«Автомобиль» повесі(Ә.Кекілбаев 1939ж туылған)

Маңғыстау облысы

 Маңғыстау ауданы, Жыңғылды ауыл

Есір Айшуақұлы атындағы

орта мектептің мұғалім

Асылтас Тунгатарова Түйешиевна

 «Автомобиль» повесі(Ә.Кекілбаев 1939ж туылған)

5 — сынып

         Сабақтың  мақсаты: Білімділігі: — «Автомобиль» повесіндегі бала  Жақанның санасын  оятқан өмір  сабақтарын жете  түсінуі.Жақан арманы, оның орындалған мұраты екенін  дәлелдеу;Дамытушылығы: — оқушының сөз байлығын,сөздік  қорын байыту, өз ойын ауызша да жазбаша да жүйелі жеткізуге баулу;Тәрбиелілігі: — еңбек сүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, адамгершілікке тәрбиелеу.

       Сабақтың  түрі: қорыту  және  білімдерін жинақтау.Сабақтың  әдісі: сұрақ – жауап, іздендіру, қайталау.

       Сабақтың барысы:

       І.  Ұйымдастыру Амандасу,  сынып тазалығын  қадағалау,оқушыларды  түгендеп,назарларын  сабаққа аудару.

      ІІ.  Повестің  шығу  тарихы

       Жазушының  бүгінгі  күн  тақырыбынажазған  шығармаларының  бірі -“Автомобиль”.Повестің “Автомобиль”  атануының  өзі  көп нәрсені  аңғартқандай.  Шығарманың негізгі  оқиғасы  жазушының  туған  өлкесінде  өткен. Шығарманың  негізгі  арқауы – белгілі  бір  аңызға  құрылған, соғыстан  кейінгі  халықтың  тағдыры, олардың  бір – біріне  тигізер  ықпалы,  бүгінгі  күн  тұрғысының  берер  бағасы,  ауыл  өміріндегі жаңалық — өзгеріс,  техниканы  меңгерту  т.б. сөз  болады.

      “Автомобиль”  повесі  аңыздық  желіге құрылғанымен,  арғы  түбі  өмірде  болған  оқиға, ақиқатқа  негізделген. Бұл  повесть– Қобылан Зоранұлының  рухына  бағышталған.  Оны  біз повестің  басындағы  мына  арнау  сөздерін аңғарамыз.

       Сен  ылғи  шалғай  қиырларға,  алыс  сапарларға  аттанушы  ең.  Сондай  бір  айлап — жүретін   ұзақ  рейстен  әлі  оралмай  қойғаның.  Сен  біздің  ауылда  бұрын – соңды  ешкім  атакәсіп  ете  қоймаған  жаңа  өнерге  бірінші  боп  бет  бұрғандардың  бірі  едің.  Құландар  жортқан  құба  түзге   талай – талай  соны  соқпақты  өзің  салдың.  Талайларды  алыс  жолдарға,  сәт  сапарға  өзің  аттандырдың.  Мені  де  әлі  күнге  ұлығат  шеруден  қалмай  ілестіріп  келе  жатқан  осы  сапарыма  арқамнан  қағып,  аттандырып  салған  өзің едің.  Сол  сапар  ақым, дос  қарызым  өтелген  жоқ, енді  өтелмекші де  емес… Сенің атың  Қобылан еді. О  баста Қобыландыдай  батыр  болсын  деп  қойылған  шығар. Сенің  өн  бойыңда, шынында  да, батырларға тән молдық, ерлік бар  еді.    

      Сол  дарқан  молдылығыңмен, кеңдігіңнен де  бейбіт  заманда  бейуақ  опат  болдың. Ақ  түтек  боранда  бала  кезден  бауыр  басқан  рулің  ғана  басыңды  сүйеді. Өзіңді  енді  қайтып  көрмес, құшақтатпас  мәңгілік  ғайыпқа  қимайтын өз  көңіліме  жұбаныш  болсын  деп  жазылған  өзіңе  әріптес  достарыңның  сонау  ақ желең  шақтары  туралы  осынау  шағын  хикаяны  аяулы  аға, дос Қобылан, шофер  Қобылан  Зоранов, саған  бағыштадым.

.

