Жазушының суреткерлік шеберлігі

Маңғыстау облысы
Бейнеу ауданы
«Сам орта мектебі»ММ
Чопанова Гүлжайнар Аскарбаевна
Сабақ тақырыбы:Жазушының суреткерлік шеберлігі

Сабақ мақсаты:а) білімдік: Мертіккен Құлагердің және Ақанның

трагедиялық  жай күйін суреттеуде жазушының тіл

шеберлігін аңғарту,

әдеби- теориялық ұғымдарына түсінік беру.

                           ә) дамытушылық: Жазушының қазақ халкының атқұмарлы-

ғын суреттеуде қолданған эпитет,теңеу,метафораларды

дұрыс таба білуге, талдай білуге әрекеттендіруге ұштау.

б) тәрбиелік: Қазақтың ұлттық өнерінің тереңдігіне ой

салу.Оқушыларды атқұмарлыққа, ұлтжандылыққа, әдептілікке

тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас сабақ

Көрнекілігі:интерактивті тақта,тест парақшалары, оқулық, интернеттен

алынған қосымша материалдар.

Оқыту- әдіс- тәсілі: Жинақтау,түсіну,таныту,қорыту,талдау,қолдану,ой-пайым

Сабақ барысы:1.Сәлемдесу.Түгендеу. 2.Үй тапсырмасын тест тапсырмасы

арқылы жинақтау және анықтау.

Жаңа сабақ.

Мұғалім сөзі.С. тақырыбы: Жазушының суреткерлік шеберлігі

С. Мақсаты: Жазушының тіл шеберлігін аңғартуда көркемдеуіш сөздерді (эпитет, метафора, теңеу) ажырата біліп,шығарма идеясын ашуда ажарлау тілін талдату.

1.Түсіну.

1.Слайд. Эпитет – бір заттың түр- түсін басқа заттың түр – түсімен                                             салыстырып көрсету.Эпитет заттың қандай екенін анықтап, анықтайтын сөзінің алдында келеді.

2. Слайд.

Метафора- сөздің ауыстыру мағынасында келіп, сыртқы, не ішкі бір ұқсас-

тығына қарап, бір затты екінші бір затқа балауды айтамыз.

3.Слайд.

Теңеу – затты тура мағынасында емес,ауыспалы басқа мағынамен салыстырып айту.

 

Теңеу жасайтын:

• дай, -дей, — тай, — тей, — ша, -ше, -дайын, -дейін жұрнақтары мен секілді

сияқты сөздерді қосу арқылы жасалады.

 

2 бөлім. Мағына ашу.

Терісі қандай: жұқа – көзел етіктің былғарысындай мап- майда.Қандай сөз?

Быртық бақай, ит жіліншек, тазы тізелі,бөкен санды,сіңірі бура тілерсек.Көр-

кемдеуіштің қайсы?

Майда жал,жеңіл құйрық қандай сөз ?

Күреңбай сыншының құлагерге берген сипаттамасынан көркемдеуіш сөздерді

тауып оқы.

• Шіркіннің тұрқын қарашы,он екі таспадан өрен ұзын бишіктей.
• Тынысы тарылмайтын құлаш кеңірдек, талыс танау.
• Аяғы қаққан қазықтай тік, тұяғы мүжілмейтін Оқжетпестің қайрақ тасындай.
• Қасқыр жауырын,түлкі төс,қоян жонды.

        3 бөлім. Талдау.

«Ат шаппайды бап шабады» деген Күреңбай сыншының айтуынан көркем-

деуіш сөздерді анықта.

• Терінде сықпа құрттың дәміндей дәм жоқ,жеті тері алынған,бір қасық ащы тері қалмапты.Құмалағында да қоянның көз жасындай бір тамшы су жоқ….

 

4.бөлім. Салыстыру.Құлагер мен Құлайкөкті.

    Құлагер.

Жермен- жексен болып,кешкі қосаяқша зымыраған құлагер құлағын

     жымпитып,бір-ақ уыс боп құйындай ұшты.Құлагер ерекше тұлпар.

    Бәйгеге түскен аттар.

Төрт ат та бұл кезде қара терге малынған екен.Құйыскан,айыл астынан

сабынданған ақ көбік көрінеді.Болдыраған аттар.

5. бөлім.Қолдану. Шағын шығарма жазу.

      «Ақан сері мен атбегілік өнер»  «Ақан трагедиясы – ел қайғысы»

6. бөлім. Жазушы суреткерлігіне түйін сөз.

       Ұжымдық жұмыс.Жазушының өнері шығарма тілінде.Құлагер –  

      Ақан қанаты,сырласы. Ата кәсібі – сыншылдық, атбегілік халық

      мұрасы.

7. Белсене қатысқан оқушыларды бағалау.

    Үйге тапсырма.І. Жансүгіровтың «Құлагер» поэмасын оқу.