын сын есімдерді тауып атаңдар.    4.Павлодар қаласына бару.  Қызықты сұрақтар арқылы мақал-мәтелдерді табу.                                                                                                                                Кімнің қызы қай кезде таранады? /Қойшының қызы қой келгенде таранады/     Қорқақ неден қорқады? /Қорқақ көлеңкесінен қорқады/                                                      Қандай балалар бір-бірімен ойнамайды? /Аш бала тоқ баламен ойнамайды/   Бос сөзге үйір, іске жалқау адамды қалай атайды? /Тілге шешен ,іске мешел./    5.Көкшетеу қаласына бару. «Тез тауып жаз» ойыны.                                   Мәтіннен сөйлемдер оқылады.   Күздің таңы баяулап атып келеді.Қос аңшы құстарды ұстап шықты да, белдеудегі аттарын кеп шешті.Үй ішіндегі адамдар да келген аңшыларды  күтіп отырған еді.Барлығы да келер іс жайлы ақылдаса бастады.Құстарды құсбегілеріне тапсыратын болды.                                      1-топқа:   Зат есімдерді түрлеріне қарай теріп жазыңдар.                                            / дара ,күрделі,негізгі ,туынды, жалпы,жалқы,деректі дерексіз.                                    2-топқа: Етістіктерді түрлеріне қарай теріп жазыңдар. /дара,күрделі,болымды,болымсыз,сабақты,салт/                                                   6.Ақтөбе қаласына бару. Әзіл аралас сұрақтарға жауап беру.                         Адамның қай жеріне нан піседі? /Кеудесіне/                                                                Бір қазанға сыймайтын қандай бастар? /Екі қошқардың басы/                        Адамның қай мүшесі қорқақ,қай мүшесі батыр?  /Көз қорқақ ,қол батыр?/  Түйеге жұрнақ жалғанса кім болады? /Түйеші/                                                7.Қостанай қаласына бару.                                                                                                1-топқа:   Республикамызда бір өзеннің аты батыр сөзінің синонимі мен бастағы бір мүше атынан құрылған.Ол қай өзен? /Ертіс/

2-топқа:    Бірінші сөзі көп сөзінің антонимі,екінші сөзі сөйлемнің ең кішкентай бөлшегі,үшінші сөзі қымбат металл аты болып келетін қай мақал еді? /Аз сөз- алтын/                                                                                                   8.Ақтөбе қаласына бару.  2 топ мүшелеріне ортақ тапсырма:                          Тұрақты тіркестердің мағыналарын табу.                                                                  Тайға таңба басқандай /анық/                                                                               Біреудің ала жібін аттамау/ұрлық жасамау/                                                                 Қой аузынан шөп алмас/момын/                                                                                Көзді ашып-жұмғанша./лезде/                                                                                    Төбе шаша тік тұрды /қорқу/.                                                                          9.Қызылорда қаласына бару. 2 топ мүшелеріне ортақ тапсырма:                     Мына әріптердің ретін тауып,оқысаң ұстаз туралы тамаша бір сөйлем шығады. Ол қандай сөйлем?                                                                                       Ұ З Ы Ә Д Ы      С Ы Ұ К Е Й       Т Ң Л Е Й Л     А Д Ы Ң С А                      /Ұстазыңды ұлы әкеңдей сыйла/                                                                                10.Өз жерімізге оралу. Оқушыларды бағалау.                               11.Қорытындылау.

 

2.Сабақтың тақырыбы    Адамдар арасындағы шынайы өмірдастан  Сабақтың мақсаты:

Білімділік	Дамытушылық	Тәрбиелік
Жеке адам өміріне қатысты іс-қағаздардың бірі-хат,оның түрлері,тілдік сипаты туралы ұғым беру.	Іс-әрекет жұмыстары арқылы оқушылардың шығармашылық біліктілігін арттыру.	Оқушыларды қарым-қатынас жасау әдебіне,тіл мәдениетіне тәрбиелеу.

