Дене шынықтыру тәрбиесінің маңызы

Астана қаласы №57 орта мектебінің
дене шынықтыру пәні мұғалімі: Кабыкеев Асет

Дене шынықтыру тәрбиесінің маңызы

Дене шынықтыру тәрбиесі дегеніміз адам денсаулығын сақтау мен нығайту және дененің дұрыс дамып қалыптасуына жеткізу.

Дене шынықтыру тәрбиесінін мақсаты — салауатты өмір сүру негіздерін білу және ұстану, өз еркімен дене шынықтыру және спортпен шұғылдану дағдыларын қалыптастыру.

– денсаулықты нығайтуға және дене шынықтыруды дұрыс дамытуға ықпал жасау;

– табиғи қозғалтқыш қасиеттерді дамытып жетілдіру;

– дене шынықтыру мен жүйелі шұғылдануға тұрақты қызығушылық пен қажеттілікті тәрбиелеу;

– табиғат күштерімен балалар денесін шынықтыру (күн, су, ауа)

– ақыл-ой және дене еңбегіне қабілеттілікті жетілдіру;

– гитиеналық дағдыларды қалыптастыру.

Дене шынықтыру тәрбиесінің мазмұны жас ұрпақты дене шынықтыру мәдениетінің әр түріне, әскери-өнер әрекеттеріне қатысуын, адам денесінің оның ақыл-ой, сезім, еріктерімен үйлесімді дамуын қамтиды.Қазіргі кезде мектептің тұтас педагогикалық процесінде салауатты өмір салтын сақтау кеңінен насихатталуда, валеология сабақтары өткізілуде, төтенше жағдайларда өзін-өзі қалай ұстау керектігі туралы курстар оқылып, барлық мектептерде психологтар, медицина қызметкерлері баланың денсаулығын,психофизиологиялық жағдайы мен әлеуметтік деңгейін зерттеп, ескеруді жақсарту жұмыстарын жүргізуде.Эстетикалық тәрбие дегеніміз балалардың бойында өз өмірін сұлулық заңдарына сай кұра алу кажеттіліктері мен дағдыларын қалыптастыру және, енбекте, коғамдық іс-әрекетте адамдармен қатынас жасауды сұлулық идеалдарын негіздеу.

Дене тәрбиесі — валеология ғылымдарының бір саласы. ДенетәрбиесікөнезамандаГрецияда, Римдежәнебасқадайеддердедамыған. Олтуралығылымитұрғыданжиналғандеректер бар. Денетәрбиесініңмаңызы — адамныңденсаулығыннығайтып, күш-жігерін, ақыл-ойынарттырады. ОсығанбайланыстыФранциядаФ.Рабле, М.Мантель, денетәрбиесінақыл-ой, білімменбіргеқараукерекекеніннасихаттаған.Чехтың ұлы педагогы Я.А.Коменский «Ұлы дидактика», «Ана мектебі» атты классикалық еңбектерінде балалар гигиенасы, денсаулығы, тамақ режимі проблемаларына, ойындары мен дене шынықтыру жаттығуларына ерекше мән беріп, дене тәрбиесін балалардың жас кезінен-ақ басталуы қажет екенін дәлелдеп, оны педагогикалық үрдістің аса маңызды бөлігі деп есептеді.Орыс халқының алдыңғы қатардағы педагогтары мен қоғам қайраткерлері В.Н.Белинский, Н.А.Добролюбов, Н.Г.Чернышев-ский балалардың дене тәрбиесіне үлкен мән берген болатьш. Ұлы педагог К.Д.Упшнскийденетәрбиесінеңбекпенбайланыстыразерттеді. Оладамныңақыл-ой мен көзқарасының, күш-жігерініңқалыптасыпдамуынаеңбектіңмаңызынжан-жақтыкөрсетті. Орыстыңатақты анатом-педагогыП.Ф.Лесгафтденетәрбиесініңғылымижүйесінқұрды. Олбалалардыңтүсінігі мен ойлауқабілетіндамытудаденетәрбиесініңмаңызы бар депкөрсетті.ХІХ-ХХ ғасырларда көптеген елде спорт түрлері дене тәрбиесі ретінде кеңінен өріс алып, дами түсті. Денетәрбиесініңғылыминегіздебірнешеғылымиәдістемесіжасалынды. Олвалеологиялықтәрбиеніңеңнегізгібағыттарыныңбірінеайналды.

Гигиеналық-жаттығулар мен ұдайышұғылдану, жугіру, шаңғытебу, жүзу, қайықесусияқты спорт ойындары мен арнаулыжаттығуларадамныңтынысалуүрдісінкүшейтеді. Қанайналысып, заталмасуынжақсартады.

Денетәрбиесіадамныңжасерекшелігінеқарайжүргізіледі. 1—3 жастағыбалаларғаарналғандене тәрбиесініңміндеті — балалардыгигиеналықкүтімгеалу, олардыңдұрыс, уақытыментамақтануынқадағалау, жассәбилердітазалыққат.б. дағдыландыру. Мектепжасынадейінгі (3—7 жас) балалардыңденетәрбиесітөзімділігін, қозғалғыштығьш, ептілігінқалыптастыруғабағытталған. Балала рбақшасында аптасына бір рет 20—30 минут арнайы жаттығулар, кү нсайын таңертең 4—5 минут гимнастика өткізілгені дұрыс. Дене тәрбиесінің негізгіс аласы — гимнастика, ол спорт және мектепте нтыс жұмыср етінде де жүргізіледі. Сондықтан дене тәрбиесі міндетті пән ретінде оқу бағдарламасынае нгізілген