Құрмалас сөйлем

 Қазақ тілі

Сыныбы: 4 «А» 

білімділігі – оқушылардың құрмалас сөйлемнен алған білімдерін тереңдету,жүйелеу, бекіту, қорытындылау.
дамытушылығы – оқушының пәнге қызығушылығын, арттыру,ойлау белсенділіктерін арттыру,  ауызша – жазбаша жүйелі сөйлеу тілін дамыту,  топта жұмыс жасауға  дағдыландыру,  өз ойларын еркін, ашық білдіруге үйрету,  шығармашылық қабілеттерін шыңдау.
тәрбиелігі –оқушыларды іс-әрекет, мақсатқа жету әдіс-тәсілдерін таңдай білуге, өзін-өзі бағалай білуге, жүйелі сөйлей,талдай  білуге тәрбиелеу
Сабақтың типі:  қайталап жинақтау, қорыту
Сабақтың түрі: қайталау сабағы
Сабақтың әдісі:, топпен жұмыс, сұрақ-жауап, баяндау,салыстыру,талдау
Интерактивті тақтаны пайдаланып, қажетті материалдарды, сызба-кестелерді көрсетіп, ой жинақтау
Сабақтың көрнекілігі: слайд,сызбалар.

Күтілетін нәтиже

«Жүректен — жүрекке» шеңбері

Көңіл-күй ахуалы

Психологиялық дайындық

-Қане, қане тұрайық,

Үлкен шеңбер құрайық

Тұрсақ үлкен шеңберге,

Алақанды ұрайық!

Күндей жылы шуақтан,

Жылылықты алайық!

1-топ Салалас құрмалас сөйлем

2-топ Сабақтас құрмалас сөйлем

3-топ Аралас құрмалас сөйлем. Ережелерді еске түсіріп қайталау.

Құрмалас сөйлем — екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіретін, мағыналық жағынан өзара байланысты біртұтас сөйлем.

Қызметі жағынан оның жай сөйлемнен өзгешелігі жоқ, екеуі де ойды екінші бір адамға білдірудің құралы. Құрмалас сөйлем жасалу жолына қарай үш түрге бөлінеді: а)Салалас құрмалас сөйлем; ә) Сабақтас құрмалас сөйлем; б) Аралас құрмалас сөйлем. Құрмалас сөйлемнің белгілері:

1. кем дегенде екі жай сөйлемнен (синтаксистік компоненттен) құралып, әр сөйлемінде предикаттық қатынас болады. Кей жағдайда бастауыш айтылмағанымен,баяндауыш арқылы білініп тұрады. Ал құрмалас құрамындағы жай сөйлемнің әрбірінде баяндауыштың болуы міндетті;
2. жай сөйлемдер белгілі бір тәсілдер — баяндауыш формалары және шылаулар арқылы байланысқа түседі;
3. негізгі компоненттер — жай сөйлемдер мағынасы жағынан логикалық байланыста болып, біртұтас күрделі ойды білдіреді.
4. Құрмалас сөйлем компоненттерін өзара байланыстыруда интонацияның да айрықша қызметі бар. Алғашқы компонент аяқталмаған, ұласпалы интонацияға ие болады да, соңғысы аяқталған тиянақты интонацияда келеді.

Топтық жұмыс 1-жаттығу.

1-топ. Көп нүктенің орнына құрмалас сөйлемдердің жалғасын тауып жазу.

2-топ. Сөйлемдердің қатесін түзетіп жазады.

3-топ. Берілген сөйлемдерді сәйкестіндіреді.

Жұптық жұмыс 2- жаттығу. Дәптермен жұмыс

Әр жұпқа таратпа қылып жазып, осы мақалдың жұптасып тұрлаулы мүшелерін табады. Содан соң  соң 3 жұпты тақтаға шығарып талдату.

Топтық жұмыс. 3-жаттығу.

«Қарлы кесек» әдісі.Әр топ сурет бойынша әңгіме құрастырады және сөйлемде құрмалас сөйлем болу керек.Әр топ бір-бірінің оқығаның қайталап айтып оқиды.

Құрмалас сөйлемдерді оқы. Тиісті жерге тыныс белгісін қойып, көшіріп жазу.

Сөйлемдерді оқып. Құрмалас сөйлемдерді теріп жазу.