 

Сабақтың типі       Жаңа тақырыпты түсіндіру                                                      Сабақтың түрі      Дәстүрлі,тіл ұстарту сабағы.                                                 Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер:                                                             Сұрақ-жауап,шығармашылық жұмыстар,талдау.                                            Сабақтың көрнекілігі:    Хат,бейнетаспа,теледидар,кадаскоп,сызбалар,суреттер,топтамалар,злектрон- дық оқулық.                                                                                                           Оқушылардың танымдық қызметі,міндеті:                                                                 Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру,мақсатын ашу.

1.Ұйымдастыру.                                                                                                    2.Өтілген материалдарға шолу.                                                                             3.Жаңа тақырыпты өту кезеңі.                                                                      /Сабақтың тақырыбы,мақсаты айтылып,кадаскоптан сызба көрсетіліп,түсіндіріледі/.

 

 

Хат түрлері

Қызметтік хаттар      Жалпы амандықты білдіретін хаттар   Шығармашылық хаттар

Ресми стильде мекеме            Қолдану аясы                           Публицистикалық,көркем                                                                                                    ұжымдарда жазылатын                                                             әдебиет стильдерінде                                                                                                            іс-қағаз                                                                                        жазылатын шығармашылық                                                                                                                                    .                                                                                                    жұмыс

Жазылу тәсілі

Қарасөз түрінде                                                                         Өлең түрінде

 

4.Жаңа тақырыпты бекіту.                                                                      5.Талдау,жаттығу жұмыстары./Сынып оқушылары үш топқа бөлінген./

1-топ:Жауынгер жазушы Баубек Бұлқышев атындағы топ.                                             2-топ:Балалар әдебиетінің атасы Ыбырай Алтынсарин атындағы топ.                             3-топ: Зерттеуші ғалым Шоқан Уәлиханов атындағы топ.                                         /Топ жетекшілері электрондық  оқулықты пайдалана отырып, өз топтары туралы мәліметтер беріп,үйге берілген сөзжұмбақтарымен таныстырып өтеді./                                                                                                                                   1-топқа тапсырма:                                                                                                        Б.Бұлқышев Шығыс ұлына хат» мәтіні бойынша:                                                          /Хат дауысы үнтаспадан тыңдалады.Мына сұрақтарға жауап береді./  1.Хаттың иесі кім? Қай кезде жазылған? Хат мазмұны не туралы?                    2.Қандай достарының аты аталады? Баубек хатта өз тағдырларын тапсырғандар кімдер деп көрсеткен?                                                                           3.Хат соңында жазушы кіммен қоштасады?                                                                     Өмір мен өлім туралы жауынгер жазушының психологиялық толғанысы,халқына ,еліне деген сағынышы,сүйіспеншілігі жазылған.Өз борышын ашып көрсеткен.Жалпы шығыс елі мен ұлына арнап жазған хаты екен. Қазақ еліне ортақ хаты.

2-топқа тапсырма:                                                                                                Теледидардан Ы.Алтынсарин туралы декектер көрсетіліп,Балқожа бидің хаты оқылады./2-топ оқушылары өлең шумақтарына талдау жұмыстарын жүргізеді/.

