Түрік қағанаты (552-603жж.)

Батыс Қазақстан облысы

Орал қаласы

№34 А.Тайманов атындағы мектеп-гимназия

Ахбулатова Майра Берикона  — жоғары санатты тарих пәні мұғалімі

Түрік қағанаты (552-603жж.)

Мақсаты:

• Білімділік:       Түрік қағанатының құрылуы, дамуы, ыдырау себебі, шаруашылығы мен мәдени өміріндегі ерекшеліктермен таныстыру, жан — жақты білім беру;

• Дамытушылық: 6-сыныпта  алған білімдерін дамыту, тарихи оқиғаларды жүйелеп, жіктеп айтуға үйрету, тарихи оқиғаларды қорытындылауға дағдыландыру

• Тәрбиелік:

Оқушылардың ел тарихына сүйіспеншілігін арттыру, патриоттық сезімге

тәрбиелеу.

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту

Сабақ түрі: көрнекі сабақ
Сабақ әдісі: сұрақ — жауап, тірек — сызбалар, кестемен жұмыс.
Сабақ көрнекілігі: оқулық, карта, тест, сөздіктер жинағы
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.

ІІ. Жаңа сабақ.

Жоспары:
1. Түрік қағанатының құрылуы, жер аумағы.
2. Халқы.
3. Шаруашылығы.
4. Мәдениеті.
5. Түрік қағанатының ыдырауы.

(Түрік қағанаты туралы электронды оқулықтан үзінді көрсетіледі)

1. Жер аумағы

   Алтайдан бастап, батыста Каспий теңізінедейінгі аралықты алып жатыр.

  Оңтүстік —  шығысында Қытаймен, оңтүстік – батысында парсы еліміен

шектеседі.

   Картамен түсіндіру

2.Халқының этникалық құрамы:

Түркі тілдес халық

Басым көбі – теле (тирек) тайпасы

30 астам теле тайпасы     Қырғыз, оғыз, ұйғыр,дулу, үйсінт.б

Саяси жағдайы.

Жылдар сөйлейді:

545ж-  Қытаймен бейбіт келісім

552ж-  Жужан қағаны Бумыннан жеңілді

552-554жж –Мұқан қаған кезінде жужандар толық жеңілді

555ж-  түріктер Арал теңізіне дейін жетті

563-567жж- эфталитеттерді жаулап алды

570-580жж –Түрік қағанатының шығыстағы ықпалы күшейді.

VІғ. 70ж – Түрік қағанаты иелігі Солтүстік Кавказ бен Қара

                     теңізге дейін ұлғайды.

Бумын қаған                                              Иштеми қаған

Түрік қағанатының елханы, қолбасшысы.         Соғды жерін жаулап алды.

kk.wikipedia.org/wiki/Түрік_қағанаты атты бейне материал көрсетіледі.

Шаруашылығы

• Көшпелі, жартылай көшпелі  мал шаруашылығы;

• Қыстаулары: Іле, Талас, Ертіс, Сырдария өзені бойындағы оты, суы мол  жерлер;

• Төрт түлік мал өсірді.

• Ірі өзен бойларында жер өңдеу кәсібімен айналысты.

Мәдениеті.

Баспанасы:киіз үй – ыңғайлы,  қыста – жеркепелер, ағаштан, тастан, қамыстан жасалған тұрақ – жайлар.

Жылқы –басты көлік

Ат әбзелдері түрлері өте көп.

Ауыздық, жүген, үзеңгі, кісен, ертоқым, таға

Жерлеу рәсімі  кезеңдері.

Жаңа тақырыпты бекіту.

І тапсырма.Есіңе түсір,  кестені толтыру.

ІІтапсырма. Сыйқырлы сандық(13 слайд)

1. Ерте орта ғасырда ірге тіккен алғашқы феодалдық мемлекетті ата?

2. Қытай шежіресі бойынша түрік сөзінің мағынасы қандай?

3. 552ж. Жужан қағаны Анағұйды жеңген  кім?

4. Жужандар Түрік қағанатынан кім кезінде толық жеңілді?

5. 563-567жж. Түріктер қай елді жаулап алды?

6. Түріктердің алғашқы жерлеу рәсімі.

7. Түрік қағанатында 581ж болған оқиға?

8. Түрік қағанаты екіге бөлінген жыл.

9. Түрік қағанатының негізгі шаруашылығын ата?

 

Бағалау.

Үйге тапсырма:

§1.Түрік қағанаты (552-603жж.)

• Түрік қағанатының жер аумағын кескін картаға түсір;

• Негізгі мәліметтерге байланысты “тарихи домино” құрастыру;

• Түрік қағанатының билеушілерін жатқа білу.

[bws_related_posts]