 Қобылан  Зоранұлы  кім?(оқушылардан  сұралады)

 

ІІІ. Ауызша  жұмыс. Повесть кейіпкерлері

 

Көксұр Елемес                      Жақан (аңыз)                  Елемес үйіндегі бала

 

 

 

Кейіпкерлері

Торғын                                                                                             гармоншы  Ғинаят

 

Жамал                                                                                             почташы  Нүркен

   

мұғалім Естемесов                                                                       сумақай Сұлтан

 

Өтемағанбет                                     Қосжан                              Оразмағанбет

                            

                             (Әр оқушы  кейіпкерлерге  тоқталады)

 

ІV.Топпен жұмыс

«Асыл сөзді іздесең»…

Сұпы                                                 Иманды  адам

Өтелші                                             Сүйек – саяқ

Китель                                             Әскери киім

Паң                                                    кербез

Тәкаппар                                          өркөкірек

Қыңушы                                           қиналмайтын

Әңгүдік                                             дөрекі

 

1. Деңгейлік тапсырмалар:

I – деңгейлік тапсырма:

1.Повесть дегеніміз не?

 

 

 

2.Повесте кездесетін тұлпардың атын ата?

Жақан

3. Жақанның бойында қандай жақсы қасиеттер бар?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II- деңгейлік  тапсырма:

1.      Кітаптан: Жақанның оқу бітіріп            қоштасар  сәтіндегі  мұғалімнің айтқан  сөзін  тап (оны қалай      түсінесің?)

 

 

 

 

 

 

 

 

2.   Жақанға  ақылшы  болған  үш                                    кісіні  ата:

 

 

 

 

                                                    

 

3.      Көксұр  Елемес  Жақанға

 

 

 

 

 

 

 

III- деңгейлік  тапсырма:

1.Тақымы атқа тисе, қай қазақтың баласының  делебесі  қызбайды?! Сөйткен Теңбілкөкті  Жақан  дәл қазіргі өмірде темір тұлпармен қалай алмастырды?

           

 

 

 

 

 

 

2.Повестегі  Естемесов  образы  өте сәтті сомдалған.Сырттай қатты көрінгенімен ол –көл – көсір мейірім иесі. Намыс қысқанда  Жақан  жоғалып  кетіп, оны жиырма балаға бас болып, өлгелі жатқан жерінен тауып алған – осы ағасы. Оның маңдайынан алғаш рет  сипаған  алақан да – сонікі. Осындай кейіпкерді Әбіш атаның қай әңгімесінен кездестірдің?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Салыстыр

 

Бала Жақан

Жақан

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VІ. Инсерт  әдісі

          

Не  білеміз?	Не  білдік?	Жаңа  сөздер

 

 

VII. Топтастыру стратегиясы бойынша повестің тәрбиелік мәнін ашып                          қорыту

Жақсы мен жаманды  айыра білу

Еңбексүйгіштік

Кішіпейілділік

Тапқырлық

Адамгершілік

Ақылдылық

Сертке беріктік

“Автомобиль” повесінен қандай тәрбие аламыз?

Қарапайымдылық

Қайырымдылық

Адамдық

Кешірімділік

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Оқушылар  осылайша  толтырады)

 

           Сонымен   оқушылар,  «Автомобиль»  жазушының  бүгінгі  күн  тақырыбына  техникалық  тақырыпты  сөз  еткен  тұңғыш  шығармалардың  бірі.

Шығарманың  аты  «Автомобиль»  болғанымен,  ол  автомобиль  жайлы  емес.  Керісінше  адам  туралы,  кешегі  жалақ  ерін  жылқышы  баланың  заман  талабына  сай  бейімделіп,   техникаға  келу  жолы  айтылған.

          Міне, баяғы   қарапайым  да  жуас  бала  Жақан  қандай  дәрежеге  көтерілген! Ел  қадіріне   бөленген,  аты  халық  аузына  ілінген,  ел  тек  қана  сүйіспеншілікпен  қарайтын.  Адам  болудың  жолы — өз  ісіңді  сүйе  білу,  оған  бар  ынтамен  берілу,  ел  сеніміне  ие  болу,  еңбектену  керек  екен.  Сонымен,  біз  бүгінгі  сабағымызды  «Өмір  үйретеді, еңбек  ширатады» — деп  қорытындылаймыз.

 

 

VІІI.  Бағалау:

Сабаққа белсене  араласқан

оқушыларды  бағалаймын.

1. Үйге тапсырма:

“Кім  болам?” тақырыбына   шығарма  жазу

[bws_related_posts]

 [bws_related_posts