3-топқа тапсырма:                                                                                                                  Электрондық оқулықтан Ш.Уәлиханов туралы мәліметтер көрсетіліп,орыс жазушысы Ф.М.Достоевскийдің Шоқанға қайтарған жауап хаты тыңдатылады. /Бұл топтағы оқушылар мәтінге талдау жұмыстарын жүргізеді/     Хат жазуға қойылатын талаптар жөнінде айтылады.                               1.Қаратпа сөз қолданылады.                                                                                            2.Кім жазғаны айтылады.                                                                                                3.Мақсаты көрсетіледі.                                                                                            4.Білдірмек ойын,тілегін көрсетеді.                                                              5.Қоштасады.                                                                                                           6.Мерзімі жазылады./Осы талаптар бойынша топ мүшелері хаттарға талдау жасайды/.                                                                                                                 Сұрақтар:                                                                                                                        1.Хаттар қандай тәсілмен жазылған?                                                                             2.Өлең неше шумақ,қанша буыннан тұрады?                                                    3.Мәтіннен оқшау сөзді табыңдар.                                                                               Венн диаграммасы бойынша жұмыс.                                                                     Балқожа бидің хаты                                                                                                                1.Өлең түрінде.                                                                                                                   2.Қаратпа сөз қолданған.                                                                               3.Немересіне деген тәрбиелік мәнді сөздермен жазылған.                                4.Сағыныш сезімі айтылады.                                                                       Ұқсастылығы                                                                                                                      1.Кім жазғаны анық.                                                                                                   2.Мақсаты айқын.                                                                                                             3.Ой-тілегі көрсетілген.                                                                           4.Жылдары,заманы сәйкес.                                                                                     5.Күрделі сөздер бар.                                                                                      Достоевскийдің хаты:                                                                                                         1.Қарасөз түрінде.                                                                                                       2.Шоқанның орнын ерекше бағалап көрсеткен.                                                      3.Ғашықтығы айтылған.                                                                              Шығармашылық жұмыс                                                                                  1.Оқушылардың жазған хаты тыңдалады.                                                                  2.Өлең түрінде жазылған хаттардан ұйқас түрлері табылады.                                3.Сөздерге сатылай комплексті талдау жасалынады.                                                    4.Нашар оқушыларға топтамалар беріліп,тексеріледі.

Еріксіз қыл қаламды қолға алайын,                                                                         Көкешім ,сізге арнап сөз жазайын.                                                                             Ақындық қабілетім болмаса да,                                                                                   Ұйғардым өлеңмен хат жазайын.

Амансың ба,асыл ағам,арысым,                                                                                      Өтуде ме қызмет-жұмыс,барысың?                                                                                    Көңіл-күйің,жай-күйің-бәрі аман ба?                                                                        Тыныштық па,қалай өмір ағысың?

Жүрек қағыс,оқу барыс ойдағыдай,                                                                                     Тағы да мен сұраймын қалай жағдай?                                                                                          Қандай хабар,жаңалық болып жатыр?                                                                               Хат келген жоқ біздерге көптен талай.

/Талдау жұмыстарынан кейін топ мүшелері жұмбақтар шешеді/.                             6.Үйге тапсырма.                                                                                                             7.Оқушылар бағаланады.

 

3.Сабақтың тақырыбы      Пікірталастың түрлері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік	Дамытушылық	Тәрбиелік
Тақырып жөнінде түсініктерін кеңейту,түрлерін ажырата білу.Мақсатын ұғындыра айу.	Оқушылардың ойлау қабілеттері мен есте сақтау дағдысын,әдеби тілде өзіндік ойларын жеткізе білу тілін дамыту.	Шығармашылықпен жұмыс істеуге,шапшаңдыққа, сауаттылыққа, сүйіспеншілікке, әдеби тілде мәдениетті түрде сөйлеуге тәрбиелеу.

 

Сабақтың типі    Жаңа білімді хабарлау                                                             Сабақтың түрі    Жаңа оқу материалдарын оқып үйрену сабағы                        Сабақтың әдісі:  Түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап,ойбөліс.                                    Пайдаланған білім технологиясы:                                                                        Сатылай комплексті талдау технологиясы./Н.А.Оразақынова/                               Пәнаралық байланыс : Әдебиет,қоғамтану.                                                     Көрнекілігі:                                                                                                        Электрондық оқулық, кадаскоп, плакат қағазға жазылған сөздер.                              Сабақтың барысы:                                                                                    1.Ұйымдастыру.                                                                                                /Оқушыларды жаңа сабақты түсінуге даярлау,оқушыларды түгендеу/

2.Жаңа сабақты түсіндіру.                                                                                     /Сынып оқушылары 3 топқа бөлінген.Әр топ иелері өздеріне алдын-ала бөлініп берілген пікірталастың түрлерімен таныстырып өтеді..Электрондық оқулықтан,кадаскоптан пікірталас түрлері ,мақсаты көрсетіледі./

                                         Пікірталастың түрлері

Пікіралмасу                                                                          Ойбөліс

Ойталқы                                                                   Сөзталас

Пікірсайыс                                       Айтыс

1.Пікіралмасу-латын сөзі,мағынасы-зерттеу,талқылау,талдау,пікіралмасу көпшілік арасында өтеді.Мақсаты-әр түрлі қозғалыстарды салыстыра зерттей отырып,шындық пікірді көрсету,талас имәселесінің шешімін іздеп табу. 2.Ойталқы-латын сөзі,мағынасы ой жүгірту,жарыссөз,айтыс.Ойталқы-ғылыми және қоғамдық мәні бар тақырыптардың төңірегінде көпшілік арасында өтетін сөз жарысы.                                                                               3.Пікірсайыс-грек сөзі,мағынасы соғысқұмар,жаулылық, дұшпандық.Мақсаты-қарсы жақты жеңіп шығу,өз пікірінде қалып,соны бекіту.                                                                                                                     4.Ойбөліс-француз сөзі,мағынасы айтыс,жарыссөз.Ойбөліс-көпшілік алдында екі адамның не екі топтың бірдеңе туралы ой-пікірлерін ортаға салу.   5.Сөзталас-орыс сөзі,мағынасы-бір мәселені талқылау.                                  6.Айтыс-қазақтың сөзі,мағынасы-екі адамның не екі топтың расында суырып салма өлеңмен кезектесе айтылатын сөзжарысы,өнер сайысы.                       3.Жаңа сабақты бекіту.                                                                                  4.Ойталқы: Ж.Аймауытовтың «Ақбілек» романындағы Ақбілек қыздың тағдыры туралы…Сұрақ:Неге жазушы Ақбілекті Міржақыптың Жамалындай бақытсыз қылып аяқтамады? Балташ образы неге керек болды?                 5.Топтармен жұмыс.                                                                                                          /3 топтан бір оқушыдан шығыптоптамадағы сөйлем мен сөздерге сатылай комплексті талдау жүргізеді/

1-топтама:   Батырға оқ дарымайды,  Батырға жау жоламайды.  «Дарымайды» сөзін сөз құрамына,лексика-граматикалық мағынасына қарай сатылай талдауды жаса.                                                                                                            2-топтама:  «Пікірталас»  сөзіне математикалық тәсілмен дыбыстық мінездеме жаса.

3-топтама:  Аналар баласының өнерлі ісін мақтан етеді.                                 /Сөйлемге синтаксистік талдауды сатылай комплексті түрде жүргіз./             6.Дебат                                                                                                                    Жақтаушы топ: Жырдың басты тақырыбы-жастардың махаббаты, бас бостандығын аңсаған жастар, олардың махаббатын қазіргі заманға үлгі ету.    Даттаушы топ:Бұл жыр халықтың салт-дәстүрін, әдет-ғұрыптарын кеңінен көрсете білген жыр. Мұндағы басты тақырып махаббат емес, өткен ғасырлардағы халықтың ауыр тұрмысы,адам мінезінің түрлі қиындықтарда әр түрлі болуы.                                                                                 Спикер/төреші/. Нақты дәйектер келтіріп,айғақтарды айтып,шешендігін ,көп ізденгендігін көрсетеді.                                                                                       7.Қосымша сұрақтарға жауап.                                                                              8.Үйге тапсырма.                                                                                             9.Оқушылар бағаланады.

[bws_related_posts]